صحيفه علويه

 دعا آينه حقيقت وجودى امامان و بهترين راه براى شناخت آنان است. عالمان بسيارى كوشيده اند تا ادعيه على(ع)را گرد آورند. در سده دوازدهم هجرى، شيخ عبداللَّه سماهيجى مجموعه اى از دعاهاى على(ع)را فراهم ساخت و آن را الصحيفة العلويه نام نهاد. اين عالم بزرگ در سال ۱۰۸۶ ق در بحرين به دنيا آمد. نخستينِ مراحل تحصيلات وى در ماحوز گذشت. وى سپس به اصفهان مهاجرت كرد و در آن جا به سمت شيخ الاسلامى رسيد. پس از چندى ناگزير به بهبهان رفت و سرانجام به سال ۱۱۳۵ در همان جا در گذشت. سماهيجى از مدافعان مكتب اخبارى است و در اين عرصه كتاب هايى هم نگاشته است. شمار تأليفات او به ۵۸ اثر مى رسد. مشايخ اجازه او در روايت بسيارند.

 الصحيفة العلويه كتابى است فراهم آمده از ادعيه على(ع). سماهيجى براى پرهيز از تطويل، اسناد دعاها و نيز مآخذ كتاب خود را نياورده است. در اين كتاب ۱۵۶ دعا از ادعيه على(ع)نقل شده است. اين دعاها در موضوعاتى چهل گانه ترتيب يافته اند. سماهيجى در خطبه كتاب خود به براعت استهلال، نام مآخذ خويش را آورده است. كتاب هايى از شيخ بهايى، ابن فهد حلى، ابن طاووس، شيخ طوسى، كلينى، فيض كاشانى، شيخ صدوق و شيخ حر عاملى، از مآخذ كتاب سماهيجى به شمار مى روند.

 به جز صحيفه سجاديه، صحيفه علويه نخستين كتابى است كه ادعيه يك امام را گردآورده است. مقام گردآورنده كتاب نيز بر اهميت آن مى افزايد. اين كتاب بارها در ايران، لبنان و هند به چاپ رسيده است. همچنين دست كم ۲۶ نسخه خطى از اين كتاب در كتابخانه هاى ايران شناسايى شده است. ميرزاى نورى به سال ۱۳۰۳ ق تكمله اى بر اين كتاب نوشته و آن را الصحيفة العلوية الثانيه نام نهاده است. او دعاهاى ديگرى از على(ع)به اين كتاب ضميمه كرده است. الصحيفة العلوية الثالثه، اثر سيد مهدى غريفى بحرانى، از عالمان سده چهاردهم هجرى، صحيفه امام على(ع)، الصحيفة العلوية الجامعه و مسند الامام على(ع)، تكمله هاى ديگر اين كتاب به شمار مى آيند. صحيفه علويه تاكنون چندين بار ترجمه شده است.