به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به منظور بررسی ابعاد وحدت گرایانه پیاده روی اربعین حسینی، شبستان با حجت‌ا‌لاسلام سیدکاظم سیدباقری عضو هیأت علمی گروه سیاست پژوهشگاه به گفت وگویی پرداخته‌است که مشروح آن تقدیم حضورتان می‌شود:
پیاده روی اربعین از نظر وحدت میان پیروان مذاهب و حتی ادیان چه کارکردهایی دارد و اساساً می توان از آن انتظار چنین کارکردی را داشت؟
اساساً یکی از بزرگترین و مهمترین دستاوردهای اربعین ایجاد وحدت، یکدلی، هماهنگی و انسجام میان همه مسلمانان است؛ باید توجه داشته باشیم که دستاوردهای اربعین، فرقه ای، حزبی، جناحی و سیاسی نیست بلکه اربعین، فرصتی برای ایجاد همدلی و صمیمیت هرچه بیشتر بین مسلمانان در سراسر جهان محسوب می شود. یادمان باشد که اربعین تنها مختص به شیعیان نیست بلکه به همه امت اسلام تعلق دارد.
از سوی دیگر آنچان که می دانیم از پیروان ادیان دیگر هم در این گردهمایی حضور می یابند و این نشان دهنده بُعد دیگری از قیام امام حسین(ع) است که اینگونه سبب همبستگی میان پیروان ادیان می شود.
دستاوردهای پیاده روی اربعین بویژه در حوزه فرهنگی مذهبی چه ابعاد دیگری از قیام حضرت سیدالشهدا(ع) را نشان می‌دهد؟
فارغ از مساله وحدت آفرینی، در این پیاده روی شاهد صدور یک پیام ارزشی، اخلاقی، متعالی و انسانی هستیم، پیام انسانی عاشورا برای همه جذابیت دارد چراکه امام حسین(ع) در آن روز، فرقه و گروه مشخصی را مخاطب قرار نداد بلکه همه انسانیت و آزادی خواهان و عدالت خواهان جهان را مورد توجه قرار داد و همین کشش است که همه افراد را به دنبال خود می کشاند. این گردهمایی پیام بصیرت، آگاهی و یکدلی را برای مسلمانان جهان به ارمغان می آورد.
بنابر این، کسانی که در این ایام در پیاده روی اربعین حضور دارند، همسو با پیام حسینی حرکت می‌کنند، از سوی دیگر، تجمعی این چنین عظیم، ابعاد دیگری نیز دارد از جمله آنکه با اقتدا با آنچه که در روزهای حضور در این سرزمین مقدس شاهد بودیم، بکوشیم به دور از تعصبات بیجا در زندگی حرکت کنیم.
به نظرتان پیاده روی اربعین چقدر فراتر از فرهنگ‌های بومی ملی و همچنین راهبردهای سیاسی دولت ها توانسته و می تواند اهداف اسلام را محقق کند؟
دولت ها غالبا در چارچوب منافع ملی خودشان رفتار و تصمیم گیری می کنند، اما آنچه که در پیاده روی اربعین مشاهده می‌کنیم، حاصل یک جریان دولتی نیست، یعنی از سوی هیچ دولت و هیچ حاکمیتی به صورت مستقیم، پشتیبانی نمی شود، بلکه حرکت و نمادی از سوی مردم است و راز ماندگاری و گسترش آن به عنوان بزرگترین تجمع انسانی، به همین دلیل است که دولت ها در آن دخالت مستقیم ندارند و حرکت، خودجوش و مردمی است.
این جمعیت میلیونی حول یک عنصر محوری که همان عزت‌خواهی و عدالت‌طلبی حسینی است، گرد هم می آیند و از گرایش‌ها و مذاهب و ادیان مختلف، این پیام را به جان می خرند. امت اسلام باید هوادار این نگرش و تلاش راهبردی باشد. به یاد آوریم که پیاده روی اربعین در گام نخست پیروزی مسلمانان، سپس پیروزی جبهه مقاومت و سوم پیروزی همه آزادی خواهان و عدالت طلبان جهان است.
آنچه که در ایام پیاده روی اربعین در اخلاق و رفتار زائران متجلی می‌شود، چگونه می‌تواند در دیگر ایام هم در سبک زندگی، نهادینه شده و ادامه یابد؟
برای پاسخ به این پرسش اشاره ای به کلام نبی مکرم اسلام (ص) می‌کنم که فرمودند: «إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ حَرَارَةً فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ لَا تَبْرُدُ أَبَداً؛ برای شهادت حسین (ع) حرارتی در دل‌های مؤمنان است که هیچ گاه سرد نمیشود».
در واقع، قیام امام حسین(ع) یک شور و هیجانی در دل‌های مومن ایجاد کرده که خاموش نمیشود. در طول ایام اربعین نسیم خوشی از سوی کربلا به سوی جان های تشنه می‌وزد و انسان باید خودش را در جهت رحمت الهی و خُنکای پیام امام حسین(ع) قرار دهد؛ در کلامی دیگر پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمودند: «انّ لربّکُم فی ایامِ دهرِکم نَفَحات الا فتَعرّضوا لَها؛ در ایام زندگی شما، اوقات و فرصت های مناسبی را خداوند در اختیارتان قرار می دهد، بکوشید از آن فرصت ها استفاده کنید»، پس اگر این بهره گیری به نحو شایسته انجام گیرد و این عشق، وارد جان انسان شود، باید تلاش کرد که این شعور آگاهانه و عشق شور آفرین، ادامه یابد.
به بیان دیگر، حفظ نوع رفتار و اخلاقی که در طول ایام پیاده روی اربعین متجلی می‌شود، می تواند در سبک زندگی، تغییرات اساسی را ایجاد کرده و بسیاری از مشکلات را از میان بردارد. حفظ این ویژگی ها نیازمند ممارست در این رفتارها در زندگی روزمره است.
