به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاعرسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مركز پژوهشهای جوان در كنار چهار پژوهشكده ديگر پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي فعاليت دارد. تلاشهاي مؤثر مركز در قالب گروههای علمي «ادب و هنر»، «اخلاق، تربيت و روانشناسي»، «بينش و انديشه»، «سنتهاي حوزوي و آداب طلبگي»، «مطالعات فرهنگي و اجتماعي» و «نظامها و مطالعات انقلاب اسلامي» و همچنین تولید نشریهای ویژة طلاب جوان با نام «ماهنامة حاشیه» انجام ميپذيرد.
در ادامه گفتوگویی با حجتالاسلام قاسم بابایی مدیر گروه بینش و اندیشه مرکز پژوهشهای جوان ترتیب دادهایم تا مروری بر مهمترین فعالیتهای گذشته و جاری این گروه علمی صورت گیرد.
در ابتدای گفتگو به اختصار تاریخچهای از گروه بینش بیان کنید.
یکی از خلأهای جامعه، عدم وجود مراکزی است که مبانی دقیق و عمیق فکری انقلاب را به زبان ساده برای مخاطبان جوان بازگو کند. بسیاری از آثار بزرگان به شکل کنونی قابل عرضه برای مخاطبان جوان نیست. گستردگی شبهات و هجمههای فرهنگی به ویژه با گسترش شبکههای اینترنتی و ماهوارهای، ضرورت پرداختن به این موضوعات را افزون میکند. گروه بینش و اندیشه تلاش میکند یکی از پشتوانههای فکری تولید آثار مکتوب برای مخاطبان جوان باشد. این گروه ذیل مرکز پژوهشهای جوان و به منظور معرفت و آگاهیبخشی در حوزههای فلسفه، کلام و دینپژوهی، عرفان، علم دینی، معرفتشناسی، ادیان، قرآنپژوهی و حدیث فعالیت میکند. این گروه در تابستان سال ۱۳۸۷ تأسیس گردید و هدف اصلی گروه تعمیق اعتقادات دینی و ارتقاء بنیه فکری؛ دفاع معقول از مبانی نظام اسلامی؛ تقویت بنیه مخاطبان خاص در حوزههای مأموریتی خویش؛ پاسخگویی به پرسشها، شبهات و نیازهای مخاطبان جوان است. مدیران این گروه پیش از من، حجتالاسلام محمدباقر پورامینی، و حجتالاسلام دکتر عبدالله محمدی بودند و من از سال ۹۳ مدیریت این گروه را برعهده گرفتم.
تا کنون چه آثاری از گروه به چاپ رسیده است؟
همانطور که عنوان شد گروه بینش و اندیشه در ۸ حوزه فعالیت میکند. فلسفه، کلام و دینپژوهی، عرفان، علم دینی، معرفتشناسی، ادیان، قرآنپژوهی و حدیث و به تبع در این هشت حوزه نیز تولیداتی داشته است که بخشی از آنها عبارتند از: از کمیل تا کمال (سیری در زندگی کمیل بن زیاد تخعی)، اومانیسم و غربزدگی، کارکردهای معادباوری، سلفی گری افراطی، مبانی اسلامی و غربی سبک زندگی، اخلاق دین مدار و دنیاگر، معنا و ساختار علم دینی، خشونت در پناه مسیحیت، قرآن و خردورزی، سیری در زندگی، احوال و آرای بانو امین، نقد و بررسی انجمن حجتیه، بررسی و نقد پروتستانتیزم، باورهای بنیادین در اسلام و مسیحیت، کاوشی در چیستی علوم انسانی مدرن، تاریخ و نقد مکتب تفکیک، حضرت عیسی در قرآن و انجیلها.
