اولویت‌های پژوهشی مطالعات قرآنی در سال جدید

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در راستای سلسله گفتگوهای علمی با مدیران گروه‌های پژوهشکده‌های علمی پژوهشگاه، به گفتگو با حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی اسدی نسب مدیر گروه قرآن‌پژوهی پژوهشکده حکمت و دین پژوهی پژوهشگاه پرداختیم. در این بخش نظر شما را به گفتگو با وی جلب می نمائیم:

  • لطفاً در خصوص فعالیت های گروه و نوع فعالیت‌ها توضیح دهید؟ رویکردهای پژوهشی گروه قرآن‌پژوهی چیست؟

پژوهشگاه در قالب چهار پژوهشكده «حكمت و دين‌پژوهي»، «نظام‌هاي اسلامي»، «فرهنگ و مطالعات اجتماعي»، «دانشنامه‌نگاري ديني» و چند مؤسسه وابسته، براي تحقق اهداف خود، براساس اساسنامة مصوب، فعاليت مي‌كند.

پژوهشکدۀ حکمت ودین پژوهی، که مشتمل بر هفت گروه علمی با عنوان های «معرفت شناسی»، «قرآن‌پژوهی»، «تخصصی علوم انسانی قرآنی»، «فلسفه»، «کلام»، «عرفان» و «منطق فهم دین» است، در جهت تحقق اهداف ذیل فعالیت می نماید:

  1. باز پژوهی و باز پیرایی حکمت وکلام و معارف اسلامی؛
  2. تبیین و ساماندهی مناسب مباحث زیر ساختی اندیشۀ دینی؛
  3. ایجاد بستر مناسب برای تعمق و پویایی و بالندگی اندیشۀ دینی؛
  4. پاسخ به شبهات القائی در قلمرو عقاید وکلام اسلامی؛
  5. نقد مکاتب و دیدگاه های معارض در حوزۀ زیر ساخت های اندیشۀ دینی.

در راستای تحقق اهداف فوق، هر یک از گروه‌ها، پس از تهیه عنوان‌های مطالعاتی اساسی و اولویت‌گذاری و تهیه پیش طرح و تصویب آن در شورای علمی گروه، آن را به اعضای هیئت علمی خود و یا محققان عرصه دین‌پژوهی واگذار نموده و با نظارت بر روند اجرای تحقیق و تایید نهایی، برای دسترسی عموم دانش‌پژوهان حوزه دین‌پژوهی، آن را به چاپ و نشر می‌رسانند.

در این میان، گروه قرآن‌پژوهی در راستای تأمین اهداف فوق در سال ۱۳۷۸ تأسیس و به صورت مشخص وظایف ذیل را در دستور کار خود قرار داد:

  1. نظریه‌پردازی، نوآوری، توسعه، تعمیق و تولید علوم قرآنی و تفسیری؛
  2. مشارکت در طراحی و نظام‌سازی قرآن‌ و تفسیری در عرصه سیاسی‌-‌اجتماعی، اقتصادی، امنیتی، تربیتی و فرهنگی؛
  3. تأمین نیازهای تخصصی‌-کاربردی در تراز نظام و رهبری با مدیریت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در عرصه قرآن و تفسیر؛
  4. تربیت صاحب‌نظران متعهد و متمحض، کارا و زمان‌آگاه در زمینه‌ مطالعات قرآنی و تفسیری؛
  5. بازشناسی، نقادی، بازپیرایی مواریث معرفتی بازمانده از سلف صالح درحوزه مطالعات قرآن و تفسیر.
  • ساختار معرفتی گروه قرآن چگونه است:

  • وضعیت تحقیقات جاری در گروه و کتاب‌هایی که تا کنون منتشر نموده‌اید چگونه می باشد؟

تاکنون قریب به ۲۲ عنوان اثر پژوهشی در قالب کتاب از سوی گروه قرآن‌پژوهی به جامعه نخبگانی عرضه شده است و ۱۸ عنوان نیز در دست انتشار می‌باشد. هم‌چنین ۱۴ عنوان پژوهشی نیز توسط گروه در دست انجام است.

