از کجا، چگونه و با چه روشی آغاز کنیم؟
سلسله یادداشت های حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد رودگر عضو هیأت علمی گروه عرفان و معنویت پژوهشگاه همزمان با ایام ماه مبارک رمضان
ما به عنوان رونده راه برای رسیدن به هدف که دارای مراحل، فرایندها و آنگاه برایندهایی است با چند پرسش بنیادین روبرو هستیم که درمرحله اول عبارتند از:
از کجا آغاز کنیم؟
چگونه آغاز کنیم؟
با چه روشی آغاز کنیم؟
حال نکته اینجاست که منبع یا منابع پاسخ یابی پرسش های مرحله اول چیست؟ اجمالا پاسخ اولیه این است که منابع وحیانی یا کتاب و سنت به عنوان کتاب غنی انسان شناسی و انسان سازی نقش “منبعیت و مرجعیت” خواهند داشت، زیرا از ویژگی های:جامعیت، جهان شمولی و جاودانگی برخوردارند.
اما پاسخ پرسش اول در قرآن:
خدای سبحان در قرآن فرمود:« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ»(مائده:۱٠۵) یعنی از نظر قرآن پاسخ از کجا آغاز کنیم؟ این است که «علیکم انفسکم» از خودتان، از حقیقت وجودی خودتان، از خود حقیقی، از من حقیقی خود شروع کنید…
سوال: چگونه آغاز کنیم؟
از راه عرفان به خود یا معرفت نفس یا به بیان روشن تر، از طریق خودشناسی که “اقرب طرق” یا نزدیک ترین راه سلوک بسوی خدا یا هدف واقعی است.
سوال: با چه روشی آغاز کنم؟
پاسخ: روش شهودی به این معنا که گام به گام دانایی و توانایی دیدن باطن و درون حادث و حاصل شود. نه اینکه فقط بدانی(علم حصولی)، بلکه بیابی و ببینی(علم حضوری و شهودی). آنگاه که واقعیت وجودی ات را یافتی نه اینکه بافتی، به این معرفت می رسی که خدا در ذات و هویت تو “تجلی” پیدا کرد و نتیجه تبیین خواهد شد که وقتی خودت را با چشم دل دیدی، خدایت را می یابی و می بینی. بنابراین« خود دیدن” همان و “خدادیدن” همان. این است که خدای متعال فرمود:« وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ »(انفال: ۲۴) و به تعبیر لسان الغیب شیراز:
ما در پیاله عکسِ رُخ یار دیده ائیم
ای بی خبر زلذت شرب مدام ما
پیاله نفس نمایاننده عکس رخ یار است وجام جان، نشان دهنده جمال جانان. پس:« عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ».
والحمدلله رب العالمین
قسمت های بعدی این سلسله یادداشت ها را در کانال پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بخوانید
