میوۀ سلوک خادمانه پرواز از برج بهشت است
نوشتاری از حجت الاسلام و المسلمین علی فضلی مدیر گروه عرفان و معنویت پژوهشگاه
در تاریخ عرفان سنتهای مختلفی وجود دارد که جان مایۀ صراط سلوک ارباب معنویت قرار گرفته، مانند سنت فتوت، سنت عشق، سنت معرفت و سنت دعا که هر یک دارای اصول نظری و عملی خاص به خود هستند. از جملۀ این سنتها سنت خدمت است که مسلک برخی از عارفان قرار گرفته و با اصول خاص شکل گرفته و تمامی حالات و مقامات معنوی حول این سنت گشته است. از این رو محبتشان محبت خادمانه، توکلشان توکل خادمانه، رضایشان رضای خادمانه و فنایشان فنای خادمانه است. میوۀ چشمگیر این سنت، شهادت در زمان حیات است؛ یعنی قبل از شهادت از خود بینی متکبرانه به دیگر بینی خادمانه و از مال اندوزی حریصانه به مهر ورزی خادمانه، از سستی تنبلانه به خستگی ناپذیری خادمانه و از بیگانه نگری خائنانه به مردم نگری خادمانه روی آورد و به کل، به جای توجه نفسانی به خویش سراسر توجهاش خدمت به خلق باشد. وقتی این اصول در جان نهادینه شد، شهادت بر آن جان نزول اجلال خواهد کرد و از برج بهشت پرواز خواهد نمود. این معنای سخن سردار شهید حاج قاسم سلیمانی است که فرمود: «تا کسی شهید نبود، شهید نمیشود. شرط شهید شدن، شهید بودن است. اگر امروز بوی شهید از رفتار و اخلاق کسی استشمام شد، شهادت نصیبش میشود. تمام شهدا دارای این مشخصه بودند.»
بر این پایه، سنت خدمت میتواند مهمترین و بهترین سنت کارآمد و پیش برنده در عرصۀ حکمرانی عرفان بنیاد برای مدیران باشد که در عین حضور فعال در عرصۀ سیاست و حکومت، در جان و دل نیز سیر و سلوک داشته باشند و به بهترین شکل به مردم که عیال الهی هستند، خدمت برساند. این همان سنت است که حضرت امام خمینی آن را بنیان نهاد و شهید بهشتی و شهید رجایی پی گرفتند و شهید سلیمانی و شهید رئیسی و دیگر همراهان آن دو بزرگ خدوم پیروی کردند و آن را سنت سلوکی خویش برگزیدند و البته سنت خدمت جاری و برقرار میتواند باشد و رمز استمرار و بقای حکومت دینی – مردمی است و باید راه و رسم مدیران و مسئولان امروز و فردای ما قرار گیرد که امیدوارم به مدد الهی چنین بادا.
