به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت الاسلام محمد کاشی زاده، عضو هیأت علمی گروه کلام پژوهشگاه در چهاردهمین مدرسه شبهه پژوهی با عنوان «تفکر صحیح» که به همت مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه های علمیه و با همکاری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، به تشریح «قواعد، اصول و ویژگی‌های تفکر صحیح» پرداخت و گفت: مقام معظم رهبری بر لزوم داشتن استاد فکر تأکید داشته اند؛ استاد فکر کسی است که فضای صحیحی برای تفکر ما فراهم می آورد و روش و فرایند درست فکر کردن را به ما می آموزد.
انسان فطرتاً متفکر آفریده شده است
وی افزود: در کتاب منطق مظفر آمده است که انسان فطرتاً متفکر آفریده شده است. علی القاعده باید این طور باشد که اگر انسان را که متفکر است رها کنیم خودش بتواند راه درست را برای رسیدن به کمال پیدا کند. در منطق سوری فقط راه درست فکر کردن به ما آموخته می شود و در منطق مادی مواد لازم برای تفکر صحیح را می آموزیم.
باید از همان دوران کودکی به تفکر پرداخت
عضو هیأت علمی گروه کلام پژوهشگاه خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری می فرماید: باید برای انسان ها فضایی فراهم شود که از همان دوران کودکی به اندیشیدن و تفکر صحیح بپردازد.
وی شناخت سبک استحصال نتایج فکری اندیشمندان را از راهکارهای رسیدن به تفکر صحیح دانست و گفت: ما می توانیم با استفاده از روشی که یک استاد از آن بهره می برد، به تفکر صحیح و روشمند برسیم تا مسائل مختلفی را بتوانیم حل کنیم.
تفکر، یعنی رسیدن به نتیجه از طریق دلیل
حجت الاسلام کاشی زاده نتایج مختلف فکری را به دو صورت معلّل و مدلّل برشمرد و تصریح کرد: هرچه نتایج ما مدلّل تر و همراه با بیان دلایل بیشتر باشد، برای مخاطب ما بهتر می تواند آن را بپذیرد. به طور کلی تفکر رسیدن به نتیجه از طریق دلیل یا دلایل است.
وی با اشاره به قواعد راهبردی برای رسیدن مخاطب به تفکر روشمند افزود: اجازه تفکر دادن به مخاطب اولین این قواعد است. ما باید به مخاطب میدان دهیم تا خودش فکر کند و از انشای تفکر برای او بپرهیزیم. این کار از طریق گفت و گو و پرسش و پاسخ قابل اجراست.
بگذاریم فرد با فرایند ذهنی خودش به نتیجه برسد
عضو هیأت علمی گروه کلام پژوهشگاه بیان داشت: اگر فرد با فرایند ذهنی خودش به نتیجه برسد، هم به اطمینان بالاتری نسبت به آن می رسد و هم به نحو بهتری می تواند آن را بازگو و تبیین کند.
وی عدم برخورد تحقیرآمیز یا معاندانه با گزاره های خلاف میل خود را یکی دیگر از قواعد رساندن مخاطب به تفکر صحیح دانست و گفت: برخی از کارها همچون انگ و برچسب زدن به افراد، فرصت تفکر و بیان را از افراد می گیرد، آنان را مجبور به خودسانسوری کرده و از بروز تفکر خلاق جلوگیری می نماید.
آیا مطالعه منطق به تنهایی می تواند ما را به تفکر صحیح برساند؟
حجت الاسلام کاشی زاده اظهار کرد: باید دانست که مطالعه منطق ارسطویی به تنهایی نمی تواند ما را به تفکر صحیح برساند. در فضای دینی و سنتی، دین برنامه ای برای رسیدن بشر به سعادت است که خداوند از طریق پیامبر به دست ما رسانده است. استاد فکر کسی است که اگر در فضای مدرن سیر می کند، بتواند تفاوت پارادایمی نگاه های دینی و تجربه گرایانه را برای مخاطب سنتی خود به خوبی تبیین کند. استاد فکر کسی است که گفتمان شناس و پارادایم شناس بوده و به خوبی بتواند مخاطب خود را از فضا و پارادایمی به گفتمانی متفاوت با آن هدایت کند.
وی با تأکید بر لزوم ایجاد خودآگاهی در مخاطب، اظهار داشت: استاد فکر کسی است که می تواند روحیه خودآگاهی و استدلال آگاهانه را در مخاطبین خود ایجاد یا تقویت نماید.
استاد فکر بیشتر روی روش ها تمرکز دارد تا نتایج!
عضو هیأت علمی گروه کلام پژوهشگاه گفت: یکی دیگر از قواعد رساندن مخاطب به تفکر صحیح، تکیه استاد فکر بر روش های تفکر به جای نتایج است. تمرکز استاد فکر بیش از اینکه روی نتایج باشد، روی روش ها و فرایندهای رسیدن به آن هاست.
وی در پایان خاطرنشان کرد: کار پیامبران شکوفا کردن استعدادهای بشری و فعال کردن گنجینه عقل در وجود انسان ها بوده است. آنان می خواستند انسان ها را به تفکر وادار کنند تا خود افراد بشر بتوانند راه های درست استدلال را بیاموزند.
