به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام و المسلمین قاسم ترخان عضو هیئت علمی گروه کلام اسلامی و الهیات جدید پژوهشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دین و اندیشه خبرگزاری شبستان با بیان اینکه ماه رمضان ماهی است که بین ایام دیگر از امتیازات ویژه‌ای برخوردار است، اظهار کرد: رمضان در واقع ماهی است که خداوند در قالب دعوت و مهمانی، خریدار اعمال انسان‌ها است و به گونه‌ای لطف‌اش شامل حال آنها می‌شود که در وصف نمی‌گنجد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: توجه به این نکات مولفه‌های مطرح شده در مورد ماه رمضان را به اثبات می‌رساند؛ نخست آنکه در این ماه خداوند همه را به مهمانی خود دعوت کرده است. پیامبر اسلام(ص) در آخرین خطبه خودشان در ماه شعبان فرمودند: «هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُمْ فِیهِ إِلَی ضِیَافَةِ اللَّهِ»؛ او پادشاهی است که در مهمانی‌اش هم‌تراز خودش را دعوت نکرده زیرا کسی در رتبه او نیست و همه آنانی که سر سفره او نشسته‌اند، گدایان و مساکین‌اش به حساب می‌آیند چنانکه در آیه ۱۵ سوره «فاطر» فرمود: «یا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَی اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمیدُ»؛ نکته دوم اینکه خداوند در این مهمانی به بهترین شکل ممکن از مهمانان خود پذیرایی کرده و اجرت و مزد باورنکردنی حتی به کارهای غیر اختیاری مانند نفس کشیدن و خوابیدن عطا کرده است.
وی ادامه داد: پیامبر (ص) در این رابطه می‌فرماید: «أَنْفَاسُکُمْ فِیهِ تَسْبِیحٌ وَ نَوْمُکُمْ فِیهِ عِبَادَةٌ وَ عَمَلُکُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُکُمْ فِیهِ مُسْتَجَاب»؛ استدلال عقلی این نکته در آن است که انسان حتی در حال خواب هم روزه است و اساس تفاوت روزه با سایر عبادات نیز در این همین نکته نهفته است؛ از سوی دیگر خداوند برای مهمان خود، شب قدری قرار داده که پاداش انجام عبادت در این شب از پاداش هزار ماه عبادت فراتر می‌رود چنانکه در آیه سوم سوره «قدر» می‌فرماید: «لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ».
وی افزود: نکته سوم اینکه خداوند برای این مهمانی غذایی به نام قرآن فرستاده است؛ خداوند در آیه ۱۸۵ سوره «بقره» می‌فرماید: «شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدیً لِلنَّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَ الْفُرْقانِ»؛ همچنین رسول گرامی اسلام نیز فرمود: «الْقُرْآنُ مَأْدُبَةُ اللَّهِ فَتَعَلَّمُوا مِنْ مَأْدُبَةِ اللَّهِ مَا اسْتَطَعْتُم…» (قرآن مرکز تربیت الهی است پس درحدّ توان ادب آن را بیاموزید…)؛ همچنین آن حضرت فرمود: «مَنْ تَلَا فِیهِ آیَةً مِنَ الْقُرْآنِ کَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِی غَیْرِهِ مِنَ الشُّهُور» (کسی که در ماه مبارک رمضان یک آیه قرآن بخواند پاداش او همانند کسی است که قرآن را در ماه‌های دیگر ختم کرده است)؛ از سوی دیگر در این مهمانیِ خداوندی انسان با روزه گرفتن به مقام عبودیت می‌رسد تا جایی که پیامبر (ص) فرمود: «لکلّ شی‌ء باب و باب العبادة الصوم» و از این طریق به مقام ربوبیت «العبودیة جوهرة کنهها الربوبیة» (عبودیت گوهری است که ظاهرش عبودیت است و کنه و باطنش، ربوبیت و تصرف در امور است) نایل می‌آید؛ بنابراین خداوند می‌خواهد انسان را در بهترین مکان، مکانت و مقام قرار دهد؛ پس برای روزه اجر و پاداش بهشت را قرار داده و درهای بهشت را باز و درهای جهنم را بسته و شیطان را در غل و زنجیر کرده است؛ از سوی دیگر در برخی از روایات وارد شده اجر و پاداش روزه‌دار خودِ خدا است که این یعنی خدا می‌خواهد شریف‌ترین چیزِ عالم هستی را به انسان ارزانی دارد؛ آیا می‌توان پاداشی از این بالاتر تصور کرد؟ رسول خدا در این رابطه فرمود: «إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی جَعَلَ حَسَنَاتِ بَنِی آدَمَ بِعَشَرَةِ أَمْثَالِهَا إِلَّا الصَّوْمَ فَإِنَّهُ قَالَ الصَّوْمُ لِی وَ أَنَا أُجْزَی بِهِ».
این پژوهشگر تصریح کرد: نکته دیگر در مورد ماه مبارک رمضان آن است که خریدار، خود خدا است؛ امام صادق(ع) در این رابطه فرمود: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی یَقُولُ الصَّوْمُ لِی وَ أَنَا أَجْزِی عَلَیْهِ»؛ یعنی خودش پاداش و مزد کارگر را می‌دهد و به ملائکه و کارگزارانش نمی‌گوید اجرت این کارگر را بدهید یا از او پذیرایی کنید؛ پنجمین نکته آنکه خدا نیازی به این دعوت و خرید ندارد؛ او فقط می‌خواهد لطفی به نیازمندان کند، اما چگونه لطف می‌کند؟ پاداش دادن او یکی از این الطاف است؛ نخست آنکه پاداش در قالب مهمانی و در نهایتِ احترام است؛ دوم آنکه پاداش را خود می‌پردازد، سوم آنکه با قیمت بالا می‌خرد؛ مساله مهمی که در این مجال بر آن تاکید می‌کنم این است که این همه لطف خداوند برای کاری است که انسان برای خودش انجام می‌دهد نَه برای کارفرما که خدا باشد؛ زیرا خدا نیازی به ما و کار ما ندارد؛ مساله دیگر اینکه ماه رمضان ماه روزه است و روزه عاملی برای ایجاد تقوای الهی است، پس ماه رمضان ماه تقوا است چنانکه خداوند در قرآن فرمود: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ»؛ در نتیجه شرط قبولی اعمال با روزه گرفتن در این ماه محقق می‌شود و این همه پاداش نصیب روزه‌دار می‌گردد.
