به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کتاب «پژمردن در مه!» (نگاهی به زندگی، آثار و افکار احمد شاملو) به زودی توسط گروه ادب و هنر مرکز پژوهش‌های جوان وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر خواهد شد. در همین زمینه گفت‌و‌گوی کوتاهی با نویسنده این کتاب جناب آقای دکتر شهریار زرشناس انجام داده‌ایم که در ادامه مطلب، از منظرتان عبور خواهد کرد.
اهمیت مساله اصلی کتاب در شرایط امروز چیست؟
احمد شاملو یکی از روشنفکران ادبی معروف و تاحدی تأثیر‌گذاری در کاست روشنفکری ایران دوره محمدرضا شاهی و یکی از فعالان جبهه مهاجمان و معاندان فرهنگی در سال‌های پس از انقلاب اسلامی است. شاملو در مقام یک روشنفکر متجددمآب در عرصه‌هایی چون نگارش و انتشار آثار ادبی حوزه موسوم به شعر نو، ژورنالیسم، ترجمه آثار داستانی و شعری، انجام سخنرانی و جریان‌سازی فرهنگی – سیاسی نقش آفرینی کرده است. محتوا، سمت و سو و جهت‌گیری کلی حاکم بر فعالیت‌های فرهنگی – سیاسی و آثار شاملو، نوعاً و تماماً سکولار- اومانیستی است؛ او یک روشنفکر شبه مدرنیست ایرانی است که به ترویج جهان‌بینی اومانیسم الحادی می‌پردازد.
ساختار کلی کتاب چگونه است؟
در این کتاب ابتدا: سیری در زندگی احمدشاملو می‌شود و تبار خانوادگی او بررسی می‌گردد. در مورد حمایت شاملو از نازیسم هیتلری و نخستین تجربه زندان مباحثی گفته می‌شود و در ادامه ازچرایی حمایت‌های رژیم شاه از شاملو، فعالیت شاملو در سینما و تلویزیون مطالبی آورده شده است. اشعار شاملو در این کتاب دسته بندی شده است. در گفتار مستقلی از کتاب ادبیات ژورنالیستی شاملو بررسی می‌شود و موضع گیری او نسبت به انقلاب فرهنگی زیر ذره بین قرار می‌گیرد.
اصلی ترین دستاوردهای پژوهشی در این کتاب کدام است؟
اومانیسم الحادی شاملو در سال‌های دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰(در ظهور سیاسی خود) بیشتر به سمت گرایش‌های چپ سوسیالیستی-که پُز حاکم آن زمان دو کاست روشنفکری ایران بود- تمایل داشت، اما در سال‌های پس از انقلاب اسلامی ایران شاملو نیز به تبع کلیت روشنفکری ایران به سمت شعارها و مدعاهای نئولیبرالی در غلتید و همکاری و همسویی تمام عیاری با جریان معاند جنگ نرم-که علی رغم تنوع گرایش‌های ایدئولوژیکش، در کل تحت هژمونی نئولیبرالیسم ایرانی قراردارد- پیدا کرد. در جریان تهاجم فرهنگی علیه انقلاب اسلامی-به ویژه از سال‌های میانی دهه ۱۳۶۰ به بعد- رسانه‌های امپریالیستی و مدیران و طراحان و برنامه‌‌ریزان جنگ نرم سرمایه‌گذاری تبلیغاتی گسترده‌ای بر روی احمد شاملو کردند و میدان فراخ رسانه‌ای و مالی برای عرض اندام او در مقام یک روشنفکر سکولاریست فراهم ساختند.
به چه سوالات و شبهات جوان در این کتاب پاسخ داده می‌شود؟
احمد شاملو بیشتر به عنوان یک شاعر نوپرداز معروف شده است؛ اما او در زمینه ژورنالیسم روشنفکرانه و جمع‌آوری فرهنگ فولکلوریک نیز فعالیت داشته است. البته درخصوص آنچه شعر نو نامیده می‌شود و این که آیا می‌توان واقعاً آن را شعر نامید و نیز در خصوص مباحث مربوط به شعر و ماهیت آن و نسبت آن با اسلوب و قواعد عروضی زبان فارسی، بحث‌ها و پرسش‌ها و نکات قابل تأملی وجود دارد. در این کتاب، بنا به روایت مرسوم، شعر نو را صورتی از شعر فرض می‌کنیم و بر این اساس شاملو را شاعر نوپرداز می‌نامیم؛ بحث از ماهیت شعر نو و رویه شاملو در خصوص آنچه به نام شعر سپید معروف گردیده است را بررسی می کنیم.
