به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاعرسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در ادامه سلسله گفتگوهای علمی با مدیران گروههای پژوهشکده های پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به سراغ حجتالاسلام و المسلمین سید محمدحسن جواهری مدیر گروه قرآنپژوهی پژوهشکده حکمت و دینپژوهی پژوهشگاه رفتیم تا از کم و کیف فعالیتهای گذشته و آتی این گروه علمی باخبر شویم. متن این گفتوگو را در ادامه میخوانید.
- اهم برنامه ها و اهداف گروه قرآنپژوهی در سال ۱۳۹۸ کدامند؟
گروه قرآنپژوهی پژوهشکده حکمت و دینپژوهی از نخستین گروههای شکل گرفته در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است که بیش از بیست سال از تأسیس آن میگذرد و آثار متعددی را تولید و منتشر نموده است. این گروه پنج هدف محوری دارد و برنامههای کلی آن ذیل این اهداف تنظیم و اجراء میگردد:
- نظریهپردازی، نوآوری، توسعه، تعمیق و تولید علوم قرآنی و تفسیری؛
- مشارکت در طراحی و نظامسازی قرآن و تفسیری در عرصه سیاسی-اجتماعی، اقتصادی، امنیتی، تربیتی و فرهنگی؛
- تأمین نیازهای تخصصی-کاربردی در تراز نظام و رهبری با مدیریت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در عرصه قرآن و تفسیر
- تربیت صاحبنظران متعهد و متمحض، کارا و زمانآگاه در زمینه مطالعات قرآنی و تفسیری؛
- بازشناسی، نقادی، بازپیرایی مواریث معرفتی بازمانده از سلف صالح درحوزه مطالعات قرآن و تفسیر.
- چه میزان از برنامه های سال ۱۳۹۷ گروه تحقق پیدا کرد؟
برنامههای سال ۹۷ چند بخش است. بخشی مربوط به خود گروه است که سعی شده به صورت حداکثری تحقق یابد. بخشی بین دستگاهی است که همه اختیاراتش با گروه نیست، در این بخش ما عقبماندگیهایی داریم که باید تلاش شود موانع برطرف شود. در مجموع در بین گروههای پژوهشکده حکمت و دینپژوهی گروه قرآن پژوهی جایگاه موفق و مناسبی دارد.
- تاکنون چه آثاری از گروه به چاپ رسیده است؟
تا کنون بالغ بر ۴۳ عنوان تحقیق از سوی گروه قرآنپژوهی منتشر گردیده است که شامل آثار ذیل میگردد:
ردیف | نام کتاب | محقق |
۱ | زیباترین سخن | حبیب الله احمدی |
۲ | قرآن در نهج البلاغه | کاظم قاضی زاده |
۳ | نگاهی قرآنی به پاکسازی روح | محمدجواد اسکندرلو |
۴ | مبانی انسانشناسی در قرآن | عبدالله نصری |
۵ | معجزه شناسی | محمدباقر سعیدیروشن |
۶ | قرآن و پلورالیزم | محمدحسن قدردان قراملکی |
۷ | نگاهی قرآنی به حیات معنوی | اسداله جمشیدی |
۸ | نگاه قرآنی به دوست و دشمن | محمد رضا کاشفی |
۹ | تحلیل زبان قرآن و روش شناسی فهم آن | محمدباقر سعیدیروشن |
۱۰ | نگاهی قرآنی به فشار روانی | سیداسحاق حسینی کوهساری |
۱۱ | قرآن و سکولاریسم | محمدحسن قدردان قراملکی |
۱۲ | جهان شناسی در قرآن | ابوالفضل کیاشمشکی |
۱۳ | زیباترین داستان | حسین سیدی ساروی |
۱۴ | رابطه متقابل کتاب و سنت | علی نصیری |
۱۵ | بازپژوهی آیات فقهی قرآن | محمد فاکر میبدی |
۱۶ | ایمان و آزادی در قرآن | سید محمد علی داعی نژاد |
۱۷ | تحلیل وحی از دیدگاه اسلام و مسیحیت | محمدباقر سعیدیروشن |
۱۸ | توکل | حسین روحانی نژاد |
۱۹ | نگاهی به مبانی قرآنی ولایت فقیه | علی ذوعلم |
۲۰ | نگاهی قرآنی به آزمون الاهی | حسن مهدویان / احمد نطنزی |
۲۱ | نگاهی به اعجاز بیانی قرآن | رضا بابائی |
۲۲ | سیاست و حکومت در قرآن | کاظم قاضی زاده |
۲۳ | نگاهی قرآنی به حق و باطل | حسن معلمی |
۲۴ | وحی شناسی | محمدباقر سعیدیروشن |
