احیای اعتماد اجتماعی و خیرخواهی در دولت سیزدهم

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، هم‌اندیشی علمی با موضوع “شاخص‌های حکمرانی اسلامی در بازخوانی دولت سیزدهم” روز سه شنبه ۸ خرداد ماه سال جاری توسط گروه سیاست پژوهشگاه با همکاری انجمن مطالعات سیاسی حوزه به صورت حضوری و مجازی برگزار شد.

متن سخنرانی دکتر سیدحسین فخرزارع در این هم اندیشی را در ادامه می‌خوانید:

دکتر «سیدحسین فخر زارع» طی سخنانی با اشاره به اینکه در دولت سیزدهم شاهد بازتولید سرمایه اجتماعی را شاهد هستیم، افزود: از جمله عناصر و مقولاتی که یک حاکمیت در جهت موفقیت برنامه‌ها می‌تواند داشته باشد بحث اعتماد اجتماعی است، این مولفه از مقولاتی بود که به نظر من در دولت سیزدهم از سوی شهید رئیسی مورد توجه و اهتمام فراوانی بود، هرگز نگاه آن شهید باری به هر جهت نبود.

مدیر گروه فرهنگ پژوهی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه ادامه داد: در نظام‌های سیاسی و اجتماعی، اعتماد اجتماعی یا اعتماد عمومی و تعمیم یافته یک عامل حیاتی است که موجب سه مقوله جدی می‌شود؛ نخست اعتماد اجتماعی که موجب افزایش نظم و انسجام‌بخشی خواهد شد، دومین نکته ثبات و پایداری است یعنی اگر اعتماد اجتماعی توانست ثباتی را به همراه بیاورد قابل تقدیر است و در نهایت سومین نکته اینکه قابلیت پیش‌بینی در امور وجود داشته باشد، بنابراین اگر اعتماد اجتماعی بتواند این سه مقوله را به نتیجه برساند سرمایه اجتماعی را به مرحله تکامل نزدیک کرده است.

وی با بیان اینکه دولت سیزدهم در طول سه‌سال ریاست‌جمهوری تلاش کرد تا این اعتماد را به وجود بیاورد، گفت: اعتماد یکی از مقولات سرمایه اجتماعی و سرمایه جتماعی از مقولات فرهنگی است، مسایل فرهنگی  چیزی نیست که دفعتا ایجاد شود بلکه در عرصه اجتماعی، فرهنگ به صورت تدریجی اتفاق می افتد و به نظرم در این سه سال رئیسی توانست اعتماد اجتماعی را به خود جلب کند.

مدیر گروه فرهنگ پژوهی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه با بیان اینکه اعتماد دارای دو وجه معتبر و قابل قبول بودن است، اظهار کرد: این به آن معناست که مردم درک کنند اعتمادشان به شخصی است که خود دارای اعتبار و اعتماد عمومی است؛ از سوی دیگر قابل قبول بودن به آن معناست که فرد منافع شخصی خود را در نظر ندارد، بنابراین معتبر بودن و قابل قبول بودن در این عرصه اهمیت دارد یعنی مردم توجه داشته باشند که نظام حاکمیتی منافع خود را ارجح نمی داند؛ در وهله دوم اعتماد اجتماعی همان خیرخواهی است یعنی برای کل آحاد جامعه اعم از دوست و رقیب این نگاه وجود داشته باشد که شهید رئیسی نشان داد که چنین است.

فخر زارع با اشاره به دو جمله کلیدی شهید رئیسی در طول مناظرات افزود: آن شهید جمله جزئی اما بسیار کلیدی را مطرح کرد، او خطاب به افرادی که تهمت می‌زدند گفت: چه سودی از این تهمت‌ها می‌برید، اگر با تهمت‌ها آرام می‌شوید تهمت بزنید؛ این یعنی من خیرخواه این مردم و مملکت هستم، یعنی حتی طعنه‌های دوستان و رقبا نمی‌تواند مرا از مسیری که انتخاب کردم وا بدارد.

وی با اشاره به اینکه شهید آیت‌الله رئیسی، این فرصت را به مثابه امانت می‌دانست، تصریح کرد: شهید جمهور ویژگی‌هایی داشت که حکایت از باورمندی او به این امانت داری در حکمرانی را ثابت می‌کند، برای مثال در مورد دریافت حق تولیت که جناب مروی گفت آن شهید حق تولیت نگرفت و گفت این بودجه برای مدرسه‌سازی و بیمارستان‌سازی استفاده شود، یا در مورد حق‌التدریس‌اش که ذیل امضایش نوشته بود این مبلغ را به طلاب نیازمند بدهید.

مدیر گروه فرهنگ پژوهی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه ادامه داد: به نظرم شهید رئیسی عمیقا به این موضوع باور داشت که افراد مالک پست‌های سازمانی که بر عهده گرفتند نیستند، او دنیاطلب و فرصت‌طلب نبود و فکر می کنم توانست اعتماد عمومی را به سمت خودش جلب کند؛ رئیسی به راهی که می‌رفت اعتقاد راسخ داشت، باری به هر جهت نبود.

وی گفت: حمایت های مقام معظم رهبری از آیت الله رئیسی چه قبل و چه بعد از شهادت او حکایت از تایید روش و منش و درستی راه او دارد، از سوی دیگر تجلی مردم در مراسم تشییع او نشان داد که این اعتماد عمومی برگشته است چراکه حتی حتی رقبا به تشییع آمدند.