قلمرو دين، از مهم ترين مسائل در حوزه فلسفه دين و كلام جديد است. برخى در جريان كشف گستره شريعت، تنها از روش هاى برون دينى بهره مى جويند و به شيوه هاى تعقلى، تجربى يا كاركردگرايى روى مى آورند، و برخى ديگر، به روش درون دينى و كتاب و سنت بسنده مى كنند.
توجه دين پژوهان به عقل نيز در سه رويكرد خلاصه مى شود: برخى خردباوران افراطى اند، گروهى خردستيزان افراطى، و پاره اى ديگر، خردباوران معتدل. در سنت علوى، عقل گرايى اعتدالى مشهود است.
آن حضرت ناسازگارى دين و تجربه را نمى پذيرد و ترابط ميان عقل و ايمان را تذكار مى دهد، اما براى مصونيت از خطا و انحراف، عقل و تجربه را نيازمند ديندارى مى داند. در فهم قلمرو دين، همواره پيش فرض هايى وجود دارد. بايد گفت كه كتاب و سنت، صامت و ساكت نيستند و ذومراتبند و از مدلول هاى مطابقى و التزامى برخوردارند. قلمرو دين در ديدگاه على(ع)، از منظرهاى گوناگون قابل پژوهش است. شناخت فلسفه بعثت، از راه هاى تعيين گستره شريعت است. در كلام على(ع)به پاره اى از اهداف بعثت اشاره شده است. احياى فطرت توحيدى، درمان دردها، نجات انسان ها، آشكارساختن حقيقت دنيا، عرضه بيم و اميد، رهايى آدميان از حيرت و رفع اختلاف ها، برخى از اهداف بعثت شمرده شده اند. منظر ديگر در پژوهش قلمرو دين، كاركردهاى آن است. البته على(ع)پس از پذيرش شناختارى بودن گزاره هاى دينى، برخى از كاركردهاى آن را برشمرده است. معرفت خدا، ايجاد همبستگى، حيرت زدايى، پشتيبانى عقل، حكمت احكام و آثار اخلاقى، برخى از كاركردهاى دين به شمار مى آيند. على(ع)در تعيين قلمرو دين، از شناخت ويژگى هاى قرآن و سنت نيز بهره مى برد و كمال دينى و هدايت را با قرآن و سنت ممكن مى داند. گستره دين در عرصه اقتصاد، در منظر علوى صبغه اى توصيه اى دارد. توجه به آبادانى، عدالت ورزى، حق گرايى، امنيت اقتصادى و برنامه ريزى، سياست هاى ايجابى اقتصاد در سنت علوى محسوب مى شوند. آن حضرت در حوزه سياست هاى سلبى اقتصادى، از ماليات هاى سنگين و رانت خوارى سخن گفته است. پاره اى از ارزش هاى اقتصادى هم در سخنان على(ع)بيان شده اند. سنت علوى، قلمرو دين در عرصه سياست را نيز آشكار ساخته است.
توجه به ويژگى هاى حاكمان و آزادى هاى سياسى مردم، از جمله آموزه هاى علوى در اين عرصه اند. در حوزه مديريت، اصل نظارت، اخلاق مديران، آفات مديريت و برنامه ريزى، مورد توجه على(ع)قرار گرفته است. پژوهش در سنت علوى، قلمرو دين در عرصه هاى تربيتى و بهداشتى و حقوقى و عقيدتى را آشكار مى كند و گستره شريعت در اين حوزه ها را نيز پديدار مى سازد.