۲۵ | معرفت قرآنی (مجموعه پنج جلدی) | علی نصیری |
۲۶ | مبانی تربیت از دیدگاه قرآن | محمد بهشتی |
۲۷ | قرآن و خردورزی | سیدمحمدعلی داعینژاد |
۲۸ | مبانی تفسیر روایی | محمد فاکرمیبدی |
۲۹ | قرآن در نهجالبلاغه | عبدالله جوادی آملی |
۳۰ | جامعیت قرآن کریم | مصطفی کریمی |
۳۱ | قرآن و جوان | محمدباقر پورامینی |
۳۲ | تفسیر به ترتیب نزول مبانی، اصول، قواعد و فوائد | عبدالکریم بهجتپور |
۳۳ | شرح رسالهْالولایهْ | محمدجواد رودگر |
۳۴ | ارزشهای اجتماعی از منظر قرآن | حسین شرفالدین |
۳۵ | شبهات حقوقی قرآن | سعید داودی |
۳۶ | نقد شبهات اعجاز قرآن | سید محمدحسن جواهری |
۳۷ | نقد و بررسی تفاسیر عرفانی | محمدجواد رودگر |
۳۸ | جهاد اقتصادی از منظر قرآن | محمد عابدی |
۳۹ | مکتب تاویلی و گفتمان وحی | میثم توکلی بینا |
۴۰ | حقوق کیفری در قرآن | سعید داودی |
۴۱ | اعجاز و تحدی | سیدمحمدحسن جواهری |
۴۲ | مبانی روایی تفسیر عرفانی | محمدجواد رودگر |
۴۳ | تکلیف سیاسی از منظر قرآن | محمد عابدی |
البته لازم به ذکر است که تحقیقات ذیل نیز در نوبت چاپ قرار دارند که امید است تا پایان سال ۹۸ منتشر گردد:
ردیف | نام کتاب | محقق |
۱ | تفسیر اثری جامع | مهدی رستمنژاد |
۲ | تفسیر مختصر | محمدعلی اسدینسب |
۳ | قرآن و علم کلام | محمدحسن قدردان قراملکی |
۴ | اعجاز بیانی و تاثیری | سیدمحمدحسن جواهری |
۵ | اهداف نزول قرآن با رویکرد تفسیر تنزیلی | عبدالکریم بهجتپور |
۶ | آیه اولیالامر | غلامحسین زینلی |
- چه تحقیقاتی در گروه در دست اجرا ست؟
گروه آثاری متعددی را از اعضای هیئت علمی و حتی محققان غیر عضو در حال انجام دارد که امید است در اثربخشی و جامعیت، مورد توجه اهل نظر و مخاطبان فرهیخته قرار گیرد. تحقیقات جاری گروه عبارتند از « اعجاز علمی و تشریعی»؛ « فلسفه علوم قرآن»؛ « تفسیر زیباییشناختی قصص قرآن»؛ « نقد و بررسی تفاسیر عرفانی»؛ « نقد تفاسیر عرفانی موجود سوره حمد و ارائه راهکارها»؛ « نقد و بررسی شبهات قرآنی بهائیت»؛ « مبانی و اصول تفسیر سیاسی»؛ « آسیبشناسی برداشتهای سیاسی از قرآن»؛ « قواعد تفسیر موضوعی تنزیلی»؛ « تربیت توحیدی (بر اساس سیر نزول آیات)»؛ « حقوق زن و خانواده در قرآن».
- چه نشست یا همایشهایی برای برگزاری توسط گروه تدارک دیده شده است؟
حدود پنج کرسی در برنامه گروه پیشبینی شده است که مقدمات آن در حال انجام است. برهان تاریخی بر تحریفناپذیزی قرآن؛ نگاهی نو در تحدی قرآن؛ حل معمای تاویلات ابن عربی؛ ضرورت تفسیر سیاسی (مبانی و اصول).
- میزان همکاری شما با گروه های علمی پژوهشگاه به چه صورت است؟
تعاملات بین گروهی در پژوهشگاه هرچند زیاد نیست، لیکن به قدر ضرور در جریان است و گروه قرآن پژوهی از ظرفیت گروههای دیگر غافل نیست.
- شما چه راهکاری برای شناسایی و نفوذ بیشتر آثار گروه مربوطه در بین مخاطبین خود، اندیشهاید؟
رونمایی آثار با حضور مولفین در کانونهای علمی؛ گفتگو با صاحبان اثر در تشریح تفصیلی آثار ؛ برگزاری جلسه نقد کتاب در دانشگاهها و حوزههای علمیه و مانند اینها.
- در انتها، مهمترین دغدغه شما به عنوان مدیر گروه قرآنپژوهی چیست؟
امیدوارم گروه بتواند با توسعه فعالیتهای قرآنی خود و نیز تعمیق آنها مدال خادمی قرآن را همچنان و بیش از یش بر سینه داشته باشد. گروه پروژههای ناتمامی دارد که پایان یافتن آنها جزو نخستین دغدغههای گروه است. امر به روزرسانی پژوهشها و کاربردیتر کردن پژوهشهای جدید نیز از دغدغههای بنده است که انشاء الله به فضل الهی به سوی آن حرکت خواهیم کرد.