عبقات‌الانوار

 

میرحامدحسین موسوى، از عالمان بزرگ شیعه در هند، به سال ۱۲۴۶ ق چشم به جهان گشود. او از نام آوران عرصه دفاع از عقاید شیعى است. تألیفات نفیس او بسیار است، اما عبقات الانوار فى امامه الائمه الاطهار مهم ترین نگاشته او به شمار مى آید. این اثر عظیم، پاسخى است به باب هفتم کتاب تحفه اثناعشریه، نوشته مولوى عبدالعزیز دهلوى، که در آن به انکار وجود نص بر امامت ائمه پرداخته است.

 میرحامدحسین کتاب خود را در دو منهج تبویب کرده است. منهج نخستِ کتاب به بررسى هفت آیه اى مى پردازد که روایاتْ آن ها را به امامت ائمه تفسیر کرده اند. میرحامدحسین در منهج دوم، دوازده حدیث را برمى رسد و دلالت آن ها را بر امامت على(ع)اثبات مى کند. صاحب تحفه اثناعشریه، دلالت این احادیث دوازده گانه بر امامت على(ع)را انکار کرده است.

 میرحامدحسین، نگارش کتاب خود را بر حسب تبویب آغاز نکرده، بلکه نخست منهج دوم را نگاشته است. جلد نخست کتاب به پژوهش در باب سند و متن حدیث غدیر اختصاص دارد. بررسى راویان این حدیث و بیان شرح حال آنان و نیز وارسى متن حدیث و وجود دلالت آن بر خلافت على(ع)، مطالب ارجمند این جلد است. میرحامدحسین در جلد دوم کتاب خود، «حدیث منزلت» را پژوهیده است. «حدیث ولایت»، «حدیث طیر»، «حدیث مدینهالعلم»، «حدیث تشبیه»، «حدیث مناصبه»، «حدیث نور»، «حدیث رایت»، موضوعات پژوهش میرحامدحسین در مجلدات سوم تا یازدهم عبقات الانوار است. تمام این مطالب، سرشار است از باریک بینى و ژرف اندیشى. بررسى سند و دلالت احادیث و استناد به فهم صحابه، دو شیوه علمى مورد اعتماد میرحامدحسین است. تسلط او برمنابع و مصادر اساسى فریقین شگفت آور است. او انبوهى از کتاب هاى بى بدیل و نسخه هاى مخطوط نفیس را در اختیار داشته، و همین امر، قوت استدلال و استحکام مطالب عبقات را تضمین کرده است. بخش هایى از کتاب میرحامدحسین هنوز به چاپ نرسیده است. بسیارى از بزرگان بر این کتاب تقریظ نگاشته اند و آن را فراوان ستوده اند.