به گزارش اداره روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی،آیین رونمایی از دانشنامه علوم قرآن با حضور و افاضه مرجع عالیقدر حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی و آیت‌الله رشاد و همچنین دیگر اعضای شورای علمی دانشنامه‌نگاری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، اساتید حوزه و دانشجویان و همچنین جمع کثیری از طلاب در مدرسه امام کاظم(ع) شهر مقدس قم برگزار شد.
در ابتدای این مراسم معنوی حجت الاسلام ابوالقاسم مقیمی حاجی رییس پژوهشکده دانشنامه‌نگاری گفت: دانشنامه‌ها که تحت نظر اساتید فن و در شوراهای علمی با انباشت اطلاعات و ذخیره‌های علمی تعداد بسیاری از اندیشمندان نگاشته می‌شود از اتقان بالایی برخوردار است.
حجت الاسلام مقیمی حاجی با بیان این که دانشنامه‌ها محققان را با منابع دست اول مرتبط می‌کند، اظهار داشت: دانشنامه‌ها پژوهشگران را با منابع عظیم آشنا می‌کند و آنان را در سیر صحیح پژوهش قرار می‌دهد، در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و پژوهشکده دانشنامه‌نگاری بعد از تولید دانشنامه امام علی(ع) و فاطمی(س)، دانشنامه‌های قرآن در دستور کار قرار گرفت که در نهایت به بیش از ۴۰ مجلد خواهد انجامید.
استاد حوزه علمیه قم با بیان این که تمامی گروه‌ها در تولید دانشنامه نقش خوبی داشتند، ابراز داشت: اگر بخواهیم آیات کلامی، فلسفی و مباحث حقوق جزا و حقوق بین الملل را استفاده کنیم شاید محققان باید بسیار جست و جو کنند اما در دانشنامه علوم قرآن مجموعه این آیات در حوزه‌های گوناگون در دسترس محقق قرار می‌گیرد تا به راحتی بتواند استفاده کند.
وی بیان کرد: سعی شده در دانشنامه علوم قرآن برای نخستین بار کتابی مرجع بر اساس مکتب تشیع ارایه شود، در گذشته بیشتر آثار و کارها مربوط به اهل سنت و در زمان حاضر آثار مربوط به مرحوم آیت‌الله معرفت بوده که ایشان جزو طراحان این دانشنامه بودند و خدمات بسیاری داشتند.
در ادامه حجت الاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجت‌پور معاون علمی دانشنامه قرآنی گفت: پس از ۱۴ سال مقدمه‌چینی و زمینه‌سازی و تلاش اساتید و بزرگان، دانشنامه علوم قرآنی به نتیجه رسیده است.
وی افزود: این طرح در سال ۱۳۸۲ کلید خورد، در سال ۱۳۸۵ تکمیل و بازبینی شد و سعی کردیم که مقالات و استانداردهای بیشتری وارد شود، امروز بحمدالله این چرخه ادامه دارد و دانشنامه‌های قرآنی ادامه پیدا خواهد کرد، مباحث مربوط به قرآن در دانشنامه قرآن‌شناسی در چند بخش ارایه خواهد شد و بخشی تحت عنوان علوم قرآن رونمایی می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین بهجت‌پور با بیان این که خیل عظیمی از فرهیختگان پای کار دانشنامه آمدند، ابراز داشت: بیش از ۴۰۰ فاضل حوزوی قطعی و فرهیخته در زمینه قرآن و رشته‌های تخصصی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه را برای تولید این دانشنامه یاری می‌کردند، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تریبونی است تا بزرگان نظر بدهند و تیم‌ها را به کار بنشانند.
وی عنوان کرد: در بخش نخست دانشنامه درباره علوم قرآن و فلسفه آن صحبت شده است، در بخش دوم بر مساله نزول قرآن تمرکز شده و چگونگی و مسایل مربوط به آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است؛ در مبحث علوم قرآنی با توجه به رویکرد غالب شرق مدخل تاریخ‌گذاری قرآن نیز وارد شده است؛ بحث جمع و تدوین قرآن نیز در دانشنامه مورد بررسی قرار گرفته شده است.
در ادامه آیت‌الله علی‌اکبر رشاد رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به ایراد سخن پرداخت و اظهار داشت: فلسفه‌های مضاف به ویژه فلسفه دین و معرفت‌شناسی پایگاه اصلی هجوم‌ها و شبهات است، بزرگان تاکید دارند که قرآن را باید به زبان مردم برای آنها بیان کرد؛ تفسیرهایی همچون المیزان و نمونه مورد استفاده در دانشنامه قرار گرفته است.
آیت‌الله رشاد با بیان این که باید در راستای پاسخگویی به نیازها روز و حاضر تلاش کنیم، ابراز داشت: دانشنامه علوم قرآنی ۴۰ جلد با حدود هزار مدخل اصلی است، منتهی مدخل‌ها ساختارمند هستند که پیرامون شخصیت و موضوعات کلان است.
