به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، به همت گروه اخلاق پژوهشگاه و با همکاری برخی از دستگاه های علمی کشورهمایش ملی فلسفه اخلاق؛ نکوداشت مقام علمی و اخلاقی آیت الله العظمی مجتبی تهرانی(ره)، روز پنج‌شنبه مورخ ۸ بهمن ماه ۹۴ از ساعت ۱۴:۳۰ تا ۱۷:۳۰ با حضور صاحبنظران در تالار اندیشه این پژوهشگاه به نشانی قم، بلوار پانزده خرداد، خیابان شهید میثمی برگزار می‌گردد.
امروزه اندیشهورزان در نقش کلیدی اخلاق در صیانت از هویت، سلامت و کارآیی جوامع اتفاق نظر دارند؛ زیرا نظام ارزشها یک جامعه، شالودهی فرهنگ، سیاست و اقتصاد آن جامعه است. در نگاه دینی، هدف از بعثت انبیاء رساندن فرد و اجتماع به اوج کمالات اخلاقی است و همین دغدغه، همراه با تجربههای نهچندان موفق در ارتقاء اخلاق موجب شده است تا امروزه اندیشمندان و سیاستگزاران جمهوری اسلامی نگاهی ویژه به چالشهای اخلاقی داشته باشند.
پاسخگویی و سیاستگذاری در حوزه اخلاق محتاج به پرداختن به پرسشهای بنیادین در حوزه اخلاق است؛ پرسشهایی که امروزه تحت نام ” فلسفه اخلاق” به بحث گزارده میشود. پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه که دغدغه اصلی آن چارهجویی و راهگشایی برای نظام اسلامی است بر آن شده است تا با برپایی همایشی ملی و فراگیر در روز جهانی فلسفه آغازگر تلاشی در این خصوص باشد تا فرهیختگان سراسر کشور را به چالش با پرسشهای اساسی این حوزه دعوت کند.
همایش ملی فلسفه اخلاق عرصهای است برای تجلیل از عالم عامل معلم فقه و اخلاق مرحوم آیهالله العظمی مجتبی تهرانی و نکوداشتی است برای نیم قرن تلاش ایشان در عرصه تعلیم و تربیت.
عرصه فلسفه اخلاق همانند همه عرصههای آگاهیهای کاربردی محتاج هماندیشی و همآوایی است و برگزاری اولین همایش فلسفه اخلاق در سطح کشور شروعی است برای فراهم آمدن فضای تعامل و تفاهم.
از این رو فرصتی دست داد تا ضمن ملاقات با حجت الاسلام و المسلیمن امیرغنوی دبیر علمی همایش فلسفه اخلاق و عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی طی گفت و گویی با ایشان از چند و چون این همایش ملی مطلع شویم. متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:
محورهای همایش فلسفه اخلاق چیست؟
این همایش اولین گردهمایی اندیشهورزان حوزه فلسفه اخلاق است به همین جهت تلاش شده تا محورها به گونهای جوابگوی همهی گرایشها باشد؛ از این رو، همه عرصههای متداول در فلسفه اخلاق مورد توجه قرار گرفته است. همچنین همایش توجهی ویژه به نسبت میان فقه و فلسفه اخلاق و چگونگی استفاده از آموزههای اخلاقی برای پاسخ به پرسشهای فلسفه اخلاق دارد. مقالات ارسال شده به همایش را میتوان در ذیل این عناوین جای داد:
۱. فلسفه علم اخلاق
اصول استنباط آموزههای اخلاقی از منابع دینی
جغرافیای معرفتی آموزههای اخلاقی دین
چالشهای پیشاروی در تفقه اخلاقی
استنباط قواعد اخلاقی از منابع دینی
علل کمتوجهی متفکران مسلمان به استنباط آموزههای اخلاقی از منابع دینی
مکاتب اخلاقی در تفکر اندیشمندان مسلمان
۲. اخلاق هنجاری
الف. اخلاق هنجاری نظری
نظریه اخلاق اسلامی، وظیفهگرایی، شهودگرایی، غایتگرایی و نظریه امر الهی
ب. اخلاق هنجاری کاربردی
اخلاق فنآوری اطلاعات اخلاق پژوهش اخلاق پزشکی اخلاق مهندسی
اخلاق محیط زیست اخلاق مردمسالاری دینی اخلاق حکمرانی اخلاق شهروندی
اخلاق رسانه اخلاق اقتصادی
۳. فرا اخلاق
واقعگرایی اخلاقی استدلال اخلاقی نسبیت اخلاقی غایتگرایی و حسن و قبح ذاتی
وظیفهگرایی و حسن و قبح ذاتی
استقبال شخصیتهای علمی از همایش چگونه بوده است؟
اقبال مراجع و شخصیتهای علمی به موضوع همایش بسیار فراتر از انتظار بود. شخصیتهای بزرگ عرصه اخلاق مانند حضرات آیات جوادی آملی، مظاهری و ناصری استقبال گرمی از متولیان همایش داشتند. آیهالله العظمی جوادی با بیاناتی گرم و امیدبخش بیش از یکصد دقیقه با مسؤولان همایش گفتگو کرده و راهنماییها و ارشادات لازم را ارائه کردند. حضرت آیهالله العظمی مظاهری نه فقط مسؤولان همایش را به حضور پذیرفته و ارشاد نمودند بلکه با وجود ضعف مزاج، قبول زحمت سفر کرده و وعده افتتاح همایش را دادند. همچنین پذیرش متصدیان همایش و ارائه نصایح و رهنمودهای لازم از سوی حضرت آیهالله ناصری برای مسؤولان حاضر دلگرمی خاصی ایجاد کرد.
