به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا پیوندی مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه در ویژه برنامه «بررسی نقض حقوق کودکان در حملات به نوار غزه» در تلویزیون اینترنتی پاسخ وابسته به مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه با بیان اینکه سکوت دولت های تأثیرگذار در جامعه بین المللی در قبال جنایات رژیم صهیونیستی در غزه انسان را متحیر می کند، اظهار کرد: آمارهایی که از کشتار کودکان و زنان منتشر می شود نشان می دهد که بیش از ۴۴ درصد کشته شدگان کودکان هستند و اگر زنان را هم اضافه کنیم بالای ۶۰ درصد کشته شدگان غزه کودکان و زنان هستند.
وی با بیان اینکه این تعداد کشتار زنان و کودکان در طول تاریخ بی سابقه است، گفت: آماری که در مجامع رسانه ای اعلام می‌شود کامل نیست و آمار خیلی از افراد و خانواده هایی که به صورت کامل زیر آوار ماندند و هنوز اطلاعات دقیقی از آنها در دست نیست به این آمار اضافه نشده است.
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه افزود: در همان روزهای اول که این جنایت اتفاق افتاد و بمب های ممنوعه استفاده شد، مجامعی مانند یونیسف اعلام کردند که جنایات و حوادث عظیمی در حال رخ دادن است.
وی ادامه داد: ما باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که حتی قبل از این درگیری اخیر هم وضعیت زنان و کودکان و به طورکلی مردم غزه در یک شرایط مناسب نبوده و همه می دانیم که فقیرترین کشور دنیا در واقع مردم غزه هستند که در محاصره کامل بودند و هیچ‌گونه امکاناتی برای آنها وجود نداشت.
در حال حاضر مهم ترین مسئله از لحاظ بین المللی مسئله کودکان است
حجت الاسلام والمسلمین پیوندی افزود: الآن مهم ترین مسئله از لحاظ بین المللی مسئله کودکان است که در این زمینه هم قواعد حقوق بین الملل بشردوستانه که شاخه ای از حقوق بین الملل است و هم قواعد حقوق بشر و مباحث حقوق بین الملل بشر در حال نقض شدن است.
وی با بیان اینکه مهم ترین مسئله این است که کودکان وقتی در درگیری های مسلحانه قرار می گیرند به دلیل اینکه جزء غیرنظامیان هستند حقوقشان باید رعایت شود، یادآور شد: به لحاظ اسناد بین المللی مجامع بین المللی در طول تاریخ ابتدا تلاش می‌کردند که جنگ رخ ندهد؛ ولی وقتی جنگ رخ داد مقرراتی در این جنگ باید حاکم باشد.
مجامع بین المللی نسبت به جنایات رژیم صهیونیستی دچار انفعال شده اند
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه یادآور شد: ما در نظامات فقهی و آموزه های دینی هم این مسئله را داریم که وقتی درگیر جنگ می شویم به لحاظ شرایط و الزامات اجتماعی چه قواعدی بر جنگ حاکم است، ولی مسئله اصلی این است که چرا سازمان ها و نهادهای بین المللی که متکفل این کار هستند علی رغم اینکه مردم دنیا به شدت وارد صحنه شده و تمام اقدامات لازم را انجام داده اند، دچار یک سری انفعالات هستند که باید به آن پرداخته شود.
وی افزود: نکته مهم این است که یک وقت شما می‌خواهید کودکان را درگیر نزاع مسلحانه کنید که باعث آسیب به کودکان می‌شود و آن هم در یک دایره و شرایط گسترده و این اتفاقات باعث می‌شود ما به مقرراتی که به صورت خاص یا به صورت عام راجع به کودکان است، رجوع کنیم.
حجت الاسلام والمسلمین پیوندی با بیان اینکه یک سری مقررات بین‌المللی عام داریم که برای غیرنظامیان و افرادی است که درگیر نزاع مسلحانه نیستند، افزود: یک سری مقررات خاص هم راجع به کودکان وجود دارد که مسئله اصلی امروز است؛ تا جایی که بنده اطلاع دارم در طول تاریخ جنگ‌ها این میزان از آمار کشتار کودکان که نشان‌دهنده ددمنشی رژیم صهیونیستی است و به نظر می رسد عمداً صورت می‌گیرد، بی‌سابقه است.