گزارشی از این آثار در جداول زیر آورده شده است:

 

کتب متنشر شده
ردیف عنوان اثر مولف
۱ قرآن و علم کلام محمدحسن قدردان قراملکی
۲ تکلیف سیاسی از منظر قرآن کریم محمد عابدی
۳ اعجاز بیانی و تأثیری قرآن کریم (۲جلد) سیدمحمدحسن جواهری
۴ مبانی و قواعد تفسیر عرفان محمدجواد رودگر
۵ اعجاز و تحدی (پاسخ به شبهات) سیدمحمدحسن جواهری
۶ حقوق کیفری در قرآن: بررسی و نقد شبهات سعید داودی
۷ رهبری پیامبر در قرآن محمد عابدی
۸ مکتب تاویل و گفتمان وحی میثم توکلی‌بینا
۹ ارزش های اجتماعی از منظر قرآن کریم سیدحسین شرف‌الدین
۱۰ جهاد اقتصادی از منظر قرآن محمد عابدی
۱۱ تفسیر تنزیلی(به ترتیب نزول) مبانی،‌ اصول، قواعد و فواید عبدالکریم بهجت‌پور
۱۲ مبانی تفسیر روایی محمد فاکر میبدی
۱۳ قرآن و سکولاریسم محمدحسن قدردان قراملکی
۱۴ جامعیت علمی قرآن مصطفی کریمی
۱۵ تحلیل زبان قرآن و روش شناسی فهم آن محمد باقر سعیدی روشن
۱۶ جهان شناسی در قرآن ابوالفضل کیاشمشکی
۱۷ مجموعه ۵ جلدی معرفت قرآنی به کوشش علی نصیری
۱۸ معجزه‌شناسی محمد باقر سعیدی روشن
۱۹ باز پژوهی آیات فقهی قرآن کریم محمدفاکر میبدی
۲۰ مبانی تربیت از دیدگاه قرآن محمد بهشتی
۲۱ مبانی انسان‌شناسی در قرآن دکتر عبدالله نصری
۲۲ رابطه متقابل کتاب و سنت علی نصیری

 

کتب در دست انتشار
ردیف عنوان اثر مولف
۱ تفسیر اثری جامع (جلد۷ تا ۱۶) مهدی رستم‌نژاد
۲ تفسیر مختصر قرآن کریم محمدعلی اسدی‌نسب
۳ اعجاز علمی و تشریعی سیدمحمدحسن جواهری
۴ آیه اولی‌الامر غلامحسین زینلی
۵ اهداف نزول قرآن با رویکرد تفسیر تنزیلی عبدالکریم بهجت‌پور
۶ مبانی و اصول تفسیر سیاسی محمد عابدی
۷ تفسیر موضوعی تنزیلی و قواعد آن عبدالکریم بهجت‌پور
۸ موسوعه آیات الاحکام (جلد ۱- المقدمه) خالد الغفوری
۹ نقد و بررسی تفاسیر عرفانی محمدعلی اسدی‌نسب

 

کتب در دست اجرا
ردیف عنوان اثر مولف
۱ تفسیر اثری جامع (جلد۱۷) مهدی رستم‌نژاد
۲ موسوعه آیات الاحکام (جلد ۲- باب الطهارات) خالد الغفوری
۳ موسوعه آیات الاحکام (جلد ۳- باب الارث) خالد الغفوری
۴ وحی و رویا ابوالفضل ساجدی
۵ توحید نظری در سیر نزول قرآن محمدمیثم حقگو
۶ نقد و بررسی تفاسیر عرفانی موجود در سوره حمد محمدعلی اسدی‌نسب
۷ آسیب‌شناسی برداشت‌های سیاسی محمد عابدی
۸ فلسفه سیاست از منظر قرآن محمد عابدی
۹ فلسفه علوم قرآن سیدمحمدحسن جواهری
۱۰ تفسیر زیبایی‌شناختی آیات قصص قرآن سیدمحمدحسن جواهری
۱۱ الگوی تربیت توحیدی در قرآن عبدالکریم بهجت‌پور
۱۲ حقوق خانواده در قرآن سعید داودی
۱۳ حقوق زن در قرآن سعید داودی
۱۴ هوش مصنوعی و آینده قرآن پژوهی علیرضا آزاد