میزان استقبال مؤلفان و محققان از همایش چگونه بوده و حجم مقالات ارسالی چه اندازه است؟
با توجه به بیسابقه بودن همایش در عرصه فلسفه اخلاق، برآورد اولیه این بود که استقبال محدودی از فراخوان مقالات خواهد شد. اما به لطف پروردگار میزان توجه بسیار فراتر از انتظار ما بود. نزدیک به یکصد و بیست مقاله به دفتر همایش واصل شده است که غالب آنها در سطحی ارزیابی شده که قابلیت چاپ در مجلات علمی پژوهشی را دارد. حجم مقالات دشواری زیادی در مرحله ارزیابی ایجاد کرد که خوشبختانه با همکاری ارزیابان دانشمند به ارتقاء سطح مقالات و رفع کاستیها منجر شد و آمار مقالات قابل عرضه در مجلات علمی پژوهشی را بالاتر برد.
کدام مؤسسات در اجرای همایش مشارکت فعال داشتهاند؟
مجری این همایش پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است که از مشارکت همهجانبهی انجمن علمی اخلاق حوزه علمیه قم بهره برده است. البته مراکز علمی دیگری در قم و تهران نیز در اجرای این همایش به ما یاری رساندهاند.
آیا نشستهای مقدماتی برای همایش تدارک دیده شده است؟
برگزاری این همایش، با مقدمات بسیاری همراه بوده است. در تهران نه نشست علمی در مدارس علمیه در موضوعات فلسفه اخلاق و گزاره های اخلاقی برگزار شده است تا فضای علمی تهران با چالشهای مهم در عرصه اخلاق آشنا شوند. این نشستها مورد استقبال دانشپژوهان حوزه قرار گرفته و از سوی ایشان تقاضای تداوم این برنامه در سالهای آینده ارائه گردیده است.
همچنین نشست بزرگی روز چهارشنبه ۷/۱۱/۹۴ در تهران در این خصوص برگزار شد که توجهی خاص به نکوداشت فقیه بزرگ اخلاق مرحوم آیهالله العظمی مجتبی تهرانی و معرفی آثار ایشان دارد. در قم، نشستی علمی در سالن همایشهای دفتر تبلیغات برگزار شده است که حجج اسلام شهریاری و رحمتی بحث مهم اخلاق فضای مجازی را عرضه کردهاند. همچنین نشستی علمی در موضوع فقه اخلاق با حضور حجج اسلام غنوی، عالم زاده نوری و حبیبی در سالن همایش نهاد رهبری در دانشگاهها برگزار شد.
اجرای همایش در چه زمان و به چه شکل خواهد بود؟
همایش در روز پنج شنبه ۸/۱۱/۹۴ در دو نوبت صبح و عصر برگزار میشود. در نوبت صبح، صاحبان مقاله در چهار کمیسیون تخصصی به ارائه و نقد برخی مقالات خواهند پرداخت. در همین نوبت، حضرت آیهالله علیدوست برای دانشپژوهان به ارائه بحثی در سالن همایشهای پژوهشگاه اقدام خواهد کرد. در نوبت عصر، سخنرانی بزرگان، اعطای جوائز و تقدیرنامهها و همچنین ارائه دو مقاله برتر در دستور کار قرار دارد.
سخنرانان اصلی همایش چه کسانی خواهند بود؟
همایش با سخنرانی تصویری حضرت آیهالله جوادی آملی آغاز خواهد شد. البته هنوز امیدواریم که حضرت آیهالله مظاهری با وجود ضعف مزاج بتوانند در همایش حاضر شده و حاضران را به فیض برسانند. در ادامه، از بیانات دو تن از محققان نامدار در این عرصه یعنی حضرات آیات حسن رمضانی و یزدانپناه بهرهمند خواهیم شد. همچنین ریاست محترم پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه نیز با حاضران سخنانی خواهند داشت. در پایان، صاحبان دو مقاله برتر به ارائه مقالات خود اقدام میکنند. پایانبخش مراسم اعطای جوایز به صاحبان مقالات برتر خواهد بود.
لازم به ذکر است این همایش در روز پنج‌شنبه مورخ ۸ بهمن ماه ۹۴ از ساعت ۱۴:۳۰ تا ۱۷:۳۰ با حضور صاحبنظران در تالار اندیشه این پژوهشگاه به نشانی قم، بلوار پانزده خرداد، خیابان شهید میثمی برگزار می‌گردد.
حضور علاقمندان در این همایش بلامانع است.
