نخستین پیش نشست همایش ملی فلسفه علم کلام برگزار شد

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نخستین پیش نشست همایش ملی فلسفه علم کلام با حضور چند تن از اعضای محترم هیأت علمی پژوهشگاه و همچنین صاحبنظران این حوزه صبح پنجشنبه ۲۴ اسفند ماه جاری در سالن همایش‌های مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در ابتدای این نشست گفت: فلسفه علم کلام از فلسفه‌های مضاف به علوم است و مقصود از فلسفه‌های مضاف به علوم بر خلاف برخی افراد طعنه‌زننده مانند آب مضاف و قلیل و … نیست.

خسروپناه با بیان اینکه فلسفه مضاف به علوم، دانشی است که به پرسش‌های بیرونی آن دانش به روش تاریخی و منطقی می‌پردازد بیان کرد: کارکرد علم، تاثیر و تاثری که این علم بر علوم دیگر می‌گذارد و سایر مسائل بیرونی مرتبط با این علم در فلسفه علم بحث و در واقع به رئوس ثمانیه پرداخته می‌شود.

وی با بیان اینکه تاریخ هر علمی جزء فلسفه علم نیست، ولی ابزاری برای شناخت آن علم است افزود: در علم کلام با موضوعاتی مانند چیستی، کارکرد، روش و … علم کلام مواجه می‌شویم، ولی وقتی با چیستی علم کلام مواجه هستیم ابتدا باید با روش تاریخی، علم کلام را بررسی کنیم و از این تاریخ ببینیم که چگونه تعریف شده است.

خسروپناه با بیان اینکه مسائل بعیده علم کلام، فلسفه علم کلام است و روش فلسفه علم هم باید تاریخی ــ منطقی باشد عنوان کرد: تاریخ علم کلام نشان می‌دهد که متکلمان در دوره‌ای موضوعاتی مانند عقائد دینی و مبدا و معاد و … را مطرح می‌کردند، ولی کسانی مانند شهید مطهری می‌گویند که کلام، دانشی بدون موضوع است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: تدبر در مسائل جدید و قدیمی علم کلام نشان می‌دهد که نمی‌توان یک موضوع کلی برای مسائل علم کلام بیابیم.

وی افزود: رابطه علم کلام با علوم دیگر از مسائل فلسفه کلام است؛ در اینجا دو سؤال مطرح است اول اینکه تاثیر کلام بر علوم دیگر چیست؟ و دیگر اینکه تاثیر علوم دیگر بر کلام چیست؟ به عنوان مثال، یکی از مباحث مهم فقه مصلحت اسلام و مسلمین است که مبنای این بحث، این است که همه احکام دارای مفاسد و مصالحی هستند و بر حسن و قبح که موضوعی کلامی است استناد کرده است.

خسروپناه با بیان اینکه علم کلام نقش مهمی در مبانی اسلامی‌سازی علوم انسانی دارد عنوان کرد: اگر نگاهی درجه دو به علوم اجتماعی، اقتصادی و سیاسی و … داشته باشیم می‌بینیم بخش مهمی از این علوم به توصیف انسان مطلوب، انسان اقتصادی و سیاسی مطلوب و … می‌پردازد که ریشه این مباحث، کلامی است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: تاریخ علم کلام و علوم اسلامی نشان می‌دهد که برخی مباحث کلامی بر علوم دیگر مانند اصول و فقه و … اثرگذاشته است و باید از این علم در اسلامی‌سازی بهره ببریم.

وی با اشاره به تاثیر علوم دیگر مانند فلسفه و عرفان بر علم کلام بیان کرد: اگر علم کلام، در دوره ائمه شیعه تا اوائل قرن چهارم و از قرن چهارم تا هفتم و از قرن هفتم به بعد، مورد توجه باشد شخصیت‌هایی مانند علامه حلی و خواجه نصیرالدین طوسی و سیدحیدر آملی و ملاصدرا و … از فلسفه و عرفان در مباحث کلامی استفاده کرده‌اند.

خسروپناه اظهار کرد: فلاسفه مشاء، حسن و قبح عقلی را قبول ندارند، ولی خواجه نصیر آن را می‌پذیرد و مبنایی برای اثبات نبوت قرار می‌دهد؛ یا قاعده لطف که فلاسفه آن را قبول ندارند، ولی خواجه برای اثبات نبوت از آن بهره می‌برد.

وی افزود: متکلمانی از خواجه به بعد وجود دارند که از مبادی فلسفی در برخی موضوعات استفاده کرده‌اند؛ همچنین سیدحیدرآملی در برخی کتبش با کمک تصوف مسائل کلامی شیعه را حل و فصل کرده است یا شخصیت دیگر متاثر از وی، ابی جمور احصابی است که وی نیز مباحث کلامی را با عرفان تبیین کرده است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار کرد: اگر بخواهیم در علم فقه، در فلسفه اسلامی و یا فلسفه‌های مضاف به علوم اسلامی تحول داشته باشیم، باید تحول در علم کلام ایجاد کنیم و از آن بهره ببریم.