 

  • مدیران گروه تا کنون چه کسانی بوده اند؟

سال ۱۳۸۷ آقای علی نصیری، از سال ۱۳۸۷ تا آذرماه ۱۳۹۳ بنده، از دی ماه ۱۳۹۳ تا اسفند ماه ۱۳۹۵ حجت الاسلام عبدالکریم بهجت‌پور، از فروردین ماه ۱۳۹۶ تا اسفنده ماه ۱۳۹۸ حجت الاسلام سیدمحمدحسن جواهری و از فروردین ماه ۱۳۹۹ تا امروز نیز مجددا بنده عهده دار مدیریت گروه می باشم.

  • از اعضای هیأت علمی گروه و مرتبه علمی و تاریخ حضور آنها برای ما بفرمائید؟

گروه قرآن پژوهی با حضور ۲ دانشیار و ۳ استادیار مشغول فعالیت علمی و پژوهشی می باشد که اسامی این عزیزان را در جدول ذیل می خوانید:

نام و نام خانوادگی تاریخ حضور  رتبه علمی فعلی
محمدعلی اسدی‌نسب ۰۱/۰۵/۱۳۸۵ دانشیار
عبدالکریم بهجت‌پور ۰۱/۰۱/۱۳۸۷ دانشیار
سعید داودی لیمونی ۰۱/۱۰/۱۳۸۷ استادیار
سیدمحمدحسن جواهری ۱۵/۱۱/۱۳۸۸ استادیار
محمد عابدی ۰۱/۰۱/۱۳۹۱ استادیار

 

  • میزان مقالات متنشر شده گروه به چه صورت است؟

تا کنون قریب به ۱۱۲ عنوان مقاله در قالب‌ مقالات پژوهشی، ترویجی، دانشنامه‌ای و همایشی از سوی اعضای هیأت علمی گروه قرآن‌پژوهی به شرح ذیل در مجلات و همایش‌های معتبر داخلی متنشر شده است.

علمی-پژوهشی علمی-ترویجی دانشنامه‌ای همایشی
۱ محمدعلی اسدی‌نسب ۱۰ ۵ ۹ ۴
۲ عبدالکریم بهجت‌پور ۱۹ ۸ ۱ ۲
۳ سیدمحمدحسن جواهری ۱۱ ۲ ۲ ۳
۴ سعید داودی ۳ ۲ ۷ ۳
۵ محمد عابدی ۱۲ ۴ ۳ ۲
۵۵ ۲۱ ۲۲ ۱۴

 

  • آماری از همایش‌ها و نشست‌هایی که تاکنون برگزار نموده‌اید را ارائه بفرمائید؟

از سال ۱۳۹۵ تا کنون گروه قرآن‌پژوهی موفق به برگزاری ۳ نشست علمی، ۲ نشست نقد کتاب و ۱۰کرسی علمی ترویجی چه به صورت داخلی و چه با مشارکت مراکز پژوهشی دیگر بوده است.

  • اولویت های برنامه‌ای گروه در سال ۱۴۰۱ چیست؟

انشاالله گروه در سال جدید، در کنار به سرانجام رساندن تحقیقات و پژوهش‌های در دست اقدام، پیشبینی سه عنوان پژوهش جدید در کنار برگزاری نشست‌های علمی و کرسی‌های ترویجی نموده است. همچنین در نظر دارد مقدمات برگزاری همایش ملی قرآن و سلامت معنوي را جهت برگزاری در سال ۱۴۰۲ انجام دهد. تدوین نقشه راه علمی_اجرایی گروه و نیز تعامل با سایر مراکز همسو از جمله فعالیت‌های پیشبینی شده برای سال آتی‌ می‌باشد.