مستثنی بودن بیمارستان ها و مساجد از درگیری های مسلحانه از مسلمات قواعد بین الملل است
وی با بیان اینکه رژیم صهیونیستی مراکز غیرنظامی مانند بیمارستان ها و مساجد را که مستثنی بودن آن از درگیری های مسلحانه از مسلمات قواعد بین الملل است را هدف قرار می‌دهد، افزود: البته درگیری مسلحانه یک سری ضروریات خاص خود را دارد و ممکن است تعداد محدودی غیرنظامی هم ناخواسته کشته شوند، ولی اینکه مستقیم بیمارستان و مرکز آموزشی را بزنند و مراکز مذهبی را مورد اصابت موشک ها قرار دهند در طول تاریخ بشر بی سابقه است و من سابقه ای برای آن سراغ ندارم.
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه تصریح کرد: اینکه فیلم های منتشر شده نشان می دهد تعدادی کودک که دور منبع آب جمع شده‌اند تا آب تهیه کنند مورد هدف پهپاد قرار می گیرند از موارد مسلم نقض حقوق کودکان است؛ بحث سلامتشان، غذایشان، آموزششان، تحصیلشان و حق حیاتشان که اساسی ترین حقشان است نباید مورد تعرض قرار گیرد و مهم تر از اینها عوارضی است که بر روح و روان این بچه ها اثر می گذارد و آینده اینها را به مخاطره می اندازد و غیرقابل جبران است.
وی خاطرنشان کرد: حقیقت این است که ما باید برای این مسئله خون گریه کنیم؛ زندگی بشر اصولی دارد و اگر با هم درگیر هستیم و تخاصم هم داریم؛ ولی برخی از اصول، اصول اخلاقی و انسانی است. اصل تفکیک در مباحث مخاصمات مسلحانه از مباحث پذیرفته شده عرف بین الملل است که بین مقاصد نظامی و غیرنظامی تفکیک قائل شویم.
کوچ اجباری از مصادیق بارز جنایت جنگی است
حجت الاسلام والمسلمین پیوندی تأکید کرد: اینکه علناً به مردم غزه اعلام می کنند شما باید مهاجرت کنید از جنایات مسلم جنگی است، زیرا اجبار به کوچ مردم یک منطقه از مصادیق بارز جنایات جنگی است و این را می‌شود در مجامع بین المللی پیگیری کرد.
وی با بیان اینکه در مباحث مخاصمات مسلحانه اولین و بیشترین گروهی که آسیب می بینند کودکان هستند، گفت: این یک قاعده است که در اسناد بین المللی بیان شده که در مخاصمات بین المللی هدف و نقطه کانونی آن کودکان هستند و بیشترین آسیب را می بینند؛ زیرا قابلیت و امکاناتی ندارند که از خود دفاع کنند و در مرحله بعد زنان و سپس سالخوردگان و بیماران هستند. حتی نظامیانی که مجروح می‌شوند و در بیمارستان بستری می شوند در امان هستند؛ یعنی وقتی از حالت درگیری خارج می شوند دیگر نباید نسبت به آنها تعرضی صورت گیرد.
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه اظهار کرد: حق حیات و زندگی در کنار خانواده، حق بهداشت، حق پیشرفت و تحصیل و حق آموزش کودکان از حقوقی است که باید یک کودک از آن برخوردار باشد؛ ولی جنگ این حقوق را نقض می کند و اگر دولت مخاصمه کننده ای پایبند به این قواعد هم نباشد فاجعه رخ می دهد؛ همان طور که در غزه این فاجعه جهانی اتفاق افتاده است.
وی با اشاره به اینکه در دو حوزه می شود حقوق کودکان را در اسناد بین المللی دنبال کرد، افزود: یک حوزه، حوزه حقوق بین الملل بشردوستانه است؛ یعنی قواعدی که راجع به جنگ در مجامع بین المللی داریم؛ مهم ترین سندی که در سال ۱۹۳۹ مصوب سازمان ملل است کنوانسیون های چهارگانه ژنو است که کنوانسیون چهارم آن مخصوص افراد غیرنظامی در درگیری های مسلحانه است و در میان افراد غیرنظامی محور کانونی آن کودکان، زنان و سالخوردگان هستند و بعد به افرادی که در بیمارستان بستری می‌شوند، پرداخته می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین پیوندی ادامه داد: این قواعد، قواعد عمومی هستند؛ جدای از اینکه ما دیوان کیفری بین المللی را داریم که اساسنامه آن که در رم تصویب شده به مسئله کودکان به طور خاص اشاره می کند.
