به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام «محمدجواد رودگر» در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به مباحث طرح شده از سوی مقام معظم رهبری و تاکید ایشان بر مساله دعا، تضرع و خشوع در ایام و شرایط فعلی که امکان برگزاری جلسات عمومی وجود ندارد، اظهار کرد: اولاً دعا در واقع زیباترین رابطه بنده با مولا و معبودش است، اگر این رابطه از یک سو در بُعد معرفت عبد به معبود و از سوی دیگر در بُعد محبت عبد به معبود ارتقا پیدا کند تبدیل به رابطه‌ای عاشقانه و محبانه می‌شود.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: در چنین شرایطی دعا ماهیت و جنبه حُبی پیدا می‌کند و این جنبه حبی بسیار مهم و تأثیرگذار است، در عین حال دعا روح انسان را طراوت بخشیده و نور امید را در وجودش قرار می‌دهد، به دیگر بیان دعا بهترین ابزار و وسیله اصلاح درونی، تهذیب نفس، تزکیه اخلاق است. دعا انسان را آراسته به فضائل اخلاقی و پیراسته از رذائل اخلاقی می‌کند.
حجت‌الاسلام رودگر افزود: دعا به عنوان مؤثرترین و مفیدترین رابطه انسان با خدا به گونه‌ای است که خداوند در قرآن کریم ما را با بشارت و مژده اجابت، به دعا کردن دعوت می‌کند و می‌فرماید «وَقَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ» (و پروردگارتان فرمود مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم)، در واقع خداوند در آیه مذکور می‌خواهد ما را به دعا و نیایش دعوت کند. این آیه، تشویق برای حرکت به سمت دعا و نیایش است.
وی گفت: در شرایط کنونی که ویروس کرونا در جهان شیوع یافته است، دعا فصل مشترک میان انسان‌های مؤمن است. عالِم و بی سواد، فقیر و غنی، فرمانده و فرمانبر، گمنامان جامعه، همه و همه به این مرحله رسیدند که به درگاه الهی دست نیاز و نیایش دراز کنند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه وقتی ارتقای معرفتی پیدا کنیم، به مرحله‌ای خواهیم رسید که صرفاً برای رفع نیاز دعا نکنیم، اظهار کرد: این مرحله‌ای است که انسان به یک لذت انس، حلاوت و شیرینی می‌رسد، راه رسیدن به این جایگاه نیز تجربه دعا کردن است. شاید ابتدا انسان کاهلی ورزد و به سختی به سمت و سوی دعا کردن مستمر پیش رود، اما بعد از مدتی که نسبت به این مسأله استمرار ورزید تغییر را در وجود خود احساس می‌کند. در جهت مقابل نیز افرادی قرار دارند که خداوند در مورد آنها در قرآن فرمود: «إِنَّ الَّذِینَ یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِی سَیَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِینَ» (در حقیقت کسانی که از پرستش من کبر می‌ورزند به زودی خوار در دوزخ درمی آیند).
حجت‌الاسلام رودگر افزود: بنابراین مهم آن است که دعا را تجربه کنیم، در بخشی از آیه ۶۰ سوره «غافر» که پیش‌تر اشاره شد واژه عبادت آمده است، در اینجا مقصود از عبادت همان دعا است. عده‌ای هستند که نسبت به دعا کردن استکبار می‌ورزند. می‌گویند سالم که هستیم و همه چیز هم در داریم در نتیجه چه نیازی به دعا کردن وجود دارد، این شرایط و نوع مواجهه با مسأله نوعی استکبار را در وجود افراد رقم می‌زند. این در حالی است که وقتی انسان در زندگی به بن بست رسیده و دیگر چاره‌ای پیش روی خود نمی بیند، روی آوردن به قدرت قاهره عالم، قادر مطلق و عجز و لابه به درگاه حضرتش او را به «حکمت» خداوندی به مقصود می‌رساند. بنابراین در شرایط فعلی که ویروس کرونا، شایع شده و این بیماری در جهان فراگیر شده است دعا بهترین وسیله برای آرامش روح و قلب و استعانت از درگاه حضرت حق است.
