به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست نقد کتاب «اندیشه سیاسی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای» با حضور حجت‌الاسلام دکتر سیدسجاد ایزدهی رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه به عنوان ناقد، در موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی قم برگزار شد.
محمدمهدی اسماعیلی، مؤلف کتاب، در جلسه نقد با اشاره به سی‌امین سال رهبری رهبر معظم انقلاب اشاره کرد و گفت: مطالب بنده در این اثر عمدتاً ناظر به بیانات ایشان است، نسل فعلی به خاطر هم‌عصری، اهمیت تطور اندیشه سیاسی شیعه به خصوص اندیشه سیاسی بعد از انقلاب را درک نکرده است و بعدها این اهمیت بیشتر نمایان خواهد شد.
اسماعیلی اضافه کرد: رهبر معظم انقلاب در ۱۴ خردادماه هر سال، همچنین در دیدار با خبرگان رهبری در دو مقطع در سال و بیانات مرتبط با انتخابات و … مباحثی مهمی در تبیین اندیشه سیاسی امام و انقلاب دارند. مجموعه این گفتارها در کنار یکدیگر منظومه فکری روشنی در فهم اندیشه سیاسی ایشان به دست می‌دهد و مبنای نوشتار بنده هم برخاسته از بیانات ایشان است.
ابداع ۱۵۰ مفهوم سیاسی از سوی رهبری
وی با اشاره به ابداع ۱۵۰ مفهوم سیاسی مانند نظریه مقاومت و مردم‌سالاری دینی و … تصریح کرد: این ابداعات به صورت دقیق در این کتاب مورد توجه قرار گرفته است، همچنین به توجه رهبر انقلاب به آثار سیدقطب در این اثر پرداخته‌ایم؛ زیرا ایشان در زمره معدود افرادی هستند که آثار سیدقطب را ترجمه کرده‌اند؛ البته تولید ادبیات مربوط به حکومت اسلامی قبل از انقلاب در حوزه ضعیف بود و حضرت آقا ضمن دیدگاه انتقادی، آثار سیدقطب را ترجمه کرده‌اند.
تأثیر رهبری از امام خمینی(ره)
وی با بیان اینکه تأثیر اندیشه امام خمینی(ره) بر مقام معظم رهبری روشن است، تصریح کرد: فهم اندیشه سیاسی امام خامنه‌ای باب فهم اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) است.
نویسنده این اثر ادامه داد: نگاه مقام معظم رهبری به موضوع اختیارات ولی فقیه در این کتاب بیان شده است و معتقدم که تفاوت میان دیدگاه ایشان با فهم عمومی در این بحث وجود دارد.
وی با بیان اینکه بحث تلازم جمهوریت و دین از موارد مورد دقت در این کتاب است، تصریح کرد: در مورد جایگاه مردم در حکومت اسلامی دو نظریه مقبولیت، مشروعیت، انتخاب و انتصاب وجود دارد؛ در اندیشه امام خامنه‌ای، تفکیکی میان مقبولیت و مشروعیت وجود ندارد و حضور مردم، مشروعیت و امکان تحقق حکومت دینی را فراهم می‌کند.
مشروعیت دینی و مردمی در طول هم هستند نه عرض
در ادامه این نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه، به عنوان ناقد با بیان اینکه اشکالات متعدد ساختاری، شکلی و محتوایی بر این اثر وارد است، گفت: عدم ذکر سند و یا عدم استفاده از اسناد منبع اصلی برای برخی مطالب از جمله این نقاط ضعف است.
وی با بیان اینکه باید در کارهای علمی رویکرد سیاسی نباید باشد، افزود: وقتی با رویکرد اندیشمندانه حضرت آقا به بحث می‌پردازیم نباید از جایگاه مقام حقوقی ایشان بحث کنیم، لذا باید از تعابیری مانند مقام معظم رهبری و رهبر معظم انقلاب و … استفاده نشود بلکه همان تعبیر فقاهتی ایشان یعنی آیت‌الله العظمی کافی است.
حجت‌الاسلام ایزدهی با بیان اینکه ما از منظر امامتی ایشان، دلداده هستیم، افزود: ولی بحث علمی، باید به گونه‌ای باشد که اگر فردی خارج از منظومه فکری ما این کتاب را مطالعه می‌کند، نگرش علمی به آن داشته باشد.
رئیس پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه با اشاره به بحث مشروعیت مردمی و دینی ولایت فقیه بیان کرد: مراد از دو رکنی بودن مشروعیت به درستی در این کتاب تبیین نشده است؛ زیرا مردم و مشروعیت دینی را در عرض هم آورده است، در حالی که این دو در طول همدیگر هستند. امام علی(ع) ۲۵ سال با اینکه مشروعیت دینی داشتند، ولی مقبولیت مردمی وجود نداشت، بنابراین مشروعیت دینی ولایت فقیه ربطی به نظر مردم ندارد، گرچه برای تحقق این مشروعیت حمایت مردم لازم است.
کارآمدی ربطی به مشروعیت ندارد
حجت‌الاسلام ایزدهی افزود: همچنین بحث کارآمدی هم ربطی به مشرعیت ندارد، لذا همه ائمه مشروع بودند ولو اینکه وارد بحث حکومتی هم نشده باشند؛ همچنین کارآمدی وابسته به عوامل متعدد است مثلاً امام حسن(ع) در شرایطی که امرای لشکر به ایشان خیانت کردند، مجبور به صلح شدند.
وی با بیان اینکه تأثیرپذیری حضرت آقا از سیدقطب هم حرف درستی نیست، تصریح کرد: اینکه رهبری در آن دوره به آثار سیدقطب مراجعه کرده‌اند که استفاده هوشمندانه یک مجتهد نواندیش از اندیشه این متفکر بوده و این ربطی به تأثیرپذیری ندارد.
