به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، یادواره علمی مهاجر الی الله، محقق دلسوز و متعهد استاد ناصر قربان نیا به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی و با همکاری جمعی از نهادهای علمی و فرهنگی کشور، صبح پنج شنبه ۵ آذرماه ۹۴ در تالار اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در شهر مقدس قم برگزار شد.
آیت الله علی اکبر رشاد عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به عنوان نخستین سخنران در ابتدای این یادواره علمی گفت: مرحوم قربان نیا فردی پرفضیلت و با اخلاق بود و در مباحث اخلاق، حقوق و فقه مطالعه می کرد.
وی با تأکید بر حوزه تمحض ایشان افزود: بسیاری از آثار وی نیز از جمله کتاب، پایان نامه و مقاله مربوط به بررسی این مباحث بود.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه با طرح این سوال که آیا مستحبات، جزء فقه و حقوق هستند یا اخلاق و آداب؟، گفت: مجموعه قضایای دینی به دو دسته گزاره ها و آموزه ها تقسیم می شود؛ گزاره ها نیز به دو دسته گزاره هایی که متعلق به ایمان هستند و گزاره هایی که متعلق به ایمان نیستند و از آن تعبیر به علم دینی می کنیم، تقسیم می شود.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: آموزه های دینی نیز به سه دسته، احکام، اخلاق و آداب تقسیم می شود، اگر فقه را در مقابل اخلاق و آداب قرار دهیم، بسیاری از مستحبات در قلمرو فقه قرار نمی گیرد و در قلمرو اخلاق هستند.
آیت الله رشاد همچنین رابطه انسان و خدا را دوگونه عنوان و بیان کرد: این رابطه شامل رابطه مبتنی بر الزام و مبتنی بر ارزش ها که شایدی و نشایدی است؛ می باشد.
آیت الله ابوالقاسم علیدوست، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از دیگر سخنرانان این یادواره علمی با اشاره به ویژگیهای اخلاقی دکتر ناصر قرباننیا گفت: این مهاجر الیالله نگاهی مطلع، مشرف، غیرتمندانه و مدافعانه به تراث گذشتگان داشت؛ یعنی آنچه در اختیار داریم را، یک میراث کهن مشمول مرور زمان شده ناپاسخگو نمیدانست و این را گنجِ رنجِ هزاران دانشمند میدانست که باید غیرتمندانه از آن دفاع کرد؛ حتی گاهی از یک استاد سنتی حوزه، از این تراث مدافعتر و غیرتمندانهتر به ویژه در فقه و حقوق بود؛ در عین حال نگاه مطلعانه‌اش و حامیانهاش از این تراث عظیم، او را از تولید باز نمیداشت.
عضو هیات علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامهافزود: این مهاجر الیالله نمیگفت ما دیر به دنیا آمدهایم و مسیر دانش تمام شده و حرفهای حقوقی، فقهی و معارف بیان شده و این تفکر و اندیشه را داشت و چون اینطور میاندیشید، میگفت اگر ما زود به دنیا نیامده باشیم، دیر به دنیا نیامدیم؛ او زیبا فکر نمیکرد، بلکه زیبا زندگی میکرد.
در ادامه این یادواره علمی، حجت الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی درباره ویژگی علمی و شخصیتی دکتر قربان نیا اظهار داشت: این مهاجر الیالله که شخصیت محبوب حوزوی ـ دانشگاهی بود، دست کم در چهار محور از این محورها حضور پررنگ داشت؛ او قدرت تحلیل اخلاقی از تعالیم دینی را در سطح بالایی داشت که در سخنرانیهای او تک مِضرابهای اخلاقی ایشان و رویکرد انسانی اخلاقیاش در نگاه به دین موج میزند و هر وقت صحبت میکرد، مواظب بود از این مسأله خارج نشود و در این مسیر پیش برود.
رییس دانشگاه مذاهب اسلامی افزود: در انتخاب و گزینش موضوعات به سراغ موضوعات کهنه نمیرفت؛ به رغم اینکه ایشان به بسیاری از مراکز توجه نمیکرد، اما هر کجا احساس میکرد مرکزی به دنبال یک موضوع عصریِ مفیدِ به حال دین و جامعه و نظام است، می‌آمد و حضور پیدا میکرد.
در ادامه این مراسم حجت الاسلام سعید رهایی، استاد دانشگاه مفید قم با بیان سؤالی مبنی بر اینکه چطور میتوان فقه را برای کسانی که معتقد به فقه از باب تعبد نیستند، به صحنه بین‌المللی آورد، خاطرنشان کرد: در این مسأله دکتر قربان نیا به سراغ بحث اخلاق میرود و به اخلاق جهانی تعبیر می‌کند؛ او اخلاق جهانی را راهکاری می‌داند که فقه را از زبان اخلاق جهانی به عرصه حقوق بین‌المللی بیاورد.
