به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کتاب «آینده نظام سلطه» توسط گروه نظام‌ها و مطالعات انقلاب اسلامی مرکز پژوهش‌های جوان وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به زودی منتشر خواهد شد. در همین زمینه گفت‌و‌گوی کوتاهی با دکتر غلامعلی سلیمانی نویسنده کتاب انجام داده‌ایم که در ادامه مطلب، از منظرتان عبور خواهد کرد.
باسلام؛ اثر شما به تازگی تصویب شده است؛ برخی ویژگی‌های این کتاب را برایمان بیان کنید.
چارچوب نظری این پژوهش تا حدودی به نظریه انتقادی در معنای عام کلمه نزدیک است. می‌توان گفت به طور خلاصه نظریه انتقادی از منطق سیاست قدرت در واقعه گرایی و سیاست منفعت جویی در نظریه لیبرالیسم متفاوت است و بیشتر به جنبه‌های رهایی بخشی توجه دارد که متضمن سیاست اخلاقی است و رفتارهای عدالت جویانه و تجدیدنظرطلبانه را بیشتر از منظر تعهد و رسالت کشورها به سعادت و امنیت می‌نگرد نه صرفا از زاویه تنگ منافع ملی. با یک نگاه آینده پژوهانه و از منظر یکی از مهم‌ترین مفروضات آینده پژوهشی که اشاره بر این دارد که «آینده تداوم خطی گذشته نیست» مساله اساسی که می‌توان به آن پرداخت این است که آیا شواهد و قراینی مبنی بر تغییر در وضعیت نظام سلطه می‌توان یافت یا نه؟ و نظم‌های سلطه جویانه چه زمانی جای خود را به نظم‌های غیرسلطه‌جویانه و عادلانه مبتنی بر جایگاه برابر و هم ارز کشورها در ساختار قدرت جهانی خواهند داد؟ بعد دیگر این مساله ما را به ابعاد تجویزی و هنجاری رویکرد آینده‌پژوهانه نظام سلطه رهنمون می‌سازد. بدین معنی که نظام مطلوب از چه ویژگی‌ها و مختصاتی باید برخوردار باشد؟ ویژگی‌های اصلی کتاب عبارت‌اند از: روان و سلیس بودن متن کتاب برای طلاب و دانشجویان، تعریف و توضیح کلمات ناآشنا در پانوشت صفحات کتاب و توصیف و تبیین و تحلیل مطالب کتاب بصورت همزمان.
با توجه به مخاطب هدف جوان، ضرورت و اهمیت موضوع کتاب چیست؟
با توجه به اینکه در حال حاضر آمریکا به عنوان نماد مجسم و عینی نظام سلطه شناخته میشود و همچنین با توجه به اینکه این کشور دشمن شماره یک جمهوری اسلامی ایران به شما می‌رود از این جهت به نظر می‌رسد که آشنایی دانشجویان با پیشینه و چشم‌انداز نظام سلطه ضروری باشد. بعد از فروپاشی بلوک شرق تلاش‌های ایالات متحده امریکا برای برقراری نظم تک قطبی و تبدیل قرن بیست و یک به «قرن امریکایی» در واقع تداوم نظام ناعادلانه بین المللی است. بنابراین در این شرایط حساس تاریخی اقدامات بازیگران مختلف دولتی و غیر دولتی میتواند بسیار تعیین کننده باشد. مقاومت‌های مختلف در سطح جهان در برابر نظم نوین جهانی گویای این مساله است که چالشهای جدی در برابر آن وجود دارد. استقرار نظم نوین جهانی تداوم نظام سلطه را در پی خواهد داشت و الگوی مقاومت نشانگر شکل‌گیری جریانی است که در برابر نظم‌های سلطه جویانه مقاومت نموده و خواهان برخورداری جهان از نظم عادلانه‌تری است.
رویکرد نویسنده در این کتاب چیست؟
مولف تمام سعی خود را کرده است که بدون هر گونه غرض ورزی و با پرهیز از نگاه‌های سیاسی و ایدئولوژیک و با رویکرد علمی و با تبیین و تحلیل دقیق و همه جانبه مطالب، این کتاب را به رشته تحریر در آورد. نشانههای روشنی در حوزههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نظامی دیده میشود که نظام سلطه در برتری خود در اثبات آنها با چالش جدی و اساسی مواجه است. پرداختن به چالشهای فوق میتواند نه تنها تصویر روشنی از نظام سلطه در اختیار ما قرار دهد، بلکه سمت و سوی نظامهای آتی را در نظام بینالملل مشخص نماید. به نظر می‌رسد نوعی تلاش نظری برای نزدیکی رویکردها و دیدگاه‌هایی دانست که در عرصه جهانی به نوعی منتقد نظم ناعادلانه بین‌المللی هستند. جریان‌های فکری همانند نظریات پسا استعماری، پسا ساختاگرایی و جهان سوم گرایی وجود دارند که منتقد نظام بین الملل ناعادلانه به شمار می‌روند و پژوهش در این حوزه میتواند به هم‌افزایی اثرگذاری این رویکردها به ویژه در تولید ادبیات نظری کمک نماید.
مسائل، سؤالات و شبهاتی که در این کتاب مخاطبین جوان با آ ن روبرو هستند، کدامند؟
اصلی ترین این موارد عبارت اند از: آیا اساسا می‌توان از نظم‌های سلطه‌جویانه در نظام بین الملل سخن به میان آورد، در حالی که کشورها عموما بر مبنای منطق قدرت و توانایی های مادی به کنش می‌کنند؟ آیا جمهوری اسلامی ایران تنها کشوری است که مدعی ماهیت ناعادلانه نظام‌بین المللی است؟ و آیا با توجه به تواناییهای مادی و معنوی جمهوری اسلامی ایران امکان تغییر در نظم‌های سلطه‌جویانه وجود دارد؟ و… گمانه‌زنی و پیش‌بینی اجمالی‌تان از میزان استقبال مخاطبان عام این کتاب و مخاطب خاص مرکز پژوهش‌های جوان (جوانان فرهیخته) چیست؟
اگر تبلیغات مناسبی برای این کتاب صورت گیرد به احتمال قوی استقبال خوبی از این کتاب توسط دانشجویان و طلاب صورت خواهد پذیرفت.
