به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کتاب «نامهای برای درنگ» تازهترین اثر منتشره توسط انتشارات کانون اندیشه جوان پژوهشگاه، در سالگرد اولین نامه رهبری به جوانان اروپا و آمریکای شمالی با حضور حجت الاسلام و المسلمین علی ذوعلم رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه، روح الامین سعیدی گردآوردنده کتاب، دکتر علی عسگری مدیرعامل خبرگزاری مهرو دکتر محمدرضا یقینی مدیرعامل کانون اندیشه جوان، و بعضی از نویسندگان مقالات آن کتاب، روز یکشنبه مورخ ۴/۱۱/۹۴ در سالن همایشهای خبرگزاری مهر رونمایی شد.
حجتالاسلام و المسلمین علی ذوعلمدر مراسم رونمایی از کتاب «نامهای برای درنگ»، همنشینی دو مجموعه کانون اندیشه جوان و خبرگزاری مهر را مورد نظر قرار داد و بیان داشت: سه کلمه جوان، اندیشه و مِهر، مثلث معناداری است؛ از این رو اگر بخواهیم زمینه اندیشهورزی برای جوانان را فراهم کنیم باید پیش از آن بستر مهرورزی را آماده کرده باشیم به همین دلیل است در این نامه شاهد سرزنش نسل کنونی جوان غربی نیستیم و حتی محملهایی مطرح میشود که نویسنده نامه میخواهد جوانان را از رفتار شرمسارانه پدرانشان خارج کند و به آنها بفهماند که شما جوانان میتوانید شرایط را تغییر دهید.
ذوعلم با بیان این مطلب که این نامه حقیقتا سرآغاز یک فصل جدید در تعامل بین اسلام و غرب بود افزود:ما از یک نوع انفعال و مواجهۀ غربپذیرانه به یک جهش فعال سوق داده شدیم. بین جهان اسلام و غرب یک گفتوگوی فعال، بدون عدول از نگاهی که در اسلام حاکم است، در جریان است، در واقع این نامه با نگاه به دعوت به شنیدن حرف حق نوشته شده است، انسانها میتوانند در عین اختلاف عقیده روی یک اصول اخلاقی و انسانی توافق کنند، و بنیانهایی را که غرب بر جهان تحمیل کرده را به چالش بکشند.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه، با اشاره به اینکه ما امروز شاهد یک نوع هجوم سخت و نرم، نه تنها نسبت به جهان اسلام بلکه نسبت به غیرغرب هستیم اظهار داشت نامه رهبر حکیم و فرزانه انقلاب توانست این چرخش را ایجاد کند.
وی افزود: این نامه فراتر از نسلها، مرزها و فرهنگهاست و نشاندهنده خطوط اصلی اندیشه رهبر معظم انقلاب است و ما باید بتوانیم به مؤلفههای موجود در این نامه بیاندیشیم و در آن درنگ کنیم و به دنبال ایجاد فضای عقلانی به جای گسترش فضای احساسی و شعاری باشیم.
عضو هیأت علمی گروه فرهنگ پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه خط فکری مقام معظم رهبری در این نامه قابل تخصیص نیست، با بیان چند مولفه از نامه رهبر معظم انقلاب، صحبت خود را ادامه داد. ایشان بیان داشتند: اولین مؤلفه که در این نامهها دیده میشود بحث آزاداندیشی است. گاهی ما خیال میکنیم آزاداندیشی فقط یک شعار است از اینرو سیاسیون ما از آن فاصله گرفتند بخاطر اینکه آزاداندیشی خود به خود نقد را ایجاد خواهد کرد و نقاط ضعف خود به خود مشخص میشود، کسانی که برای نفع خود کار میکنند نمیتوانند آن را تحمل کنند، در این نامه این آزاداندیشی موج میزند و دعوت مستمر و مستقیم به قرآن کریم و سیره نبی اکرم(ص) از ویژگیهای آن به شمار میرود.
وی ادامه داد: مراجعه به قرآن و سیره پیامبر مختص جوانان غربی نیست بلکه جوانان ایرانی نیز میتوانند همین کار را انجام دهند. حضرت آقا ۴۱ سال پیش نیز که درس قرآن داشتهاند به کسانی که پای منبر ایشان مینشستند میگفت آنچه من میگویم برداشت من از قرآن است و ممکن است شما چیزی بیابید که من نیافتهام.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، اعتماد به مخاطب در فهم حقیقت را از دیگر مؤلفههای نامه مقام معظم رهبری به جوانان اروپایی برشمرد و ابراز داشت: ما براساس انسانشناسی اسلامی به فهم مخاطب خویش اعتماد کنیم. چرا که انسانها دارای قوه عقل هستند.
