گزارشی از تولدحضرت فاطمه(س) بر اساس نقل دانشنامه فاطمی
نوشتاری مستخرج از مقاله «تولدحضرت فاطمه(س)» جلد اول دانشنامه فاطمی
حضرت فاطمه(س) آخرین فرزند پیامبر اکرم(ص) از خدیجه(س) است که پنج سال پس از بعثت رسول خدا(ص)، به دنیا آمد. گرچه اصل وجود فاطمه(س) برگرفته از وجود رحمانی رسولالله(ص) است و این ویژگی و افتخار برای سیدة نساءالعالمین(س) بسنده است، ولی تقدیر الهی آن بود که رسول خدا(ص) هدیهای الهی را که میوهای بهشتی بود، بخورد و نطفة وجود فاطمه(س) از آن پدید آید. بدینسبب، رسول خدا(ص) ایشان را «حوراء انسیه» نامیده و هروقت مشتاق بوی بهشت میشده، او را میبوییده است. در این باره رسول خدا(ص) فرموده است: «جبرئیل، خرما [یا سیب] از بهشت برایم آورد. آن را خوردم و به نطفهای در صلب من بدل گشت. آنگاه خدیجه(س) به فاطمه(س) باردار شد. ازاینرو، هرگاه مشتاق بهشت میشوم فاطمه(س) را میبویم، زیرا از او بوی بهشت را استشمام میکنم». در گزارشهای حدیثی و تاریخی شیعه و اهلسنّت، از اینکه پیامبر(ص) فاطمه(س) را میبوسید و میبویید، سخن رفته و سپس جریان گوهر بهشتی حضرت فاطمه(س) نقل شده است.
منابع حدیثی و تاریخی شیعه اتفاق دارند که حضرت فاطمه(س) پس از بعثت پیامبر اکرم(ص) به دنیا آمده است، ولی در منابع اهلسنّت دربارة تاریخ ولادت ایشان اختلاف هست. برخی سال اول پس از بعثت و بسیاری پنج سال پیش از بعثت را سال ولادت ایشان دانستهاند. در کتابهای تاریخی و حدیثی، قراین زیادی وجود دارد که مؤید نظر ولادت حضرت فاطمه(س) پس از بعثت است.
در منابع اهلسنّت، فقط سال ولادت حضرت فاطمه(س) ذکر شده است، اما در منابع شیعی، بهویژه کتابهای ادعیه و زیارات، بهاتفاق، بیستم جمادیالآخره را روز ولادت ایشان دانستهاند. بیستم جمادیالآخره سالپنجم بعثت، مطابق با چهارشنبه هشتم فروردین بوده است. حضرت(س) هنگام مغرب به دنیا آمد و خبر آن پس از نماز مغرب به پیامبر(ص) رسید.
حضرت فاطمه(س) در شهر مکه و در منزل حضرت خدیجه(س)، واقع در زقاقالعطارین و زقاقالحجر و نزدیک مسعی، به دنیا آمده است. منزل حضرت خدیجه(س) تا سدههای بعد به حالت اولیه نگهداری میشد و جای تولد فاطمه(س) در آن مشخص بود، اما امروزه این مکان تخریب شده و از آن اثری باقی نمانده است.
رسم اشراف مکه آن بود که برای فرزندان خویش دایه میگرفتند. حضرت خدیجه(س) نیز برای فرزندان خویش دایه میگرفت، ولی دربارة فاطمه(س) اینگونه عمل نکرد و شخصاً او را شیر داد و از کسی کمک نگرفت. سعیدبنمسیب، از راویان بزرگ اهلسنّت، از امامسجاد(ع) روایت کرده است که پیامبر(ص) و خدیجه(س)، بهجز فاطمه(س) فرزندی با فطرت اسلامی ندارند.
یادداشت و تلخیص: حجت الاسلام سید محسن شریفی