على(ع)چكاد بلند فصاحت و بلاغت و سرآمد اربابان سخن است. كلمات قصار آن حضرت به دليل كوتاهى و زيبايى و آسانى حفظ، همواره كانون توجه عالمان و سخن سنجان بوده است. كتاب غررالحكم و دررالكلم كتابى معروف در عرصه گردآورى اين كلمات است. قاضى ناصح الدين ابوالفتح عبدالواحد تميمى آمدى، گردآورنده كتاب، از محدثان و دانشوران بزرگ شيعه به شمار مى آيد. او شاگر احمد غزالى و استاد ابن شهرآشوب بوده است. ميرزا عبداللَّه افندى، علامه مجلسى، ميرزا حسين نورى و ديگران، مقام علمى و دينى او را ستوده اند. وى به سال ۵۱۰ يا ۵۵۰ ق وفات يافته است.
غررالحكم حاوى ۱۰۷۶۰ حديث كوتاه از على(ع)است كه به ترتيب الفبايى حروف نخستين كلمه احاديث و در ۹۱ باب از منابع گوناگون گردآورى شده است. آمدى بسيارى از فصول كتاب را بر اساس كلمه آغازين حديث بنياد كرده است. غررالحكم نسخه هاى خطى نفيس و گوناگون دارد. همچنين ترجمه هاى گوناگونى از اين كتاب در دست است. مهم ترين شرح اين كتاب، اثر آقا جمال الدين خوانسارى است كه علاوه بر توضيح و ترجمه لغوى و مفهومى، آكنده است از فوايد كلامى، حديثى، ادبى، اخلاقى و تفسيرى. اين كتاب با تصحيح و تعليق محدث ارموى به چاپ رسيده است. بر اين كتاب تكمله هايى نيز نگاشته اند. عيون الحكم و المواعظ، اثر ابن شرفيه، از عالمان قرن ششم هجرى، و الحكم من كلام الامام اميرالمؤمنين على(ع)، زير نظر كاظم مدير شانه چى، از تكمله هاى اين كتاب به شمار مى آيند. همچنين بالغ بر پانزده اثر در تلخيص اين كتاب نگاشته اند. اهل پژوهش، نمايه هاى موضوعى گوناگونى براى اين كتاب فراهم كرده اند. همچنين تاكنون دو معجم براى اين كتاب تدوين شده و به چاپ رسيده است.
