دکتر محمود مهام
مدیر و عضو هیات علمی گروه مطالعات انقلاب اسلامی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
بسمه تعالی
انقلاب اسلامی در فلات ایران، کشوری که تجربه کمک‌هایِ تحمیلی و فنیِ کمرشکن و مضمحل کننده‌ی بنیادهای زیستی سرزمین را داشته است و یک مورد آن، اجرایِ هفده سال برنامه اصل چهارم ترومن می‌باشد -که تمرکز خاصی بر حوزه اجتماعی-اقتصادی، الگوهای زیست جمعی، مجتمع‌های زیستی و لذا زیست‌بوم ایران- داشت، عملاً دربردارنده‌ی منظومه‌ای از واقعیت‌های فرهنگی و دینی و انسانی و اکولوژیک است. مداخلات عمیق و همافزایِ دولتِ وارداتی و نیروهای خارجی برای تحمیلِ مدل توسعه برونزا، تغییر بنیادین در ساختار فضایی ایران و مدیریت سرزمینی، طبیعتاً پس از پیروزی انقلاب اسلامی به چالش کشیده شده است. به بیان دیگر، وجه ایجابی انقلاب اسلامی مشتمل بر وضعیت‌سنجی و روندشناسی منظومه یاد شده و تغییراتِ بافت در سرزمین و اصلاح ساختار و برنامهریزی فضاییِ پیشین برای تحقق راهبردِ «ایران قوی» می‌باشد.
هشیاری نسبت به گسست «فرهنگ و فناوری» و ضرورتِ نظریه پایه پیشرفت کشور، موجب می‌شود با توجه به اندرکنشِ فرهنگ و کالبد(صورت‌های متجسد مدنیت و دیانت) در پیشنه‌ی زیست جمعی در این کشور، تغییرات فرهنگی از رهگذر کالبدشناسی و تغییرات کالبدی، شناسایی و تحلیل شود. تولید قدرت و درونزایی بدون فناوری بومی، فناوری بومی بدون زیست‌بوم شناسی، زیست‌بوم‌شناسی منهایِ نرمافزارِ اندیشه و فرهنگ استقلال طلبیِ انقلاب اسلامی، برنامهریزی و سازندگیِ مستمر بدون توجه به ساختار و سازماندهی فضایی متناسب با وسعت سرزمین و تنوع الگوهای زیست جمعی در بهره‌برداری از منابع سرزمینی، امکانپذیر نیست. در این راستا، پیوندشناسیِ دانشی میان حوزه‌های «طبیعی و انسانی»، ضرورتی حیاتی در مساله‌ی پیشرفت کشور محسوب می‌شود. از این‌رو، مطالعات انقلاب اسلامی به مثابه منظومه‌ای از فعالیت‌های بینارشته‌ای و فرارشته‌ای شناخته می‌شود که مواجهه با مسائل را از زوایای گوناگون و در کلان حوزه‌های علمی(علوم اجتماعی و انسانی، فنی-مهندسی و علوم پزشکی و دامپزشکی) دنبال می‌کند. این پیگیری و کوششِ علمی با عبرت‌گیری از این تجربه‌ی تاریخی که «تغییر فرهنگ بدون تغییر کالبد امکانپذیر نیست» و لزومِ شناساییِ آسیب‌های ناشی از گسستِ «فرهنگ و فناوری» و غفلت از دانش و فناوری‌های بومی بر درونزاییِ مستمر و پایدار، فعالیت‌های گروه علمیِ مطالعات انقلاب اسلامی را در گام دوم انقلاب، تعیین می‌نماید که به شورای پژوهشکده و شورای پژوهشگاه پیشنهاد می‌شود. گزارش این فعالیت‌ها در سال جاری در فرصت دیگری مطرح خواهد شد.