بمباران بخش های غیرنظامی به صورت عمدی از جنایات جنگی است
وی با بیان اینکه دیوان کیفری بین المللی در چند جرم می تواند ورود پیدا کند، افزود: یکی از آن موارد جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت و نسل کشی است و در آنجا هم بحث کوچ دادن اجباری افراد ساکن در یک منطقه جغرافیایی به جایی دیگر از مصادیق جنایت جنگی شمرده شده است و همچنین بمباران بخش‌های غیرنظامی به صورت عمدی نیز از جنایات جنگی است.
کشتار گسترده غیرنظامیان قطعاً از مصادیق جنایت جنگی است
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه ابراز کرد: وقتی ما حوادث اخیر غزه را دنبال می کنیم می بینیم رژیم غاصب صهیونیستی به مناطقی حمله می کند که نظامی نیست و البته بهانه می آورد که اینجا عده‌ای از نیروهای حماس هستند که ما به خاطر آن حمله می کنیم، ولی تعداد کشته شدگان غیرنظامی به قدری زیاد است که عمدی بودن کشتار غیرنظامیان را نشان می دهد و قطعاً از مصادیق جنایت جنگی است.
وی با اشاره به اینکه کشور فلسطین عضو دیوان کیفری بین المللی است و می تواند برای رسیدگی به این جنایات جنگی و جرم تجاوز از این دیوان تقاضا کند، گفت: ظاهراً پرونده‌ای هم در این دیوان مطرح است؛ فلسطین از وقتی که عضو دیوان کیفری بین المللی شده این تقاضا را می تواند انجام دهد ولو اینکه اسرائیل عضو دیوان کیفری بین المللی نیست؛ همان‌طور که آمریکا هم عضو این دیوان نیست.
حجت الاسلام والمسلمین پیوندی افزود: مباحثی هم در دیوان دادگستری بین المللی مطرح است که غیر از دیوان کیفری بین المللی است و نظریات مشورتی دارد؛ اگر شنیده باشید دولت رژیم صهیونیستی گاهی به دفاع مشروع استناد می کند درحالی که او طبق قواعد بین المللی نمی تواند به دفاع مشروع استناد کند؛ زیرا در نظریه مشورتی دیوان دادگستری بین المللی در سال ۲۰۱۴ آمده است که چون سرزمین‌های ۱۹۶۷ از سرزمین های اشغالی محسوب می شود رژیم اسرائیل نمی تواند از آن به عنوان دفاع مشروع استناد کند.
وی در پاسخ به این سؤال که صهیونیست ها ادعا می کنند که هر کسی در غزه است حامی حماس است و تروریست محسوب می شود، پس می‌توان همه آنها را کشت، اظهار کرد: ما هیچ قرارداد بین المللی نداریم که اگر ما در جایی با گروه مسلح مردمی مانند حماس درگیر شدیم، همه افرادی که آنجا زندگی می کنند عضو آن گروه هستند. کما اینکه وقتی ما با دولت عراق درگیری نظامی داشتیم به این معنا نبود که تمام شهرهایی که در اطراف مرزها هستند جزئی از نیروهای متخاصم هستند.
کشتار غیرنظامیان نشانه ضعف رژیم صهیونیستی در حوزه نظامی است
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه تأکید کرد: من سیاستمدار نیستم و بحث سیاسی نمی کنم، ولی این نشانه ضعف دولت صهیونیستی است که هیچ حربه‌ای ندارد و در درگیری مستقیم دچار چالش شده و دارد جای دیگری فشار می‌آورد برای اینکه شکست خود را مخفی کند؛ مهم این است که این مقررات یک سری مقررات پذیرفته شده در فضای بین الملل است و اینکه چرا بر اساس آن ها رفتار نمی شود نیاز به بررسی عمیق تر و بیشتری دارد.
