عبقات‌الانوار

 

ميرحامدحسين موسوى، از عالمان بزرگ شيعه در هند، به سال ۱۲۴۶ ق چشم به جهان گشود. او از نام آوران عرصه دفاع از عقايد شيعى است. تأليفات نفيس او بسيار است، اما عبقات الانوار فى امامة الائمة الاطهار مهم ترين نگاشته او به شمار مى آيد. اين اثر عظيم، پاسخى است به باب هفتم كتاب تحفه اثناعشريه، نوشته مولوى عبدالعزيز دهلوى، كه در آن به انكار وجود نص بر امامت ائمه پرداخته است.

 ميرحامدحسين كتاب خود را در دو منهج تبويب كرده است. منهج نخستِ كتاب به بررسى هفت آيه اى مى پردازد كه رواياتْ آن ها را به امامت ائمه تفسير كرده اند. ميرحامدحسين در منهج دوم، دوازده حديث را برمى رسد و دلالت آن ها را بر امامت على(ع)اثبات مى كند. صاحب تحفه اثناعشريه، دلالت اين احاديث دوازده گانه بر امامت على(ع)را انكار كرده است.

 ميرحامدحسين، نگارش كتاب خود را بر حسب تبويب آغاز نكرده، بلكه نخست منهج دوم را نگاشته است. جلد نخست كتاب به پژوهش در باب سند و متن حديث غدير اختصاص دارد. بررسى راويان اين حديث و بيان شرح حال آنان و نيز وارسى متن حديث و وجود دلالت آن بر خلافت على(ع)، مطالب ارجمند اين جلد است. ميرحامدحسين در جلد دوم كتاب خود، «حديث منزلت» را پژوهيده است. «حديث ولايت»، «حديث طير»، «حديث مدينةالعلم»، «حديث تشبيه»، «حديث مناصبه»، «حديث نور»، «حديث رايت»، موضوعات پژوهش ميرحامدحسين در مجلدات سوم تا يازدهم عبقات الانوار است. تمام اين مطالب، سرشار است از باريك بينى و ژرف انديشى. بررسى سند و دلالت احاديث و استناد به فهم صحابه، دو شيوه علمى مورد اعتماد ميرحامدحسين است. تسلط او برمنابع و مصادر اساسى فريقين شگفت آور است. او انبوهى از كتاب هاى بى بديل و نسخه هاى مخطوط نفيس را در اختيار داشته، و همين امر، قوت استدلال و استحكام مطالب عبقات را تضمين كرده است. بخش هايى از كتاب ميرحامدحسين هنوز به چاپ نرسيده است. بسيارى از بزرگان بر اين كتاب تقريظ نگاشته اند و آن را فراوان ستوده اند.