به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی دکتر محمود حکمت‌نیا، معاون علمی پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفتگوی خبری با خبرنگار معارف ایرنا به تبیین فعالیت های علمی و پژوهشی این پژوهشگاه پرداخت.
وی فعالیت های پژوهشی پژوهشگاه را به سه دوره تقسیم کرد و گفت: دوره تک نگاری از زمان تاسیس پژوهشگاه یعنی در سال ۷۳ آغاز شد و در آن زمان موضوع های مهم و همچنین محققان توانمند را یافته و پژوهش را در قالب مقاله و کتاب منتشر می کردیم.
عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: در دوره دوم که از سال ۸۰ آغاز شد، به این نتیجه رسیدیم که یک برنامه پنج ساله همراه با پیش بینی و اولویت سنجی تدوین شود و مراحل برنامه را در پنج سال اجرا کنیم.
معاون علمی پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ، تمحض (تخصص) را سومین دوره خواند و گفت: این دوره از سال ۸۵ آغاز شد و براساس آن، هر پژوهشگر این پژوهشگاه باید یک مسیر معین را در مراحل مختلف طی کند.
حکمت نیا، بر توانمندی پژوهشگران تاکید کرد و گفت: هرچند محقق دارای مدرک دکتری است ولی باید توانمند شود، به گونه ای که مرجعیت علمی پیدا کند و دیگران برای حل مسائل خود به او مراجعه کنند.
این حقوقدان همچنین اظهار کرد: پژوهشگر باید محل رجوع دیگران باشد و باید کاری کنیم که محقق و پژوهشگر در یک برنامه زمانی، مرجعیت علمی پیدا کند.
وی مدیریت پژوهشی را چهارمین عنصر در این زمینه دانست و افزود: نظام نامه پژوهش تعیین این فرایند را به عهده دارد. یعنی مشکل علم را شناسایی می کنیم و پس از شناسایی محقق توانمند، این موضوع را بررسی می کنیم که چگونه می تواند در یک حوزه مرجعیت پیدا کند.
حکمت نیا گفت: بر اساس طرح تمحض، تحقیقات و برنامه های هر پژوهشگر در یک حوزه مشخص در برنامه سالانه و نیز یک برنامه پنج ساله برآورد می شود و برون داد آن می تواند کتاب، مقاله، همایش، نشست، کرسی نظریه پردازی، ترجمه و کلاس باشد.
معاون علمی پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی همچنین گفت: معاونت پژوهش پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به محققان کمک می کند تا حوزه تمحض هر محقق با توجه به نیازهای علمی کشور شناسایی شود و بر مسائلی که می تواند در این زمینه استخراج شود، نظارت می کند.
عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، گفت: به عنوان مثال اینجانب از سال ۸۱ بر روی مالکیت فکری مطالعه می کنم و در این مدت احساس کردم مشکل ما در فلسفه مالکیت فکری است و بر همین اساس کتابی نوشتم و کتاب یک پژوهشگر استرالیایی را به زبان فارسی ترجمه کردم.
وی با بیان این که در حوزه مالکیت فکری تاکنون ۱۵ مقاله منتشر کرده، افزود: هم اکنون نیز در حال تالیف نظام فکری – حقوقی مالکیت فکری هستم و ۴۰۰ ماده قانونی را نیز به مجلس شورای اسلامی ارائه دادم و از طرف دیگر در دانشگاه های تهران، قم و تربیت مدرس همین موضوع را تدریس می کنم.
صاحب امتیاز دو فصلنامه حقوق مالکیت فکری افزود: با توجه به تخصص در حوزه مالکیت فکری، انتظار داریم که در این زمینه مرجعیت علمی پیدا شود؛ یعنی به عنوان مثال زمانی که مجلس شورای اسلامی درصدد تصویب قانونی در این زمینه است، نظر آن فرد را جویا شود.
معاون علمی پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: تا زمانی که به ما مراجعه نشود، مرجعیت علمی پیدا نکرده ایم و در این زمینه لازم است خود را متناسب با مخاطبین معرفی کنیم و به عبارت دیگر باید جایی سخن بگوییم و نظر بدهیم که خریدار داشته باشد؛ ولی آفتی که برای علم در ایران بوجود آمده این است که افراد در مجامع غیرتخصصی سخن می گویند و در تخصص خود حرف نمی زنند. مثلا برخی مباحث فلسفی را در دانشگاه های پزشکی مطرح می کنند.
عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، همچنین گفت: هدف از ایجاد دوره تمحض این است که با مدیریت پژوهشگاه، قابلیت عرضه علم محققان وجود داشته باشد و آنان محل مراجعه قرار گیرند.
وی افزود: اگر کشور به این سمت و سو حرکت کند و ۱۰۰ مرکز علمی، هرکدام با۵۰ محقق فعالیت کند، در نتیجه پنج هزار محقق، موضوع و حوزه به وجود خواهد آمد که می توانند مرجع علمی قرار گیرند و از نظر اقتصادی نیز به صرفه خواهد بود.
حکمت نیا، با اشاره به برنامه های پنج ساله، ۱۰ ساله و ۱۵ ساله پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: بر اساس برنامه ریزی های انجام شده قرار است مسائل هر حوزه را طبقه بندی و برنامه ریزی کرده و محقق به گونه ای توانمند شود که مساله را حل کند و خود و تحقیقاتش مرجع قرار گیرند.
معاون علمی پژوهشی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: هر پژوهشگری در حوزه کاری خود فعالیت می کند و پس از استخراج مسائل علمی، آن را در شورای علمی متشکل از هفت تا ۱۰ متخصص بیان می کند و این شورا نیز آن مسائل را طبقه بندی کرده و محقق با تهیه طرح تحقیق و فرضیه، سوال را مطرح می کند و برنامه خود را ارائه می کند.
عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از علم نافع سخن گفت و افزود: ما معتقدیم که علم نافع یک علم تزریقی نیست. یعنی جامعه باید حاضر باشد هزینه تلاش علمی محقق و پژوهشگر را بپردازد و از آن سود ببرد. همانند یک پزشک متخصص که مردم به وی مراجعه می کنند و می دانند که با پرداخت هزینه، بیماری خود را درمان می کنند.
