به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست علمی «فهم مختصات نظریه دولت در اندیشه و عمل سیاسی امام خامنه‌ای» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدسجاد ایزدهی رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه در قم برگزار شد.
حجت الاسلام ایزدهی در این نشست با اشاره به این که مبنای کلام رهبر انقلاب مردم‌سالاری دینی است، اظهار کرد: نقطه وصل همه مباحث ایشان، چه در حوزه مبانی، چه در مسائل و حاکمیت و حکومت، حاکم و حکمرانی به این مسئله برمی‌گردد.
رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه گفت: تا حدود ۳۰۰ سال گذشته چیزی به نام مردم‌سالاری و رجوع به مردم نداشتیم و یک مقوله ناپسند و منکری بود. معتقد بودند که حکومت را باید نخبگان اداره کنند و مردم کاره‌ای نیستند. حکومت‌ها مختلف بودند؛ اما سنخ حکومت همیشه از بالا به پایین بود.
وی افزود: ولی فقیه تابع نظم موجود همه جهان و به نیابت از امام معصوم، نظم از بالا به پایین است ولی فقه همه کاره است اوست که دستور می‌دهد و قانون جعل می‌کند و نظارت می‌کند و مشروعیت نظام اداره بر عهده اوست. در زمان گذشته نه مردم ولی فقیه تعیین می‌کردند و نه مثلا مردم رییس جمهوری تعیین می‌کردند. ولی فقیه یعنی شایسته‌ترین و عالم‌ترین شخص که از جانب خدا منصوب شده است.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره نگرش و کنش فقها در دوران مشروطه گفت: فقهای دوران مشروطه دو مسئله داشتند که با زمان انقلاب اسلامی مشارکت جدی داشت. شعار انقلاب اسلامی دو شعار داشت: استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی جواب این دو تا مسئله بود. در زمان مشروطه هم همین دو سوال که جوابش سلطنت شد. نکته اول اینکه در زمان مشروطه استقلال کشور اسلامی خدشه دار شد؛ حاکمی داریم که قرارداد ترکمنچای و گلستان را می‌بندد. قراردادهایی که سلطه اقتصادی آن‌ها را برما تحمیل می‌کند؛ از این رو فقها استقلال را مطرح کردند. نکته دوم اینکه حاکمان مستبد بودند و مالیات گزاف می‌گرفتند؛ بنابر این از انگیزه‌های مشروطه، بحث آزادی بود. آزادی علیه استبداد بود. استقلال یعنی نفی سلطه و آزادی یعنی نفی استبداد. مرحوم نایینی می‌گوید که راه حل، مشروطه سلطنتی است. ما سلطنت حاکم را که نمی‌توانیم کنار بگذاریم، اگر هم بشود، نمی‌توانیم حکومت کنیم. سلطنت را مقید به اراده مردم شیعه می‌کنیم. وقتی مردم انتخاب کنند دیگر استبداد نیست. تمامی مؤلفه‌های سیاسی مدرنیته در آن نظم موجود مثل قانون اساسی تفکیک قوا و پارلمان ن نظم لحاظ شده است.
وی در ادامه افزود: انقلاب اسلامی تنها حکومتی است که با محوریت دین، بعد از عصر غیبت آمد مستقر شد، باقی ماند و توسعه پیدا کرد. هیچ حاکمیت دینی سراغ نداریم که مبتنی بر اصل دین باشد که یه سمت جلو رفته باشد. ما شاید امروزه مستقل‌ترین کشور باشیم. آمریکا زیر نظر صهیونیست و آیپک است و اروپا زیر مجموعه آمریکاست.
حجت‌الاسلام ایزدهی در مقام دیگری از مردم سالاری گفت: منطق مردم سالاری دینی این است که مبتنی بر انسان سالاری دینی است. مردم سالاری غربی مبتنی بر اومانیسم است و مردم سالاری دینی مبتنی بر انسان سالاری خدا بنیاد؛ یعنی اگر شما انسان را خود بنیاد فرض کنید، خود به خود به دموکراسی یا سلطنت می‌رسد. اما انسان سالاری خدا بنیاد، قائل است که اگر ما رأی می‌دهیم، چون خدا گفته که بر سرنوشت خود مسلط شوید.
رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه در تشبیه جمهوری اسلامی به دوران پیامبر گفت: جمهوری اسلامی یعنی حاکمیتی شبیه حاکمیت پیامبر در عصر خودش است. آیا حکومت پیامبر مبتنی بر مردم سالاری است. رهبر انقلاب می‌فرمایند مردم سالاری دینی دو تکه مردم سالاری دینی نیست مردم سالاری او بر گرقته ازدین اوست؛ یعنی ما گونه‌ای ازمردم سالاری داریم که در دین ما به آن توصیه شده است. پیامبر وقتی در مکه بود حاکمیتی نداشت. وقتی در مدینه بود آیا حاکمیت پیامبر چیزی جز اقبال و مردم و پذیرش هست؟ البته که پیامبر منصوب از جانب الله است؛ اما حاکمیت پیامبر جز با اقبال مردم محقق نمی‌شود.
رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه ابراز داشت: انقلاب اسلامی مبتنی بر اصل باور به انسان‌ها، اصل باور به ارزش‌ها، اصل به باور به خداوند؛ حاکمیت را ایجاد کرده است. در این حاکمیت، در نظم مردم‌سالاری دینی، ظلم نیست؛ در نظم دموکراسی ظلم است. در نظم مردم‌سالاری دینی استبداد نیست؛ در دموکراسی استبداد است.
حجت‌الاسلام ایزدهی در فراگیری مردم‌سالاری گفت: اگر قرار باشد که انقلاب اسلامی که مولود امام و رهبری است را صادر کنیم با مردم‌سالاری می‌توانیم؛ ولی با ولایت فقیه نمی‌شود؛ چون ولایت فقیه یعنی مردم شیعه باشند و جای دیگر نیست. حاکمیت شایستگان، اعتماد به مردم، عدم ظلم قابلیت فراگیرشدن دارند. البته در ذیل ارزش‌های انقلاب اسلامی. رمز انقلاب اسلامی مردم‌سالاری دینی است.
در ادامه نشست سؤالاتی از سوی برخی حاضران مطرح شد که استاد ایزدهی به آن‌ها پاسخ داد. از جمله اینکه شبهه‌ای در باب دوگانه مردم‌سالاری و دینی بودن مطرح می‌شود که جنبه دینی بر مردم‌سالاری برتری دارد که حجت الاسلام ایزدهی در پاسخ گفت: این‌ها مکمل یکدیگر هستند و اتفاقا مسأله برعکس است و رهبر انقلاب برای مردم‌سالاری بیش از هر چیز دیگر تلاش می‌کنند.
