مردی که جهان را عوض کرد

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و به نقل از کانون اندیشه جوان، چهارمین جلسه گفتگو گام دوم انقلاب اسلامی با حضور دکتر سجاد صفارهرندی، مدیر گروه مطالعات اجتماعی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در کانون اندیشه جوان برگزار شد.

دکتر سجاد صفار هرندی در ابتدای جلسه مبنای سخنان خود را در بیانیه گام دوم انقلاب جستجو نمود و گفت: حضرت آقا در بیانیه، بخش مهمی را به اثر تحولات انقلاب اسلامی در جهان اسلام و حتی فراتر از آن در مناسبات جهانی اختصاص داده اند. احتمالاً بسیاری از ما تعبیر “مردی که جهان را عوض کرد” دربارۀ امام خمینی یک جمله شعاری تلقی کنیم اما این عبارت آغازین مستندی است که شبکۀ بی بی سی جهانی در سی‌امین سالگرد انقلاب اسلامی تولید کرد.

صفار هرندی در ادامه افزود: بعد از جنگ جهانی، ما شاهد نوعی توازن بین دو بلوک غرب و شرق هستیم. به طوری که دنیا را به نوعی بین خود تقسیم کرده بودند. اثر این تقسیم بندی را می‌توان در ادبیات و سینمای آن دوران نیز مشاهده نمود. از مهم ترین تبعاتی که این وضعیت دارد آن است که همه کشورها و دولت‌ها منافع خود را در یکی از این دو بلوک جستجو می‌کردند و حتی جنبش های مردمی و آزادی‌خواهانه در انتها باید خود را ذیل یکی از آن ها قرار می‌دادند. مثال بارز این امر را می‌توان انقلاب کوبا دانست.

مدیر گروه مطالعات اجتماعی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی با اشاره به جنبش عدم تعهد گفت: این جنبش در دهه ۶۰ میلادی توسط چند رهبر ضد استعماری مثل نهرو و ناصر شکل گرفت. شعار ابتدایی آن‌ها هم به نوعی “نه شرقی، نه غربی” بود ولی عملاً خود به دو بلوک متمایل به غرب و متمایل به شرق تقسیم شد!
دکتر صفار هرندی با تشریح وضعیت جریان‌ها و شخصیت‌های ایرانی در دوران پیش از انقلاب اسلامی افزود: قبل از انقلاب، شاه انگلیس و آمریکا را فعال ما یشاء می‌دانست و معتقد بود هر اتفاقی که در دنیا می‌افتد به خواست آن‌ها می‌باشد و اگر مانعی هم قرار باشد بر سرکارشان قرار بگیرد، شوروی و متحدانش خواهد بود. این مختص به او نبود و عموم نخبگان سیاسی چنین فهمی داشتند. حتی دکتر مصدق هم که در برابر موازنه مثبت حزب توده، موازنه منفی طرح کرده بود، راهکار رهایی از انگلیس و شوروی را پناه بردن به آمریکا می‌دانست. در چنین دورانی، انقلاب اسلامی که وابستگی را نمی پذیرد؛ لانه جاسوسی آمریکا را می گیرد و می‌گوید آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند. در همان حال، در مقابل تجاوز شوروی به افغانستان نیز موضع می‌گیرد.
وی در ادامه به اهمیت مسئله فلسطین و تاثیر انقلاب اسلامی در تحولات آن افزود: در اواسط دهۀ ۱۹۸۰ جریان حاکم بر فلسطین (عرفات و فتح) بود، در حال متمایل شدن به سازش با اسرائیل بودند و همین امر نهایتاً باعث تسلیم آن‌ها در مقابل دشمن شد. اما با الهام از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۶۷ انتفاضه مسجد الاقصی، شکل می‌گیرد و از دل آن حماس و جهاد اسلامی متولد می‌شوند.

صفار هرندی در انتها به تشریح اثر گذاری انقلاب اسلامی در گروه‌های اسلامی همچون حزب‌الله و انصار الله اشاره نمود و گفت: یکی از دستاورد‌های انقلاب اسلامی، شکستن هیمنه آمریکا و دیگر مستکبران غربی می‌باشد. این شکستن را می‌توان در پیروزی انقلاب و تسخیر لانه جاسوسی مشاهده نمود. در فضای شکستن هیمنه مستکبران، جنبش‌های آزادی‌خواهی همچون حزب‌الله لبنان رشد می‌کند و پیروز می‌شوند. نتیجه و غایت این فرایند، ورود یک نیروی جدید به مناسبات سیاسی جهان به نام اسلام است. مصداق این امر را می‌توان تشکیل جبهه مقاومت با مرکزیت ایران در منطقه و حتی فراتر از منطقه دانست.