وی درباره ایفای نقش فقه در دنیای امروز اظهار داشت: در نتیجه کتاب «تأمل در فقه و تحول در حقوق» که مجموعه مقالات دکتر قرباننیا است، آمده که وقتی از او سؤال میشود فقه امروز چگونه میتواند در عرصه بین‌المللی نقش ایفا کند و میگوید که فقهِ گرفتار شهرت و اجماعات مدرکی، قابلیت تحول ندارد و اگر فقه گرفتار تعبد به شهرت شد، دیگر پویا و پاسخگو نخواهد بود؛ بازکردن دریچه عقل به روی فقه و دریچه اخلاق هم در مقام فهم و استنباط فقه و هم در مقام تبیین و تدوین فقه، میتواند فقه را به عرصه حقوق و حقوق بین الملل بیاورد.
محسن اسماعیلی، عضو حقوقدان شورای نگهبان از دیگر سخنرانان این یادواره علمی بود که درباره ویژگی علمی و اخلاقی دکتر قربان نیا تصریح کرد: این مهاجر الی الله از زمره جلوداران این غافله است؛ او که فقه و حقوق را در حوزه و دانشگاه به نیکی آموخته بود، به سختی به حکم عقل و منطق پایند بود، اما اخلاق و مروت را نیز در رگها و مویرگهایش ساری و جاری کرده بود و به همه بندگان خدا عشق میورزید و بی مزد و منت هر چه داشت در راه خدمت به خلق نثار میکرد.
وی افزود: دکتر قرباننیا در نگاه من تجسم متانت و آرامش بود و هر گاه به یاد این مرد بزرگ میافتادم، بیدرنگ نماد طمأنینه همراه با عقلانیت و بزرگمنشی در آینه ذهنم مجسم میشود.
عضو حقوقدان شورای نگهبان در پایان خاطرنشان کرد: او وقتی از خالق یاد میکرد، برق ایمان از چشمان نمناکش میجَهید و هنگامی که از کرامت مخلوق سخن میگفت، نشانههای صدق را در صفحات وجهه مشاهده میکردیم.
در این مراسم مستندی درباره ویژگیهای شخصیت دینی، علمی و اخلاقی ایشان پخش شد که به همت مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی تهیه شده بود.
همچنین در این یادواره علمی، وصیتنامه این مهاجر الی الله قرائت شد که فضای حاکم بر این مراسم را تحت تأثیر قرار داد.
در پایان این یادواره علمی، ضمن تجلیل و تقدیر از همسر و خانواده مکرم دکتر ناصر قربان نیا از اثر ارزشمند آن مرحوم با عنوان «ملاحظاتی درباره قانون مجازات اسلامی ۹۲» توسط آیتالله علیدوست رونمایی شد که جزو آخرین آثار این مهاجر الیالله در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به شمار میرود.
شایان ذکر است؛ در حاشیه این مراسم، نمایشگاهی از آثار و تقدیرنامه های ایشان در معرض دید حاضران برپا بود.
گفتنی است ناصر قربان نیا، متولد شهر رودسر استان گیلان، در تاریخ اول فروردین ۱۳۴۳ است؛ در سال ۶۸ در دوره کارشناسی رشته فلسفه در دانشگاه تهران و دو سال بعد وارد رشته حقوق در دانشگاه مفید قم میشود. در دوره کارشناسی ارشد و دکتری موفق به تحصیل در رشته حقوق بینالملل دانشگاه مفید میشود و همزمان در همان دانشگاه، در سمتهای آموزشی و مدیریتی قرار میگیرد.
قربان نیا، در دروس حوزوی نیز مشغول به تحصیل بود. او از سال ۶۲ و پس از اخذ مدرک دیپلم تجربی، وارد حوزه علمیه میشود؛ کسب رتبه اول در پایه ششم حوزه علمیه قم با معدل عالى، رتبه دوم در پایه هفتم، رتبه اول در پایه هشتم و نهم در امتحان همزمان جزو سابقه استاد در حوزه علمیه است.وی را باید در عین یک استاد حقوق موفق، یک عالم حقوق زبده دانست که در راستای تولید علم حقوق اسلامی تلاش کرده است؛ وی سابقه تدریس در دانشگاه تهران، دانشگاه مفید و دانشگاه قم را داشته است.
گفتنی است یادواره مهاجر الی الله مرحوم دکتر ناصر قربان نیا روز پنج شنبه مورخ ۵/۸/۹۴ در تالار اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در شهر مقدس قم برگزار شد.
