به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مجموعه دو جلدی جستارهایی در فلسفه عرفان (دفتر اول) و (دفتر دوم) اثر حجتالاسلام والمسلمین علی فضلی از سوی گروه عرفان پژوهشکده حکمت و دینپژوهی پژوهشگاه و توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه به زیور طبع آراسته شد.
فلسفۀ عرفان یک دانش نوپیداست که به دلیل علاقه وافر و نیاز شدید به درک تجربۀ معنوی و عرفانی، فرانگرانه به نظارت و سنجش عقلی و تفسیر و تبیین فلسفی بر عرفان پرداخته؛ در راستای استخراج و تحلیل دقایق مبانی عرفان از میراث ارباب سلوک و شهود در طول تاریخ گام برداشته؛ با توجه به نوع مکتبها، رویکردها و دغدغهها در غرب و شرق به تحلیل نشسته است؛ از سوی خویش آثار بدیعی با روشهای تجربی، تحلیلی و استدلالی به جامعۀ علمی هدیه داده و زمینۀ برداشتن گامی بس بلند در جهت تحول عظیمی در عرفان به خصوص عرفان اسلامی – چه عرفان نظری و چه علم سلوک – فراهم ساخته که البته تلاش وافر و ورود جدی را به تمامی عرصههای این دانش میطلبد. که میتوان برخی از مهمترین حوزههای آن را برشمرد:
نخست دربارۀ خود فلسفۀ عرفان یعنی ماهیت، امکان، ضرورت، غایت، تطوّر، موضوع، روش، ساختار و مسائل فلسفه عرفان، چه فلسفۀ عرفان نظری، چه فلسفۀ علم سلوک و چه فلسفۀ عرفان ذوقی، حتی نسبت فلسفۀ عرفان با علوم و امور همگن و تبیین جایگاه عرفان در تولید علوم انسانی – اسلامی و در تولید عرفان دینی؛
دوم دربارۀ مسائل فلسفۀ عرفان یعنی درباره مسائل فلسفه تجربۀ عرفانی، مانند ماهیت، اقسام و کارکرد تجربۀ عرفانی و تعبیر عرفانی یا نسبت تجربۀ عرفانی و گزارۀ عرفانی یا ارزش شناختاری تجربۀ عرفانی و گزاره عرفانی، دربارۀ مسائل فلسفۀ عرفان نظری، مانند ماهیت و ساختار عرفان نظری یا مبانی معرفتشناختی و روششناختی عرفان نظری دربارۀ مسایل فلسفۀ علم سلوک، مانند ماهیت و ساختار علم سلوک یا مبانی معرفتشناختی، روششناختی، انسانشناختی، وجود شناختی و ارزششناختی علم سلوک؛
سوم درباره نسبت عرفان با علوم و امور همگن یعنی نسبت عرفان با فلسفههای مضاف، مانند فلسفۀ دین، فلسفۀ اخلاق و نسبت عرفان با علوم همگن، مانند فلسفه، اخلاق، معرفتشناسی، روانشناسی، انسانشناسی، جامعهشناسی و علوم سیاسی و نسبت عرفان با امور متناسب مانند عقل، فرهنگ، معنا و سبک زندگی.
در بخشی از مقدمه این مجموعه ارزشمند آمده است:
این تحقیق در یک نگاه کلی به سه دستۀ کلی تقسیم میشود:
بخش اول، فلسفۀ تجربۀ عرفانی
بخش دوم، فلسفۀ عرفان نظری و عملی
بخش سوم، نسبت عرفان با دیگر علوم و امور متناسب.
هر یک از سؤالات اصلی به چندین و چند سؤال فرعی تبدیل میشود که هر یک از مقالات پاسخی به یکی از آن سؤالات هستند که در بخش متناسب خودشان قرار داده میشوند. این بخشها نیز در دو جلد به محققان گرامی تقدیم میشوند.
در بخش اول، نخست از ماهیت و اقسام تجربۀ دینی و تفاوت آن با تجربۀ عرفانی سخن به میان آمد، آنگاه بیانپذیری و بیان ناپذیری تجربۀ عرفانی به تحقیق درآمد و آرای مختلف همراه با نقد و ارزیابی تبیین شد. در جلد اول به این بخش پرداخته است.
در بخش دوم، نخست عرفان نظری که دستگاه سازوار از گزارههای عرفانی است، مورد بحث قرار گرفته، سپس اصول معتبر در آن به خصوص اصل برهان در عرفان تبیین شد و تفاوت آن با فلسفه روشن گشت، آنگاه کارکردهای عقل بیان شد. سپس مسألۀ خطاپذیری گزارههای عرفانی و ضرورت سنجش آن گزارهها اثبات شد، زان پس جایگاه شهود، عیار شهود، رفع تعارض شهودها و معیار صدق و خطای گزارههای عرفانی بررسی شد. بخشی از این بخش در جلد اول و بخشی از آن در جلد دوم آمده است.
در بخش سوم، نسبت عرفان و علوم انسانی مانند کلام، قدرت و سیاست به بحث نشست و از زوایای مختلف بررسی شد. این بخش در جلد دوم مورد بحث قرار گرفته است.
این همایش از محققان این مقالات که از برجستگان حوزۀ فلسفه و عرفان و فلسفۀ عرفان به رشتۀ تحقیق در آمدهاند، بسیار سپاسگزار است؛ به خصوص از حکیم متأله حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی و اساتیدی چون حجه الاسلام و المسلمین سید یدالله یزدانپناه، حجهالسلام و المسلمین دکتر قاسم کاکائی، حجهالسلام و المسلمین دکتر امیر دیوانی و آقای دکتر فنایی اشکوری کمال تشکر را دارد.
کتاب جستارهایی در فلسفه عرفان اثر حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد رودگر با قیمت ۱۴۵۰۰۰ تومان برای دفتر اول و ۱۵۵۰۰۰ تومان برای دفتر دوم راهی بازار نشر شد.
علاقمندان جهت تهیه کتاب و یا اطلاعات تکمیلی میتوانند به وبگاه رسمی سازمان انتشارات پژوهشگاه به نشانی: www.poiict.ir مراجعه کنند.