ذوعلم ابراز داشت: یکی از مؤلفههایی که مقام معظم رهبری بر آن تأکید میکنند تکیه بر توانایی جوانان است. از اینرو ایشان در نامه دوم میفرمایند «تنها جوانان میتوانند». لذا امید ایشان بر تحرک و پویایی جوانان است. اعتماد و تحول مثبت و تحولپذیری غرب به عنوان یکی دیگر از مؤلفههای این نامه مطرح میشود و این گزاره را که میگوید غرب اصلاحپذیر نیست و مسخ شده است، به چالش میکشد. چون مقام معظم رهبری معتقدند که انسان غربی هم مثل انسان شرقی دارای فطرت است.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی ادامه داد: جاهلیت امروز غرب، خشنتر از جاهلیت صدر اسلام نیست، چگونه حضرت رسول اکرم(ص) در جامعه جاهلی عرب مبعوث شدند.
ذوعلم با اشاره به بحث وحدتمحوری گفت، حضرت آقا در این نامه، حتی واژه «اهل بیت» را به کار نمیبرند و با وجود اینکه علمای اهل تسنن، همگی اهل بیت را قبول دارند، اما تأکید ایشان بر قرآن و سیره پیامبر(ص) است.
حجت الاسلام ذوعلم خاطرنشان کرد، در این نامه بر روی اسلام ناب تاکید میشود و اسلام التقاطی و آمریکایی ـ سکولاریستی به چالش کشیده میشود. در اسلام ناب پیشرفت، ظلم ستیزی و عدالت خواهی وجود دارد و اسلام سازش و تسلیم نیست؛ در عین حال اسلام تقابل غیر عقلانی نیز نیست.
وی ادامه داد، در این نامه یک ایمان عمیق به وعدههای الاهی و مبانی اسلام ناب و از آن طرف کفر به طاغوت وجود دارد؛ «فمن یکفر بالطاغوت». در این نامه هیچ ذرهای عدول از حق و مواضع درست اسلامی مشاهده نمیشود و مخاطب اصلی خویش را به درنگ فرا خوانده است.
عضو هیأت علمی گروه فرهنگ پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت، مخاطب این نامه فقط جوانان غربی نیستند بلکه جوانان اسلامی، جوانان ایرانی، جوانانی که در غیر کشورهای اسلامی هستند و با یک نظر تحریفآمیز درباره اسلام مواجه شدهاند مخاطب این برنامه هستند و این نامه مقام معظم رهبری توانسته روی آنها اثرگذار باشد.
امروز که یک سال از صدور این نامه می گذرد شاهد برکات آن هستیم.
حجت الاسلام والمسلمین علی ذوعلم در پایان ضمن تشکر از نگارش کتاب «نامه ای برای درنگ» خاطرنشان کرد: سه ویژگی این اثر این است که به قلم جوانان، برای جوانان و جوانانه نوشته شده است.
به عنوان دومین سخنران این مراسم، دکتر محمدرضا یقینی مدیرعامل کانون اندیشه جوان، با اشاره به اینکه منش رهبر معظم انقلاب در نگارش نامه به جوانان غربی برگرفته از سیره پیامبر(ص) و امیرالمومنین(ع) است، بیان کرد این نامه، تفاوتهای ماهوی نظام سیاسی اسلام با نظامهای سیاسی دیگر را نشان میدهد.
وی افزود: دغدغه نظام اسلامی فقط تامین رفاه و آسایش مردم و مدیریت جامعه نیست؛ بلکه هدف اصلی نظام سیاسی اسلام، تربیت و هدایت انسانهاست. این مسئله در نظام اقتصادی بدین معناست که هدف، تنها رسیدن به سود نیست، چنانکه در نظام سیاسی هم هدف اصلی تنها مدیریت جامعه و کشور نیست، بلکه هدف نهایی، تربیت انسانها به سوی حقیقت است. بنابراین رهبری که در رأس این نظام سیاسی قرار دارد، اولین ویژگیاش هدایتکنندگی جامعه است.
یقینی تصریح کرد: در سیرة پیامبر اکرم(ص) میبینیم که با وجود مواجهة سیاسی و دیپلماتیک با رهبران سیاسی کشورهای دیگر، که بسیاری از آنان دشمنان حکومت نوپای اسلام نیز محسوب میشدند، همزمان دغدغة هدایت مردم و حتی همان دشمنان را هم داشتند. در ادامه یقینی به دعوت حضرت موسی(ع) از فرعون با توجه به آیات قرآن اشاره داشت و گفت در سیره پیامبر(ص) این را میبینیم که وقتی میخواستند سران قریش را دعوت کنند با زبان ملایم با آنها سخن گفتند؛ لذا کسانی هم که جانشینان این رهبران الهی میشوند در زمانی که دست ما از رهبری معصوم کوتاه است، همینطور رفتار میکنند. به عنوان همین موضوع در سیرة حضرت امام خمینی(ره) قابل ملاحظه است. ایشان در آغاز شکلگیری نهضت در نامهنگاریهایی که با محمدرضا شاه داشتند، وی را با زبانی ملایم و آرام خطاب میکردند، زیرا میخواستند از این دستورالعمل قرآنی پیروی کنند.
