ضرورت بهره‌گیری ایران از دیپلماسی هوش مصنوعی برای تحقق اهداف ملی

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، با توجه به تحولات شگرفی که توسط هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف به‌وجود آمده است، هسته‌های حکمرانی فضای مجازی و حکمرانی هوش مصنوعی مرکز رشد و خانه خلاق و نوآوری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی نشست‌هایی را تحت عنوان کارگاه دانش‌افزایی هوش مصنوعی برگزار می‌نمایند.

نهمین جلسه از این کارگاه علمی ـ آموزشی که حول موضوع حکمرانی هوش مصنوعی بود، در تاریخ پنج‌شنبه ۲۲ آذر ماه سال جاری با ارائه دکتر اعظم ملایی پژوهشگر حوزه روابط بین‌الملل با عنوان «دیپلماسی هوش مصنوعی، بایسته‌های جمهوری اسلامی ایران» و با حمایت مرکز تعاملات بین‌المللی علم و فناوری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری برگزار شد.

ملایی بحث خود را با دیپلماسی سایبری و عوامل گذار از آن به دیپلماسی هوش مصنوعی آغاز کرد. مهم‌ترین جلوه دیپلماسی سایبري، گسترش و انتشار اخبار و اطلاعات از طریق فناوري‌‌هاي نوین ارتباطاتی بود که روابط بین دولت‌‌ها را که پیش‌تر توسط دیپلمات‌ها انجام‌‌‌‌ می‌‌گرفت، به روابطی چندجانبه تبدیل کرد. پس از آن با شکل‌گیری کلان‌داده‌‌ها، هوش مصنوعی در مرکز توجه قرار گرفت و تأثیر خود بر عرصه سیاست خارجی را کم‌کم آغاز نمود. این، آغاز شکل‌گیری دیپلماسی هوش مصنوعی بود. دیپلماسی هوش مصنوعی درواقع استفاده از هوش مصنوعی برای تأثیرگذاری بر روابط خارجی یک کشور در فضای آنلاین است.

پژوهشگر حوزه روابط بین‌الملل در ادامه به رابطه هوش مصنوعی و دیپلماسی اشاره کرد و به بیان برخی وظایف ربات‌های دیپلمات به عنوان یکی از ابزارهای دیپلماسی هوش مصنوعی پرداخت. ربات‌ها می‌توانند به عنوان دستیار‌‌‌‌ تصمیم‌گیرنده، منتقد کار‌هایی که قبلاً انجام شده است، ارائه نظر دوم برای مقایسه نتایج آن با نتایج‌‌‌‌ تصمیم‌گیرنده و یا به عنوان مشاور بر اساس اطلاعات داده شده، ایفای نقش کنند.

نویسنده کتاب «دیپلماسی هوش مصنوعی، چالش‌ها و راهبردهای جمهوری اسلامی ایران» ضمن اشاره به برخی نمونه‌های کاربرد هوش مصنوعی در سیاست خارجی، مراحل تصمیم‌گیری در سیاست خارجی را شرح داد و به تطبیق یکی از نمونه‌ها با آن که عبارت از پیش‌بینی جنگ روسیه با اوکراین بود، پرداخت. در خلال این بحث نیز روش هوش مصنوعی برای کمک به دیپلمات‌ها و نیز مکانیسم تأثیرگذاری هوش مصنوعی بر روند تصمیم‌گیری آن‌ها را تبیین نمود.

بخش بعدی بحث، محدودیت‌های‌‌‌‌ تصمیم‌گیران انسانی (محدودیت‌های زمانی، کیفیت اطلاعات، میزان ریسک‌پذیری‌‌‌‌ تصمیم‌گیر و ماهیت باز یا بسته بودن وزارت امور خارجه به لحاظ فرهنگ سازمانی) و چگونگی فائق آمدن هوش مصنوعی بر این محدودیت‌ها بود. هوش مصنوعی در عین این‌که کمک‌های شایان توجهی به دیپلمات‌ها می‌کند، چالش‌هایی نیز دارد که از آن جمله است: عدم کارآمدی در تصمیمات نیمه‌ساختاریافته و بدون ساختار، عدم شفافیت، قرار داشتن در معرض حملات سایبری، عدم مسئولیت‌پذیری و نیز سوگیری و تبعیض.

ملایی در پایان به ضرورت‌‌‌‌‌‌های بهره‌گیری جمهوری اسلامی ایران از دیپلماسی هوش مصنوعی و تاثیر هوش مصنوعی بر اهداف و منافع کشور پرداخت و راهکارهایی را برای استفاده از هوش مصنوعی توسط ایران تجویز نمود.

در این نشست که به‌صورت برخط برگزار شد، حدود ۱۲ نفر شرکت داشتند. پس از پایان سخنرانی پرسش و پاسخ حاضرین انجام شد و جلسه بعد از نزدیک به ۲ ساعت به پایان رسید.