ايجاد ارتباط ميان دين و انسان و تقويت ديندارى آدمى، از طريق فرآيندى به نام تربيت دينى امكان پذير است. اهميت و ضرورت بحث درباره آسيب شناسى تربيت دينى نيز به جايگاه دين در زندگى بشر باز مى گردد. على(ع)در سخنان خود، به برخى از مهم ترين نشانه هاى آسيب مندى تربيت دينى اشاره كرده است. ترديد درباره آموزه ها و اعتقادات دينى و ظاهرگرايى و قشرى نگرى، اعراض و ملالت از عمل به تكاليف دينى و عدم پايبندى به هنجارهاى اخلاقى، از مواردى به شمار مى آيند كه به تربيت دينى آدميان آسيب مى رسانند و در آن اختلال ايجاد مى كنند. البته هر آسيبى كه به تربيت دينى مى رسد، از علل و عوامل ويژه اى پديد مى آيد. بعضى از عوامل فردى به آسيب زايى در تربيت دينى منجر مى شوند؛ از جمله: هوا و هوس و اميال نفسانى و پيش زمينه هاى ارثى نامناسب و اخلاق فاسد. برخى از علل و عوامل آسيب زا نيز اجتماعى يا اقتصادى و يا سياسى اند. رواج فرهنگ و روحيه دنياگرايى در جامعه، سستى درباره تربيت دينى فرزندان و عدم ترويج روحيه ديندارى در اجتماع، بحران هاى اقتصادى و فقر، و معاشران ناباب، جملگى مى توانند در حوزه عوامل غير فردى آسيب زا براى تربيت دينى قلمداد شوند. برخى از علل آسيب زاى تربيتى، عواملى است كه به طور مستقيم به متوليان تربيت دينى ارتباط مى يابد. نقش اينان در فرآيند تربيت دينى جامعه بسيار ويژه است و هر اختلالى در آن، مى تواند به بروز آسيب هايى جدى در دين باورى جامعه بينجامد. على(ع)درسخنان خود، پاره اى از عوامل آسيب زاى تربيتى را برشمرده است. سيطره نااهلان بر فرآيند تربيت دينى، بهره نجستن از فنون هنرى و لطايف ادبى، هر گونه اكراه و اجبار ناروا در امر تربيت، يكجانبه نگرى در روند تربيت آدمى، استفاده از دروغ و خرافه پردازى در تربيت دينى، بهره گيرى از ابزارها و شيوه هاى ناشايست و عدم اهتمام لازم به تقويت باورها و اعتقادات دينى، برخى از عوامل آسيب زا در تربيت دينى به شمار مى آيند. بدين سان، على(ع)در سخنان خويش مبانى آسيب شناسى تربيت دينى را بيان مى كند.