در حال حاضر چه تحقیقاتی در گروه در دست اجراست؟
بعضی پروژهها که از سالهای قبل شروع شده در حال حاضر نیز ادامه دارد مثل تحقیق پنج دفتری سبک زندگی اسلامی در صحیفه سجادیه که مشتمل بر پنج دفتر به شرح زیر است:
دفتر اول (رابطه انسان با خدا) با نویسندگی دکتر سرکار خانم حلیمه اخلاقی؛
دفتر دوم (رابطه انسان با انسان کامل) با نویسندگی دکتر علیرضا کرمانی؛
دفتر سوم (رابطه انسان با جامعه) با نویسندگی دکتر سید حسین شرف الدین؛
دفتر چهارم (رابطه انسان باخانواده) با نویسندگی دکتر ابوالفضل ساجدی؛
دفتر پنجم (رابطه انسان با محیط زیست) با نویسندگی دکتر نصرالله نظری.
این مجموعه چکیدهسازی محتوایی از آثارامام سجاد(ع) با رویکرد سبک زندگی اسلامی است. همچنین تحقیق ۲۰ جلدی با محوریت اندیشههای علامه طباطبایی(ره) در گروه دردست انجام است. که هدف از نگارش فراهم ساختن امکان دستیابی موضوعی نخبگان جوان به آثار استاد علامه سید محمدحسین طباطبایی است.
این مجموعه، در یک جمله، عبارت است از چکیدهسازی محتوایی از آثار علامه طباطبایی و مخاطبان آن جوانان و دانشجویانی هستند که ترجیحاً مجموعة «چلچراع حکمت» را خواندهاند.
کدامیک از آثار گروه در شرف چاپ هستند؟
برخی از عناوین به سازمان انتشارات ارسال شده و در نوبت چاپ هستند که برخی از آنها عبارتند از: برهان نظم و نقد شبهات هیوم، کیفیت زندگی در بهشت، نشانههای ظهور، معرفی عرفان اهل بیت(ع)، تناسخ، نسبیت اخلاق، لیبرالیسم فرهنگی و…
چه راهکارهایی برای نفوذ بیشتر آثار گروه بینش بین مخاطبین خود اندیشیدهاید؟
راهکارهای ما جهت افزایش نفوذ در مخاطبان، در دو گام است.
بخش اول درون گروهی است که با تقویت شورای علمی گروه، شناخت شبهات روز و تلاش در تهیه طرحنامه بر اساس شبهات صورت میگیرد. مثلا طرحنامه سبک زندگی اسلامی در صحیفه سجادیه در پنج دفتر بر همین اساس نگارش شد. بخش مهم دیگر تبلیغ آثار، بازاری سازی آثار و مخاطبیابی مستقیم است که بر عهده سازمان انتشارات و کانون اندیشه جوان است که متاسفانه آنگونه که انتظار میرود، پیش نمی¬رود. مثلا تحقیق افراط و تفریط ازآقای علی کریمیان در گروه بینش در سال ۹۳ با توجه به مسائل مهم روزکلید خورد که به بررسی آسیب¬های افراط و تفریط و معیار اعتدال می¬¬پردازد. این تحقیق در سال ۹۵ به اتمام رسید و به سازمان انتشارات ارسال شد، که متاسفانه با گذشت ۲ سال هنوز چاپ نشده است.
در پایان اگر صحبتی با مخاطبان و علاقهمندان به حوزه بینش و اندیشه دارید بفرمایید.
مقام معظم رهبری در رابطه با خصوصیات مهمی که جوانان دارند، سه خصوصیت را خیلی بارز میدانند: احساس مسئولیت، حرکت با ایمان و بصیرت، آگاهی. به نظرم در میان این سه ویژگی، نقش بصیرت و آگاهی بسیار برجسته است چرا که بصیرت و معرفتی که انسان در بخش عقل نظری کسب می¬کند همانند چراغی است راه را به او نشان میدهد و برای او در حرکت و احساس مسئولیت نقش آفرین است. بنابراین در بخش کسب معرفت دینی و اطلاع از شبهات باید تلاش کرد و این احساس نیاز را باید در خود زنده کرد. شاید بتوان از حدیث امام صادق(ع) که فرمودند «العالم بزمانه لاتهجم علیه الوابس» کسی که عالم به زمان است و زمانه خود را میشناسد امور مشتبه و گمراه کننده به او هجوم نمیآورند، نیز استفاده کرد.