به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کتاب عوامل اجتماعی موثر بر معرفت اثر دکتر قدرت‌الله قربانی از سوی موسسه اندیشه معاصر و توسط سازمان انتشارات پژوهشگاه به زیور طبع آراسته شد.
کتاب عوامل اجتماعی موثر بر معرفت، تلاشی است برای مطالعه نحوه تاثیرگذاری عوامل اجتماعی بر نحوه تکون معرفت آدمی. شناخت عوامل معرفتی، از یک سو، و توجه به قابلیت‌های خاص از سوی دیگر، مبین اهمیت این مساله است. بنابراین تلاش این اثر پاسخگویی به این پرسش است که متغیرها و عوامل اجتماعی در فرآیند تکون معرفت بشری چگونه تاثیر می‌گذارند و این تاثیرگذاری تا چه حد و میزان است؟ برای انجام این کار ضمن بهره‌مندی از دیدگاه‌های برخی متفکران غربی و مسلمان، با تحلیل ماهیت عوامل اجتماعی و قابلیت‌های فطری انسان، ابعاد نقش آدمی در مدیریت تاثیرگذاری نقش متغیرهای اجتماعی نشان داده شده است.
در بخشی از مقدمه این اثر ارزشمند می‌خوانیم:
اینکه انسان موجودی اجتماعی است و در بستر اجتماع رشد یافته، ابعاد وجودی خود را پرورش میدهد، واقعیتی است که نیازی به استدلال و اقامه برهان ندارد. زندگی اجتماعی انسان، نه تنها نشان دهنده ضرورت اجتماع برای تداوم حیات و رشد او، بلکه نقش قابل توجه آن در نحوه و چگونگی رشد و تکامل مادی و معنوی آدمی است. در واقع ضرورت حیات اجتماعی، باعث گردید تا اجتماعی شدن، یعنی تلاش طبیعی، غریزی و حتی عقلانی انسان برای ورود در ساختارهای اجتماعی و پذیرش اکثر الگوهای آن، از خصوصیات بسیار مهم آدمی باشد. بنابراین اجتماعی بودن انسان و نقش فوق العاده جامعه در تکامل مادی و معنوی او، بطور طبیعی ما را به مناسبات انسان و جامعه راهنما می گردد، یعنی ما با دو مقوله بسیار مهم در زندگی اجتماعی انسان روبرو هستیم که عبارتند از جامعه با همه خصوصیات و عوامل خود، و درمقابل، انسان با همه صفات و خصوصیات ذاتی و اکتسابیاش. مطالعه مناسبات جامعه و انسان، میتواند در علوم انسانی و اجتماعی با رویکردهای گوناگونی صورت گیرد، که البته در این زمینه، جامعه شناسی، انسان شناسی، مردم شناسی و علوم اجتماعی و نظایر اینها دغدغه بیشتری در این زمینه دارند. اهمیت بررسی مناسبات جامعه و معرفت زمانی بیشتر میگردد که به این امر توجه گردد که جامعه میتواند به مثابه موجودی دارای توان تاثیرگذاری بر انسان درنظر گرفته شود، و درمقابل نیز، انسان موجودی دارای قدرت عقل، اختیار و اراده ملاحظه شود. پس مناسبات جامعه و انسان، در واقع تاثیرات و تاثرات دوسویه معرفت و نگرش انسانی با عوامل و متغیرهای اجتماعی است که این امر در جامعه شناسی معرفت مورد مطالعه قرار میگیرد. یعنی جامعه شناسی معرفت، تلاش دارد تا تاثیرات جامعه بر معرفت و نگرش انسانی و نیز نحوه مدیریت این تاثیرات از سوی انسان، و در واقع نحوه فعالیت انسان در فرایند تاثیرات اجتماعی را کاوش نماید.
زمانی که سخن از تاثیرگذاری جامعه بر انسان و معرفت او به میان میآید، این پرسش به ذهن متبادر میشود که چه عناصر و متغیرهایی از جامعه در این تاثیرگذاری نقش دارند، دراینجا همه این متغیرها و عناصر فعال اجتماعی در تاثیرگذاری بر معرفت بشری، تحت عنوان عوامل اجتماعی مورد بررسی قرار میگیرند. منظور از عوامل اجتماعی، تحقق پذیری اجتماعی و بویژه تاثیرگذاری آنها در بستر اجتماع است، درواقع تنوع عوامل اجتماعی، امکان بدست دادن تعریف جامع و مانع از آنها را مشکل میسازد، مگراینکه به مهمترین وجه مشترک آنها توجه گردد، یعنی عوامل اجتماعی همان متغیرها و عناصر موجود در جامعه هستند که صرف نظر از منشا و خصوصیات مختص خودشان، در زندگی اجتماعی انسان نقش داشته و به واسطه تحقق در اجتماع دارای تاثیرات مشخص بر او هستند. اگر به نمونههایی چون گروهها، طبقات، اقشار، اقتصاد، قدرت سیاسی، آموزش و پرورش، نهاد خانواده، فرهنگ و ارزشها، دین، سازمانهای رسمی و غیررسمی و موارد شبیه دیگر در جامعه، توجه کنیم و عنوان مشترک عوامل اجتماعی را برای آنها در نظر بگیریم، وجه تمایز هریک از این عوامل و نیز وجه اشتراک مهم آنها با هم آشکار میگردد. عوامل اجتماعی مزبور، هریک دارای خصوصیات ویژه متفاوت از دیگری هستند، مثل گروهها از دین، فرهنگ از اقتصاد یا خانواده از طبقات، و هر یک دارای منشا خاصی است که ممکن است دیگری نداشته باشد، برای مثال دین، بعنوان یک عامل اجتماعی، دارای ویژگیهایی است که قطعا در عوامل دیگر وجود ندارد. اما همه این عوامل دارای این صفت مشترک هستند که اجتماعیاند، یعنی عرصه تحقق و ارتباط با انسان و تاثیرگذاری آنها تنها اجتماع و حیات اجتماعی است، و از این جهت است که عنوان عوامل اجتماعی را برخود دارند. اهمیت این عوامل علاوه بر تنوع و کثرت آنها در ارتباط نزدیک بودن با زندگی انسان است. درواقع اینها نه تنها مقوم جامعه هستند، بلکه معرفت نیز با وجود اینها است که تعریف خود را مییابد و ما می-توانیم از مناسبات دوسویه جامعه و معرفت سخن گوییم. حال آشکار میشود که ارتباط و نیازهای گسترده انسان به این عوامل در زندگی اجتماعی است که تاثیرگذاری آنها را بر انسان امکان پذیر میسازد. در فصل آتی این تحقیق، ضمن بررسی ماهیت و ابعاد گوناگون عوامل اجتماعی، نحوه تاثیرگذاری آنها بر معرفت بشری بررسی خواهد شد.
کتاب عوامل اجتماعی موثر بر معرفت اثر دکتر قدرت‌الله قربانی با قیمت ۷۵۰۰۰ تومان راهی بازار نشر شد.
علاقمندان جهت تهیه کتاب و یا اطلاعات تکمیلی می‌توانند به وبگاه رسمی سازمان انتشارات پژوهشگاه به نشانی: www.poiict.ir مراجعه کنند.