مدیرعامل کانون اندیشه جوان، با بیان اینکه رهبران الهی قبل از اینکه سیاستمدار باشند، مربی و آمر به معروف و ناهی از منکر هستند، گفت: حضرت آقا هم در نامهای که برای جوانان اروپا و آمریکای شمالی نوشتند دغدغة هدایت را دارند؛ البته آنها سیاستمداران و طواغیت نیستند، کسانی هستند که فطرت آنها بیدار است. لذا اینکه ما بیایم اینطور تفسیر کنیم که حضرت آقا این نامه را نوشتند برای جوانان غربی به این دلیل که آینده سیاسی غرب و عملکرد سران غربی دستخوش تغییر شود و ما بتوانیم در تعامل با غرب آیندة سیاسی بهتری داشته باشیم، به یک شکل تلف کردن نامه و نابود کردن اهداف نامه است. هدف اولیه این نامه هدایت خود این جوانان است؛ حالا اگر در کنار آن و در آیندة نه چندان دور، نحوة تعامل اسلام با غرب هم تغییر کرد که بهتر است.
وی کارکرد اصلی نامه مقام معظم رهبری را هدایتگری و تربیت دانست و گفت: مخاطب این نامه تنها محدود به جوانان اروپا نیست، بلکه شامل همۀ جوانان، حتی جوانان این مرز و بوم هم میشود، زیرا بسیاری از جوانان ما هنوز حقیقت دین را نشناختهاند؛ کسانی که به ظاهر متدین هستند، حتی آنهایی که گریز از معنویت و دین دارند، با اینکه فطرتی بیدار و علایق دینی دارند، ملاکهای دینی در منش، سبک زندگی و سلایق آنها، ریشه ندوانده است.
مدیرعامل کانون اندیشه جوان با بیان اینکه هنوز تفقه و تعقل دینی جایگاه مناسبی در میان جوانان ایرانی پیدا نکرده است، خاطرنشان کرد: امیدواریم جامعة بشری با حقیقت دین الهی روز به روز بیشتر آشنا شود.
سومین نفر که در این بحث شرکت کرد، روحالامین سعیدی گردآورنده کتاب «نامهای برای درنگ» بود و در این مراسم گفت: هدف این بود که ابتدائاً پژوهشگران جوان، مقالاتی در خصوص این نامه بنویسند و دوم اینکه به گونهای نوشته شود که برای مخاطب خارج از کشور قابلیت ارائه داشته و فقط مصرف داخلی نداشته باشد؛ این کتاب را پاسخ به ۹ سؤال اساسی در نامه رهبری به جوانان اروپایی، با قلم روان دانست.
لازم به ذکر است کتاب «نامهای برای درنگ» با گفتاری از آیتالله علیاکبر رشاد شروع میشود و «تحلیل نامه رهبر انقلاب از منظر مفاهیم دانش روابط بینالملل» توسط الهام رسولی ثانیآبادی، «ریشهیابی گرایش به افراط در جوامع اروپایی» توسط سیدمجید امامی، «مروری بر کارنامه تمدنی غرب جدید و نسبت آن با دیگران» توسط سیدحسین شهرستانی، «آگاهی عمومی و نحوة برساخته شدن آن در غرب» توسط محمود بابایی، «گفتمان مسلط و چرایی دگرسازی از اسلام» توسط هادی آجیلی، «جایگاه دنیای اسلام در ساختار جدید قدرت جهانی» توسط علی بغیری، «نگاهی به بنیانهای ارزشی تمدن اسلامی» توسط حسین خسروی، «رسانهها ابزار بازنمایی واقعیات در عصر کنونی» و «اسلام به مثابه یک دشمن ساختگی» توسط روح الامین سعیدی، ۹ مقالة منتشره در این کتاب میباشد.
گفتنی است این مراسم روز یکشنبه مورخ ۴/۱۱/۹۴ با حضور حجت الاسلام و المسلمین علی ذوعلم رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه، روح الامین سعیدی گردآوردنده کتاب، دکتر علی عسگری مدیرعامل خبرگزاری مهرو دکتر محمدرضا یقینی مدیرعامل کانون اندیشه جوان، در سالن همایشهای خبرگزاری مهر برگزار شد.