به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، همزمان با هفته پژوهش، کرسی علمی- ترویجی با موضوع “دین و معرفت اخلاقی از نگاه دنیل دنت” توسط گروه منطق فهم دین پژوهشگاه چهارشنبه ۲۱ آذر ماه ۱۴۰۳ به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.
در این کرسی علمی، حجت الاسلام و المسلمین حمیدرضا شاکرین به عنوان ارائه دهنده، دکتر محمد محمدرضایی و حجت الاسلام و المسلمین محمد جعفری به عنوان ناقد حضور داشتند.
حجت الاسلام و المسلمین حمیدرضا شاکرین به معرفی دنیل دنت، فیلسوف آمریکایی و یکی از مطرح‌ترین متفکران در حوزه‌های فلسفه ذهن، فلسفه علم و تکامل پرداخت. او در سال ۱۹۴۲ در بوستون، ماساچوست به دنیا آمد و تحصیلات خود را در دانشگاه‌های هاروارد و اکسفورد گذرانده است.
مدیر گروه منطق فهم دین پژوهشگاه در ادامه به نظریات کلیدی دنت اشاره کرد و گفت: «دنت به جایگاه آگاهی در تبیین شناخت انسانی می‌پردازد و معتقد است که آگاهی نه تنها یک ویژگی متمایز، بلکه محصولی از فرآیندهای شناختی پیچیده است.» او همچنین نظریه “آگاهی به عنوان یک عمل” را معرفی کرد که بیان می‌کند آگاهی ناشی از تعاملات و فرایندهای شناختی است.
وی افزود: «دنت تحت تأثیر نظریه تکامل قرار دارد و کارهایش در این زمینه به تبیین چگونگی شکل‌گیری ذهن و رفتار انسان پرداخته است. او همچنین نظریه “دِنا باور” (intentional stance) را مطرح می‌کند که بر اساس آن می‌توان رفتار دیگران را با فرض اینکه آن‌ها مانند ما توانایی تفکر دارند، تفسیر کرد.»
دکتر شاکرین همچنین به انتقاد دنت از دوگانه‌گرایی اشاره کرد و گفت: «او ادعا می‌کند که ذهن و بدن به شدت به هم وابسته‌اند و آگاهی باید به عنوان یک پدیده فیزیکی مورد مطالعه قرار گیرد.»
او در ادامه به کتاب‌های معروف دنت مانند “آگاهی از خود” و “دارک نایتینگلز” اشاره کرد که تبیین‌های عمیق و تحریک‌آمیزی درباره آگاهی و تکامل ارائه می‌دهند.
در بخش دیگری از نشست، دکتر شاکرین به بررسی دیدگاه دنت درباره دین پرداخت. او گفت: «دنت دین را به عنوان یک پدیده اجتماعی و تکاملی بررسی کرده و معتقد است که معرفت اخلاقی نمی‌تواند به دین وابسته باشد.»
وی افزود: «او تقسیم‌بندی بالسین را مطرح کرده و میانه‌روی روشنگرانه را برگزیده است.»
در ادامه نشست، اعضا به نقد دیدگاه‌های دکتری شاکرین پرداختند. دکتر محمد رضایی به انتقاد از ابهام در سخنان دنت و عدم پرداختن به ابعاد قضیه اشاره کرد. همچنین دکتر جعفری نقدهایی به دیدگاه‌های دکتر شاکرین وارد کرد که شامل عدم تبیین اخلاقی اجتماعی و عدم تبیین نسبی‌گرایی بود.