وی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری نسبت به مسأله دعا و تضرع در شرایط فعلی گفت: از آنجایی که امکان برگزاری تجمعات مذهبی نظیر هیئات و مجالس مختلف نیست، به ویژه آنکه در آستانه ماه مبارک رمضان قرار داریم، این خلوت با خود و عبادت می‌تواند تغییر اساسی در رویه زندگی افراد ایجاد کند. از سوی دیگر می‌توان از طریق فضای مجازی بسیاری از برنامه‌های مذهبی را به اشتراک گذاشت و هیئاتی در سطح مجازی برپا کرد.
وی در بخش دیگری از مباحث خود افزود: تجربه دعا کردن در این روزها بسیار قابل توجه است، اگر دعا کردن برای برخی افراد از روی اجبار و یا اکراه بود، این روزها تبدیل به تجربه اختیاری آگاهانه و عاشقانه شده است، خداوند در آیه ۷۷ سوره «فرقان» می‌فرماید: «قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزَامًا» (بگو اگر دعای شما نباشد پروردگارم هیچ اعتنایی به شما نمی‌کند در حقیقت شما به تکذیب پرداخته‌اید و به زودی [عذاب بر شما] لازم خواهد شد)، این آیه بسیار عجیب است، هشدار و انذار می‌دهد از اینکه اگر اهل دعا نباشیم خداوند اصلاً اعتنا و توجهی به ما نمی‌کند، لذا می‌بینیم که یکی از ویژگی‌ها و خصوصیات بندگان خاص خدا این بود که فراوان به درگاه خدا می‌رفتند. ویژگی اولیای خدا آن است که کثیرالرجوع به درگاه خداوند هستند و با ناله و اشک دعا می‌کنند. این تجربیات معنوی عمیقی است که پیش می‌آید، دعا اکسیر اعظم، کیمیای سعادت، آب حیات و روح بندگی است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: اینکه مقام معظم رهبری، اشاره داشتند که اکنون فصل دعا است، اشاره به همین مساله دارد که اکنون که مردم به سبب شرایط ایجاد شده ناشی از گسترش و شیوع ویروس کرونا در منزل هستند، این خودقرنطینگی فرصتی مغتنم باشد تا انسان به خداوند نزدیک شود، اساساً اگر انسان زیرکی باشیم تهدید کرونا را تبدیل به فرصت معنوی می‌کنیم. خلوت گزینی با معبود و دور شدن از روزمرگی‌ها در این شرایط یک فرصت است. تضادها و چالش‌های زندگی سبب شده بود که بسیاری از مسائل از یادمان برود. بنابراین درست است که وضعیت فعلی سختی و غم و اندوه دارد اما از پس آن، مهمترین مسأله‌ای که می‌توان به عنوان بُعد مثبت برداشت کرد این است که فرصتی فراهم شده است که به خدای خود بازگردیم و از نو خویشتن را بشناسیم و بسازیم.
حجت‌الاسلام رودگر با اشاره به حدیث نبوی «الدعاء مخ العباده»، گفت: پیامبر اکرم (ص) دعا را مغز عبادات دانستند، همین امر نشان از اهمیت و جایگاه دعا کردن دارد. در کتاب کافی، روایتی از امام رضا (ع) آمده است که حضرت فرمود: «عَلَیْکُم بِسِلَاحِ الْأَنْبِیَاء» (بر شما باد به سلاح پیامبران) شخصی در جمع سوال کرد: وَ مَا سِلَاحُ الأَنبِیَاءِ قَالَ الدُّعَاء؟ حضرت پاسخ دادند: «قَالَ الدُّعَاء» دعا.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تصریح کرد: در انتهای دعای کمیل می‌خوانیم «فَإِنَّکَ قَضَیْتَ عَلیٰ عِبادِکَ بِعِبادَتِکَ، وَأَمَرْتَهُمْ بِدُعائِکَ، وَضَمِنْتَ لَهُمُ الْإِجابَهَ» (زیرا تو بندگانت را به بندگی فرمان دادی و به دعا و درخواست از خود امر کردی و اجابت دعا را برای آنان ضامن شدی). بنابراین دعا سلاحی است که آثار و برکات فراوانی دارد، نخست روح انسان را زنده می‌کند و در وهله بعد یاس و ناامیدی را از قلب‌ها می زداید.
