پژوهش در باب سیره اقتصادى على(ع)، از نوع مباحث اقتصاد خرد شمرده مى شود. از این رو، به دو بخش رفتار تولید و کسب درآمد، و رفتار مصرف و تخصیص درآمد قابل تقسیم است. سیره على(ع)در تولید و کسب درآمد، پژوهشى معطوف به دوره هاى گوناگون زندگى آن حضرت است.
تاریخ، سیره اقتصادىِ دوره تولد تا هجرت پیامبر را مسکوت نهاده است. از دوره هجرت تا وفات پیامبر، تقسیم کار بین اعضاى خانواده، درآمدهاى ناشى از هدایاى مردمى، فعالیت هاى اجتماعى، خمس و فى ء، اقطاع و کار، مهم ترین عناصر فعالیت ها و رفتارهاى درآمدزاى حضرت است. از وفات پیامبر تا تصدى خلافت، درآمدهاى عمومى امام على(ع)کاهش یافت و ایشان به فعالیت هاى عمرانى در منطقه یَنْبُع و نیز نواحى دیگر مدینه روى آورد. در این دوره درآمدهاى اختصاصى على(ع)بر اثر کوشش هاى مستمر افزایش یافت. در دوره تصدى خلافت، على(ع)از غنایم جنگى درآمدى نداشت. سهم سرانه او از بیت المال با دیگران یکسان بود و خود از حقوق کارگزارى خویش چشم پوشید. در این دوران، حضرت گاه به فعالیت هاى مختصر عمرانى مى پرداخت و از این طریق درآمد اندکى به دست مى آورد.
از بررسى تاریخ مى توان به این نکته پى برد که انگیزه على(ع)از تولید و کسب درآمد، حداکثر سازى کمک با کم ترین هزینه بوده است. بهره بردارى بهینه از ظرفیت هاى تولیدى، اولویت دادن به تولید کالاهاى اساسى، مهارت شغلى، کارآفرینى و وجدان کارى، از شاخصه هاى سیره اقتصادى على(ع)در این بخش است.
اما سیره على(ع)در مصرف و تخصیص درآمد، در چند سویه قابل بررسى است. مخارج مصرفى، مانند مخارج دوران ازدواج، مسکن و لوازم خانه، خوراک و پوشاک آن حضرت، همواره سختگیرانه و زاهدانه تنظیم شده است. مخارج مشارکت اجتماعى در سیره على(ع)، شامل کمک مالى مستقیم به نیازمندان، وقف املاک براى آنان، آزادکردن برده، ساختن مسجد و عمران جاده ها است. شدت اهتمام به محرومان، اخلاص، رعایت عزت فقیران، مباشرت در پرداخت، ملاحظه خصوصیات انفاق گیرنده و مقدم داشتن ارحام، ویژگى هاى انفاق على(ع)به شمار مى آید. پس انداز و سرمایه گذارى نیز در سیره اقتصادى على(ع)جایگاه ویژه اى داشته است. سرمایه گذارى از محل مازاد درآمد، انباشت نیروى کار و منابع عمومى، منابع سرمایه گذارى على(ع)بوده است.
گستردگى دایره پس انداز و سرمایه گذارى، انگیزه الهى پس انداز، پرهیز از راکد نهادن پس اندازها و اتکاى سرمایه گذارى بر منابع درونى، از جمله نکات اساسى در شیوه مخارج سرمایه گذارى على(ع)محسوب مى شود.
