به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست علمی« بررسی تعطیلی روز شنبه از بعد فرهنگی اجتماعی» روز یکشنبه مورخ ۶ خرداد‌ماه جاری توسط گروه فرهنگ‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به صورت حضوری و مجازی برگزار شد. در این هم اندیشی علمی آقایان دکتر اسماعیل نوده فراهانی (مدیر گروه و معاون دفتر مطالعات فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی که در زمینه‌هایی همچون سیاستگذاری فرهنگی و جامعه شناسی صاحب نظر است) و حجت‌الاسلام دکتر مسعود اسماعیلی (استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی) به عنوان ارائه دهنده حضور داشتند.
در ابتدا آقای دکتر سیدحسین فخرزارع پس از طرح بحث و وجود اختلاف نظرهای موجود پیرامون موضوع از ارائه دهندگان خواست فرصت‌ها یا چالش‌هایی که بر سر راه تعطیل شدن رسمی روز شنبه وجود دارد را بیان کنند.
نخست آقای دکتر اسماعیل نوده فراهانی اظهار داشت: ماجرای تعطیلی روز شنبه از چند جهت قابل بررسی است اول این‌که چگونه در ساختار نظام جمهوری اسلامی یک مسئله فرهنگی و اجتماعی طرح و ارائه می‌شود اما هیچ بحث و نظریه‌ای که پشتیبان آن باشد ارائه نمی‌شود و هیچگونه گفتگویی پیرامون آن انجام نمی‌شود؛ این یک کم‌اعتنایی به مسئله فرهنگ است. دوم این‌که فارغ از این موضوع مورد بحث، جای این دغدغه وجود دارد که چرا در جامعه ما تصمیم بر این است که در اغلب امور فرهنگی و اجتماعی شبیه دیگران باشیم و فقط در برخی جهات مانند سیاست متفاوت از آنان باشیم در حالی که ایستادن بر روی تاریخ و فرهنگ دارای اصالت است. مسئله تعطیلی روز شنبه فارغ از بحث روابط خارجی، ناشی از وضعیت ترددی و ترافیکی شهر تهران بوده که کم کم این وضعیت به شهرهای دیگر سرایت کرد و نهایتا داستان دیگری به آلودگی هوا و ترافیک اضافه شد و عده‌ای بدون در نظر گرفتن اقتضائاتی که در کلان‌شهرها وجود داشت، گفتند مقتضای عدالت این است که شهرهای کوچکتر هم تعطیلی دو روزه داشته باشند. این نکته قابل توجهی است که برخی تصمیماتی که در مرکز گرفته می‌شود تبعاتی در شهرهای دیگر هم دارد و بدون در نظر داشتن ملاحظاتی که وجود داشته در کل کشور ممکن است اجرایی شود. این اقتضائات تبعات زیادی در مصرف انرژی، تخریب محیط زیست، خانواده و امثال آن داشته و دارد و اجرایی شدن آن در کل کشور ممکن است وضعیت را با برخی بحران‌ها و چالش‌ها مواجه سازد. سخن من این است که در هر امر و تصمیمی که در سطوح مختلف کشور گرفته می‌شود نباید عجولانه عمل کرد و فکر و پژوهش و بررسی‌های کارشناسانه قبل از آن باید انجام شود.
وی افزود: یکی از مسائلی که به لحاظ اقتصادی مطرح است و شورای نگهبان می‌توانست روی آن بایستد و در موضوع مورد بحث هم تاثیر دارد هزینه‌های پروژه‌های توسعه‌ای دولت است که آثار گاه مخربی بر اقتصاد کشور دارد خصوصا وقتی که دولت با کسری بودجه مواجه باشد. موضوعاتی مانند توسعه گردشگری خارجی و امثال آن هم به‌خاطر وجود ذینفعان دخیل، در این قضیه اثرگذار می‌باشد. در مورد آداب و رسوم و عرف‌های اجتماعی و برخی هنجارهای متکی به زمان هم ممکن است این تغییرات، رویه‌ها را تغییر دهد و معنای زندگی را عوض کند. به‌هرحال این موضوع دارای جنبه‌ها و سویه‌های مختلف اقتصادی و فرهنگی است هم ممکن است زیان‌های اقتصادی را در بر داشته باشد و هم موجب تخریب فرهنگی و به‌هم ریختن اصالت فرهنگی شود، لذا باید به جنبه‌های مختلف این تغییرات توجه داشت.
در ادامه حجت‌الاسلام آقای دکتر اسماعیلی به طرح بحث پرداختند و گفتند: زمان یک بحث فرهنگی است و مفهوم زمان در خلاء نبوده و فارغ از فرهنگ نمی‌تواند باشد و این مقوله در فرهنگ‌های مختلف می‌توان موجب رهیافت‌های گونا‌گونی شود. در غرب و در دوره مدرن به‌خاطر غلبه جنبه‌های فردی و منفعت‌گرایانه، زمان را مساوی پول قلمداد می‌کنند و آن‌را صرفا در جهت نیل به مزایای زندگی مادی مورد تفسیر قرار داده‌اند و این با آنچه در فرهنگ اسلامی مدنظر است، متفاوت می‌باشد. زمان‌ها رویدادهای ناشی از اجماعات اجتماعی‌‌اند اما این اجماعات باید مبتنی بر یک واقع‌نگری دقیقی باشند. زمان یک زبان خاموش است که در هر جامعه و فرهنگی به تناسب اقتضائات خود آن را تفسیر کرده و به حرف آورده می‌شود. متاسفانه در جامعه ما هر به‌چند وقت بحثی مطرح می‌شود ولی فقدان برنامه‌ها و تاملات فرهنگی در آن‌ها مغفول است. این‌که یک‌روز به عنوان تعطیلی باشد یا نباشد مطرح نیست ولی دغدغه مهم این است که تصمیمات روی یک عقلانیت و واقع‌نگری دقیقی نیست. در مورد تعطیلی روز شنبه به‌رغم تمام مباحثاتی که پیرامون وجود یا عدم آن شده، دیدگاه فرهنگی جامعی درباره آن تاکنون ارائه نشده و محورهای مهمی از جمله اوقات فراغت و زمان تفریحات و پایبندی به سنن و مناسک و … مغفول واقع شده است. بدیهی است بدون چنین دیدگاهی که زمان فارغ از تاثیرات فرهنگی‌اش مورد بحث قرار گرفته و عملیاتی شود، حتما خسارت‌های زیادی به نظام فرهنگی کشور وارد خواهد کرد.
در ادامه این نشست علمی اعضای حاضر در جلسه و شرکت‌کنندگان به صورت برخط، سوالات خود مطرح کردند و ارائه دهندگان بحث به پاسخ آن‌ها پرداختند.