وی گفت: همه ما تجربه این مساله را داشتیم که با اشک ریختن و راز و نیاز با خداوند، به تدریج خشوعی در وجودمان ایجاد شده و لطافت و طراوت روحی و احساس سبکی را تجربه می‌کنیم. حتی در دل با خدا سخن گفتن آثاری نیک بر روح انسان بر جای می‌گذارد. از سوی دیگر دعا کردن، بسیاری از نیازهای انسان را به درگاه الهی می‌برد. بزرگان ما نیز تاکید فراوانی بر دعا کردن داشتند، از جمله آیت الله بهجت (ره) می‌فرمودند که «دعای غیر مستجاب نداریم».
حجت‌الاسلام رودگر ادامه داد: البته گاهی انسان چیزهایی مطالبه می‌کند که اکنون زمان اجابت اش نیست یا به مصلحت اش نیست. یا ممکن است مسأله‌ای برای انسان ایجاد شود که اصلاً انتظار وقوعش را نداشته در این شرایط باید بیندیشیم شاید این اتفاق تلنگری بود تا به خودمان بیاییم. با تمام این اوصاف باز هم برخی شبهه افکنی می‌کنند و می‌گویند اصلاً دعا کردن چه سودی دارد و یعنی چه؟
عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: خداوند رحمان و رحیم است، مصلحت بنده‌اش را می‌داند. اجابت دعای بنده چیزی از معبود کم نمی‌کند اما خداوند به مصلحت انسان چیزی را به او عطا می‌کند. در این بین اما برخی چنین مسائلی را مطرح می‌کنند که خداوند هست و این ویژگی‌ها را دارد و به انسان عطا می‌کند، حال چرا باید دعا کنیم؟ پاسخ آن است که خداوند در قرآن ما را دعوت کرده که به سراغش برویم، می‌فرماید اگر چیزی از من مطالبه کنید اجابت می‌کنم. اجابت این خواسته‌ها در گرو تغییر احوال و تحول انسان است. این دگرگونی‌های روحی و گرویدن به سمت دعا کردن انسان را تغییر می‌دهد و به خودش می‌آورد. بنابراین دعا کردن پل ارتباطی میان انسان و معبود است.
حجت‌الاسلام رودگر اظهار کرد: برخی افراد نیز با ژست عرفانی شبهه ایجاد می‌کنند و می‌گویند کسی که به جایی رسیده و اهل سیر و سلوک شده است باید تسلیم محض باشد، مثلاً الان که کرونا آمده بگوید باید می‌آمد و آمده است. اگر بیمار شد بگوید باید بیمار می‌شدم و شدم و دیر دعا کردن جایگاهی ندارد و تسلیم محض آن چیزی هستم که خداوند خواسته و دعا معنایی ندارد. پاسخ به چنین افرادی این است که اتفاقاً کسی که از نظر مقام معرفتی و عرفانی به جایی رسیده است بیشتر به درگاه حضرت حق تضرع و ناله می‌کند، مگر پیامبران و اولیای خدا نبودند؟ مگر حضرت زهرا (س) نبود که مدام دعا می‌فرمود؟ بنابراین اتفاقاً دعا، یک فرصت و پله‌ای است برای ارتقای جایگاه معرفتی انسان، چه انسان‌های و چه کسانی که در زمره اولیا الله هستند. همواره به دعا کردن توصیه شده‌ایم.
وی در بخش دیگری از مباحث خود با اشاره به فرصت معنوی ماه مبارک رمضان گفت: در شرایط فعلی اجتماعات مذهبی برگزار نمی‌شود، اما سوال آن است که چگونه باید جبران مافات کرد. مقام معظم رهبری، تاکید بر این داشتند که در این فرصت، در خلوت‌ها بیشتر با خداوند ارتباط برقرار کرده و به صورت فردی یا خانوادگی دعا کنیم. این مساله اهمیت فراوانی دارد. تشکیل این فضای معنوی به همراه اعضای خانواده برکات فراوانی دارد، روح را صیقل می‌دهد و از سوی دیگر در ماه پر برکت و عزیزی چون رمضان، انسان را بیش از پیش به خداوند نزدیک کرده و در واقع زمینه انسان سازی می‌شود.
