شعر استاد سبزواری آیینه‌ی زمان ماست

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، آیین رونمایی از مجموعه ارزشمند استاد زنده‌یاد حمید سبزواری با نام این بانگ آزادی با حضور آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، دکتر محمدرضا سنگری، آقای رضا اسماعیلی، خانواده استاد و اهالی قلم، عصر روز دوشنبه مورخ ۹ تیرماه ۱۳۹۹ در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد. این بانگ آزادی مجموعه چهار جلدی از اشعار استاد حمید سبزواری است که به کوشش رضا اسماعیلی، مصطفی محدثی‌خراسانی و حسین اسرافیلی به چاپ رسیده است.

آیت‌الله رشاد ضمن تبریک به مناسبت دهه کرامت و ایام مبارک پیشرو به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: حدود سی وپنج سال (یعنی از بدو انقلاب تا قبل از رحلت ایشان)، بنده ارادت قلبی به استاد داشتم و الان حدوداً چهار سالی است که جامعه ادبی مبتلا به عدم حضور ایشان است.

وی افزود: بنده خاطرات زیادی از ایشان به یاد دارم. اوایل تاسیس حوزه هنری جلساتی بود که ایشان هم تشریف می‌آوردند. در محضر حضرت آقا نیز جلساتی با افراد محدودی تشکیل می‌شد که ایشان هم حضور داشتند و بنده نیز توفیق داشتم تا در این جلسات حاضر باشم. در همان جلسات می‌دیدم که عنایت و اعتنای رهبری معظم به مرحوم سبزواری فوق العاده بود. هم شخصیت و هم شعر ایشان را قبول داشتند. حضرت آقا از ایشان به اسم حمید یا آقا حمید تعبیر می‌کردند و با حال خاصی به اشعار ایشان گوش می‌دادند.

آیت‌الله رشاد خاطر نشان کرد: به هر حال بارها تعابیری چه مکتوب و چه شفاهی نسبت به ایشان از آقا شنیدیم و به خوبی آقای سنگری خصوصیات ایشان را از زبان رهبری در مقدمه کتاب گفتند و وقتی رهبری از شخصیتی اینگونه تعبیر می‌کند بسیار جای تفکر دارد.

وی تاکید کرد: به هر حال حق استاد ادا نشده و بنده نیز در این مورد خیلی تلاش کردم تا برای ایشان کنگره‌ای گرفته شود ولی نمیدانم چرا اینکار انجام نشد و از اموراتی است که روی زمین مانده است. استاد سبزواری استادی اندیشمند، صاحب اندیشه و فکر بوده که شعر را به خدمت اندیشه گرفته و شعر را در استخدام اندیشه و آرمان به طی ۷۰ سال در آورده است.

رییس و موسس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: او بیش از شاعری خود؛ متفکر،حکیم و اندیشمند است که در سراسر شعر ایشان نیز این تفکر و حکمت به چشم می‌خورد. از جمله نکات مهم درون اشعار ایشان نیز این است که شعر او چندان فراز و نشیب ندارد. حتی در اشعار حافظ نیز فاصله بین غزلیات زیاد است ولی راجع به استاد سبزواری از اوایل دهه ۳۰ تا اواخر حیاط، خیلی فراز و فرودی در آن نیست. حتی شعرهای جوانی ایشان نیز شعرهایی پخته است. این خصوصیتی است که در کمتر شاعری می‌توان سراغ گرفت.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: وجه ادبی استاد برجسته است و ایشان ادیب و شاعر بودند. نثر ایشان نیز پخته و سخته است و استاد ادیبی برجسته و شاعری وارسته بودند. حضرت آقا نیز به درستی فرمودند که ذخیره واژگانی استاد حمید سبزواری بسیار وسیع است.

آیت‌الله رشاد گفت: بنده از سه استادی که اهتمام فرمودند و این مجموعه فاخر را به اتمام رساندند باید تشکر کنم. آقایان محدثی، خراسانی و اسماعیلی که با این کار ارزشمند مقداری از آبروی به جوی رفته را بازگرداندند و اگر کسی از کمکاری در مورد استاد گله کرد می‌توان گفت که بعضی کارها شده و بحمدالله مجموعه‌ای ارزشمند گردآوری شده که اگر روزی کنگره‌ای تشکیل شد،‌ قطعاً باید این دیوان عظیم از جنبه‌های مختلفی در آن کنگره مورد تحلیل قرار گیرد.

آیت‌الله رشاد گفت: استاد سبزواری جستجو کرده تا راه را پیدا کند و هیچ چیزی عطش درونی و قلبی ایشان را پاسخگو نبوده تا موضوع پانزده خرداد پیش می‌آید و در سال ۴۲ راه اصلی خود را پیدا می‌کند. به تعبیری می‌توان گفت او با چراغ فطرت، اتفاقا از ابتدا راه را پیدا کرده و به همین دلیل اشباع و قانع نمیشده و هر ندا، جهت و تابلویی که بالا میرفته ایشان را جذب نمی‌کرده و نهایتا در واقعه پانزده خرداد گمشده خود را پیدا می‌کند و بیش از نمی قرن با او زندگی کرده و در فطرت نیز ایشان پانزده خردادی بوده است.

رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی خاطر نشان کرد: استاد در قالب‌های زیادی شعر گفته و بیش از هر چیزی غزل در اشعار ایشان دیده می‌شود. ایشان غنای شعر معاصر را افزود و از این منظر شعر و ادب ما مدیون استاد سبزواری است. مثنوی‌های ایشان نیز فوق العاده است. مهمتر از همه سرودهای ایشان است. ما استاد سبزواری را باید از جهات مختلفی بی‌نظیر و بی‌بدیل بدانیم. فردی هفتاد سال پای ایمان و آرمان بر فراز ایستاده است. غزل همیشه عاشقانه است و اما ایشان هیچگاه شعری غیر شرعی نگفت. غزلیات استاد سبزواری همه حماسه و فکر و اندیشه و انقلاب است. غالب غزل است و مضمون محتواست.

وی در پایان گفت: دیگر جهتی که در شعر ایشان مورد توجه است این است که کم هستند افرادی که در شعر سنتی شعر فاخر می‌گویند و در عین حال تن در می‌دهند به شعر نو که ایشان روی خوشی به شعر نو نداشتند و رسم روزگار باعث می‌شد تا این کار را کنند. این مهم نشان دهنده این است که استاد سبزواری انعطاف داشته و با زمانه پیش می‌رفت. شعر او در واقع شعر زمانه است، شعر زمان ماست و شعر او آیینه‌ی زمان ماست. در آن کنگره برای بزرگداشت ایشان باید دست کم یک جلد تحلیل تاریخی حمید سبزواری را داشته باشیم. میتوان تاریخ انقلاب را از شعر استاد سبزواری نوشت. چون راجع به همه‌ی وقایع و حوادث ایشان شعر گفته و می‌توان گفت که او با شعرش خیلی کار کرد و از جمله تاریخ انقلاب را نیز ثبت کرد و ما میتوانیم تاریخ انقلاب را در شعر او قرائت کنیم و شعر او آیینه‌ی تحولات و تطورات و وقایع عمده انقلاب نیز هست ولی بایک نگاه ناب و واقع بینانه. یعنی سند است شعر او و گزارشی تاریخی است از انقلاب و می‌توان ارجاع داد و گفت چون استاد سبزواری در فلان شعر خود اینگونه گفته است.