به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، آیت الله ابوالقاسم علیدوست عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه در گفت وگو با خبرنگار شفقنا اظهار داشت: اگر ما فقه موجود را با توجه به ظرفیت آن از لحاظ احکام مقرر و راهکارهایی که دارد، در نظر بگیریم، نمی توان گفت فاصله دارد بلکه باید این ظرفیت ها مورد بحث و گفتگو قرار گیرد، مثلا وقتی گفته می شود که یکی از ادلّه چهارگانه عقل است و باید به این ظرفیت توجه شود به فقه امامین صادقین (ع) نزدیک می شویم اما اگر فارغ از ظرفیت حساب کنیم که آن وقت یک فقه هم نداریم؛ ممکن است هر فقیهی اختلافاتی با دیگران داشته باشد که در این صورت، به گمان من فاصله وجود دارد که باید این فاصله برداشته شود.
عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه جداکردن ظرفیت فقه از گزاره های موجود را مورد توجه قرار داده و در ادامه اظهار داشت: اگر این ظرفیت ها را در نظر بگیریم هم به فقه امام صادق (ع) و شریعت مطهر نزدیک می شویم و هم در برابر شبهات پاسخگو خواهیم بود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درباره پاسخ به نیازهای فقهی روز اجتماع گفت: فقیه باید توجه به واقعیت های موجود داشته باشد، اسناد فقهی را ببیند.
او با اشاره به سه کتاب «فقه عقل»، «فقه و عرف» و «فقه و مصلحت» نوشته خود که توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است بیان کرد: تالیف این سه کتاب برای این بوده است که از نهادی به نام عقل، نهادی به نام عرف و سیره عقلا و نهادی به نام مصلحت در جای خود استفاده کند و این ضرورت فقه امروز است.
استاد علیدوست بر ضرورت استفاده فقیه از نظرات کارشناسان امین تاکید کرد و افزود: فقیه نمی تواند در حوزه هایی که تخصص و تمحض ندارد، نظر بدهد در اینجا باید از کارشناسان استفاده کند.
او تصریح کرد: چندسالی است که پدیده ای به نام درس سه ضلعی را تعریف کردم به این معناکه در کنار فقیه، یک کارشناس متخصص صاحبنظر باشد که بتواند دقیق موضوع را تبیین کند یعنی فقیه احکام بورس را بیان کند و تعریف بورس را برعهده کارشناس بگذارد.
عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه با بیان اینکه در دوران قبل از کرونا در درس فقه بورس خود از کارشناسان بورس بهره می گرفت، گفت: این تفکر باید کم کم نهادینه شود و رسانه ها باید آن را مطرح کنند.
او عنوان کرد: برای رسیدن به این هدف، یکسری کارهای محتوایی لازم است که باید اساتید حوزه و دانشگاه تبیین کنند تا آرام آرام جای خود را باز کند. به عنوان نمونه، امروز نسبت به ۲۰ تا ۳۰ سال قبل، قدمهای خوبی برداشته شده است، و فلسفه فقه یا فلسفه اصول فقه یا فقه پویا بحث شده است.
استاد علیدوست ادامه داد: گام دومی که باید برداشت، کار تبلیغاتی است و خبرگزاری ها و رسانه های دینی و حوزوی مانند اجتهاد و شفقنا نیاز است در این زمینه همکاری کنند.
او در مورد پاسخ به شبهات با تکیه بر فقه امام صادق(ع) گفت: در گام اول، شبهات باید طبقه بندی و سنخ شناسی شود؛ برخی شبهات جدید نیست و صدها سال است که وجود دارد و افراد اطلاعی ندارند. همینطور خیلی از شبهات پاسخ داده شده است. دسته دیگر شبهاتی اند که جدید هستند و باید مبتنی بر فقه امام صادق (ع) پاسخ داده شوند.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به این نکته توجه داد که: یک مساله، بحث قوت شبهه و قوت پاسخ به شبهه است و یک مساله، بحث زمینه های شبهه است که اگر ما هزار و یک جواب هم می دهیم، شبهه سریع پخش می شود و این ربطی به پاسخ به شبهه ندارد. الان در فضای کشور ما که فضای شبهه پراکنی است، باید دید که اینها به خاطر قوت شبهه است یا ندانم کاری ها و سوء مدیریت ها و خلاف گویی هایی است که مجال به این شبهات می دهد؟! این دیگر ربطی به حوزه و دانشگاه و خبرگزاری ها دارد.
وی درباره کاهش فاصله فقه ما با فقه امام صادق (ع) گفت: یک بخش، مباحث تئوریک است که باید افرادی به ظرفیت فقه توجه کنند و این حوزه را تکان دهند. اما بخش دیگر به حامیت و کارگزاران نظام برمی گردد و اگر مدعی حکومت اسلامی هستیم باید به لوازم آن پایبند بود و الا فقه امام صادق دیده نمی شود و همه فکر می کنند مشکل از فقه است درحالیکه مشکل از جای دیگر است.
استاد علیدوست آینده فقه شیعه را مثبت ارزیابی کرد و گفت: این بدین معنا نیست که آن را ایده آل می بینم، بلکه گمان می کنم از نظر تئوریک و نظری حرکتمان رو به جلوست.