کلام، توحیدمحور است

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمدصفر جبرئیلی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سخنانی گفت: دو جلد کتاب فلسفه مضاف توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چاپ شده و قدم‌های خوبی در این زمینه برداشته شده است.

وی با بیان اینکه امروز کسانی مانند آیت الله العظمی سبحانی و آیت الله مصباح از پیشگامان فلسفه و کلام در کشور هستند از برپایی همایش فلسفه علم کلام با محوریت آراء آیت الله سبحانی خبر داد.

جبرئیلی با بیان اینکه مقالات مندرج در این دو جلد نیازمند بازخوانی و بازیابی است گفت: مطالب، چون مربوط به دهه‌های گذشته است باید از نو نوشته شود، زیرا موضوعات جدیدی رخ داده است و بحث فلسفه مضاف نیازمند تحولات و سامان دهی است.

جبرئیلی افزود: باید بحث شود که آیا کلام، توحید محور است که قطعا هست و هدف کلام چیست؛ آیا علمی دفاعی است یا اثباتی که برخی متاسفانه تاکید دارند که دفاعی است و این ضربه به کلام است.

وی تاکید کرد: دو گروه باید دست در دست هم بدهند تا فلسفه و کلام در حوزه قویتر شود، زیرا اگر فلسفه از حوزه بیرون بیاید دیگران متولی آن خواهند شد که قابل اعتماد نخواهند بود بنابراین حوزه باید در این عرصه بجنبد و مخالفان فلسفه هم بدانند که با حذف فلسفه چیزی عاید حوزه نخواهد شد.

جبرئیلی تاکید کرد: حوزه، آسیب زیادی با حذف فلسفه خواهد خورد، زیرا به تعبیر مقام معظم رهبری فلسفه حوزه و جامعه را عقلانی می‌کند.

همچنین در این پیش نشست، حجج اسلام و المسلمین عزالدین رضانژاد و سیدسجاد ایزدهی نیز حضور داشتند.

یادآور می‌شود همایش ملی فلسفه کلام با تاکید بر اندیشه‌های آیت‌الله العظمی سبحانی توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و همکاری برخی نهادهای علمی و فرهنگی کشور، آبان ماه سال آینده (۱۳۹۷) همزمان با روز جهانی فلسفه در دو شهر قم و تبریز برگزار خواهد شد.

41 دیدگاه‌ها

  1. Hello, you used to write wonderful, but the last several posts have been kinda boringK I miss your tremendous writings. Past few posts are just a bit out of track! come on!

  2. I would like to thnkx for the efforts you have put in writing this blog. I am hoping the same high-grade blog post from you in the upcoming as well. In fact your creative writing abilities has inspired me to get my own blog now. Really the blogging is spreading its wings quickly. Your write up is a good example of it.

  3. After research a number of of the weblog posts on your website now, and I actually like your manner of blogging. I bookmarked it to my bookmark website listing and will likely be checking back soon. Pls try my web site as well and let me know what you think.

  4. Please let me know if you’re looking for a author for your blog. You have some really good articles and I feel I would be a good asset. If you ever want to take some of the load off, I’d really like to write some articles for your blog in exchange for a link back to mine. Please blast me an email if interested. Thank you!

  5. I am really enjoying the theme/design of your site. Do you ever run into any web browser compatibility issues? A handful of my blog readers have complained about my site not operating correctly in Explorer but looks great in Safari. Do you have any solutions to help fix this issue?

  6. I am often to blogging and i really appreciate your content. The article has really peaks my interest. I am going to bookmark your site and keep checking for new information.

  7. naturally like your web site however you need to take a look at the spelling on several of your posts. Several of them are rife with spelling issues and I in finding it very troublesome to inform the reality on the other hand I will surely come back again.

  8. whoah this weblog is magnificent i love reading your articles. Stay up the great paintings! You know, a lot of people are searching around for this info, you can help them greatly.

  9. Excellent beat ! I wish to apprentice while you amend your website, how can i subscribe for a blog site? The account aided me a acceptable deal. I had been a little bit acquainted of this your broadcast offered bright clear idea

  10. I have read some good stuff here. Definitely price bookmarking for revisiting. I surprise how much effort you set to make this kind of wonderful informative web site.

  11. Hi! This is my first visit to your blog! We are a collection of volunteers and starting a new project in a community in the same niche. Your blog provided us useful information to work on. You have done a outstanding job!

  12. I have been surfing on-line more than 3 hours these days, yet I by no means found any interesting article like yours. It is pretty price sufficient for me. In my view, if all site owners and bloggers made just right content material as you probably did, the net will probably be much more useful than ever before. “Now I see the secret of the making of the best persons.” by Walt Whitman.

  13. Hello, Neat post. There’s an issue with your site in web explorer, would check this… IE still is the marketplace chief and a huge element of people will leave out your magnificent writing because of this problem.

ارسال یک پاسخ

لطفا دیدگاه خود را وارد کنید!
لطفا نام خود را در اینجا وارد کنید