وی عنوان کرد: طراحی این دانشنامه مکتب‌وار و ساختار موضوعی بوده و ساختار معرفتی و منطقی منسجمی بر مجموعه حاکم است و مکتب و نگاه قرآنی شیعه را با تمامی ابعاد و اضلاع آن توضیح خواهد داد.
رییس شورای حوزه‌های علمیه استان تهران خاطرنشان کرد: ما علی‌رغم این که مقید به فنون دانشنامه‌نگاری هستیم و عرف کار علمی است اما در دو سه جهت ملتزم نیستیم، از جمله گفته می‌شود در دانشنامه نباید نوآوری شود اما ما گفتیم هر مولفی که نظر و حرف نو و تازه‌ای دارد می‌تواند ارایه کند.
وی اضافه کرد: گفته می‌شود دانشنامه‌ها نباید آرای دیگران را نقد کنند اما ما بی‌طرفانه نقد می‌کنیم چون دانشنامه‌ها ناظر به مسایل زمانه و افکار است، انگیزه تالیف این دانشنامه در رده اول این بود که مطلع شدیم در دانشگاه لیدن هلند دایره المعارفی را به عنوان دایره المعارف قرآن می‌نویسند اما وقتی فهرست پدیدآورندگان را دیدیم متوجه شدیم که همگی غیر مسلمان هستند.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: وقتی نامه را به سرپرست دانشنامه آنها نوشتم که اشکالاتی بر مقالات آنها داریم و حاضریم برخی از مدخل‌ها را بنویسیم و مبانی شیعه را مطرح کنیم، بنده به آدرس دانشگاه لیدن هلند نامه نوشتم اما پاسخ از آمریکا آمد، هلند یکی از جولانگاه‌های صهیونیست قلمداد می‌شود نفوذ صهیونیست‌ها در این کشور بسیار قوی و عمیق است.
در ادامه حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی با اشاره به وجه شب، نور و قرآن کریم گفت: که نور مایه هدایت بوده و تا نور نباشد انسان به مقصد نمی‌رسد، قرآن مجید مایه هدایت انسان‌ها برای رسیدن به اوج سعادت و خوشبختی است؛ نور پرورش دهنده همه موجودات زنده است و اگر نور آفتاب نباشد موجود زنده‌ای در کره زمین نخواهد بود، نور قرآن هم احیاگر است و انسان را به سوی حیات می‌کشاند.
وی عنوان کرد: به اندازه که خود را در معرض تابش نور قرآن قرار دهیم از برکات آن بهره‌مند خواهیم شد، کار دانشنامه قرآن به چند دلیل در این زمان ضرورت دارد، دنیا آماده پذیرش مکتب معنوی در سطح بالا است که جز در قرآن وجود ندارد، قرآن پاسخی برای عطش روزافزون مردم دنیا است، دانشمند آمریکایی گفته بود که زمانی مردم این کشور صبح با اذان بیدار می‌شوند، پاسخگویی به این نیاز جهان سیار مهم است.
این مرجع تقلید خاطرنشان کرد: هجمه‌ها برای تخریب قرآن از هر زمانی بیشتر شده است چون اسلام را مانع راه استفاده های نامشروع خود می‌بینند، همچنین افراد هوس‌بازی که می‌خواهند بی‌قید و بند آزاد باشند هجمه به قرآن را انجام می‌دهند، بسیاری از مستشرقین که با زبان علمی وارد می‌شوند مامور و مزدور به ایجاد شبهه هستند و این دانشنامه می‌تواند به این شبهات پاسخ دهند.
وی اضافه کرد: برخی از فرق اسلامی می‌گویند که شیعه با قرآن سروکار ندارد اما وقتی این دانشنامه ارایه شود می‌بینند که سروکار شیعیان از آنها بالاتر بوده و وصله ناجور آنها از بین می‌رود.
این استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم ضمن توصیه‌هایی به مجموعه دست‌اندرکار دانشنامه قرآنی گفت: هدف باید کیفیت بالا و سپس کمیت باشد، مدارک استفاده شده در دانشنامه باید از مدارک معتبر باشد، اگر منابع آسیب‌پذیر باشد دشمن سو استفاده می‌کند.
در پایان مراسم دو جلد دانشنامه علوم قرآن از مجموعه دانشنامه‌های قرآنی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به دست حضرت آیت الله مکارم شیرازی رونمایی شد.
مراسم رونمایی از دانشنامه علوم قرآنی روز چهارشنبه مورخ ۱۸ اسفندماه جاری با حضور پرشور علاقمندان به ساحت نورانی قرآن کریم و پژوهشگران قرآنی در مدرسه علمیه امام کاظم علیه السلام شهر مقدس قم برگزار شد.