وی با بیان اینکه یک سری اسناد بین المللی اختصاصاً راجع به اطفال و کودکان است، از اسناد حقوق بشری به‌حساب می آید و مهم ترین آنها کنوانسیون حقوق کودک است که پروتکل هایی هم بعداً به آن الحاق شده، گفت: در این کنوانسیون باز تأکید شده که کودکان نباید در درگیری ها و مخاصمات مسلحانه مورد تعرض واقع شوند؛ به طور خاص به کارگیری کودکان در نزاع های مسلحانه در ماده ۳۸ این کنوانسیون به آن پرداخته شده و متن آن در سال ۱۹۸۹ تصویب شده است.
حجت الاسلام والمسلمین پیوندی خاطرنشان کرد: کنوانسیون حقوق کودک از کنوانسیون هایی است که تقریباً همه کشورها از جمله کشور ما در سال ۱۳۷۲ به آن ملحق شده اند. به جز یکی از کشورهای آفریقایی و ایالات متحده آمریکا که ادعا می کند استانداردهای ما بالاتر است و خود این جای بحث و گفت و گو دارد.
وی ابراز کرد: ماده ۳۸ کنوانسیون حقوق کودک می گوید: کشورهای عضو کنوانسیون متقبل می شوند که در زمان جنگ های مسلحانه به مقررات بین المللی بشردوستانه که مربوط به کودکان می شود، احترام بگذارند؛ یعنی کلیه حقوقی که در کنوانسیون مطرح شده مثلاً حق حیات، آموزش، بهداشت، سلامت و سایر حقوقی که برای کودکان مطرح است، باید در جنگ رعایت شود.
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه با تأکید بر اینکه در حملات رژیم صهیونیستی به غزه ۴۰ درصد کشته شدگان کودکان هستند، افزود: اگر تعداد کودکان کشته شده شده را ضرب در سه کنیم تعداد مجروحان و آسیب دیدگان کودک به دست می‌آید و این حجم از شنائت را رژیم صهیونیستی از خود به جای گذاشته است.
وی ادامه داد: یکی از حقوقی که کودکان دارند زندگی در کنار خانواده است که در حال حاضر بسیاری از این کودکان و بالای یک میلیون نفر از مردم غزه آواره شده‌اند و خانه و زندگی خود را از دست داده اند. بسیاری از کودکان خانواده خود را از دست داده اند و بحث بی خانواده بودن کودکان و بحث مهاجرت و آوارگی کودکان آسیب های فراوانی را برای آنها به دنبال خواهد داشت.
کنوانسیون حقوق کودک از اسناد مهمی است که در غزه نقض شده است
حجت الاسلام والمسلمین پیوندی با بیان اینکه یکی از اسناد مهمی که الآن در غزه نقض شده است، کنوانسیون حقوق کودک می باشد، افزود: پروتکلی که به طور خاص برای مخاصمات مسلحانه به این کنوانسیون الحاق شده، مهم ترین سندی است که همه حوزه حقوق کودک را شامل می شود.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا امکان تعقیب کیفری جانیان این جنایت وجود دارد، گفت: در اتفاقاتی که در چنین مواردی می افتد، می تواند در دیوان کیفری بین المللی تحت عنوان جنایات جنگی پیگیری شود. جنایت جنگی دایره وسیعی دارد و بمباران عمدی مراکز غیرنظامی از مصادیق جنایت جنگی است، کشتن غیرنظامیان به طور گسترده مصداق جنایت جنگی است و حمله به مراکزی که به لحاظ مقررات بین المللی ممنوع است؛ مانند بیمارستان‌ها، مراکز آموزشی و مذهبی هم اگر در سطح گسترده و عمدی باشد از جنایات جنگی به حساب می آید و چون دولت فلسطین عضو دیوان کیفری بین المللی است می تواند تقاضای تعقیب کند که امری طولانی و زمان بر است.
غلبه مسائل سیاسی بر مسائل حقوقی عامل حمایت آمریکا از اسرائیل است
پژوهشگر عرصه حقوق بین الملل با بیان اینکه مسائل سیاسی بر مسائل حقوقی غلبه دارد، افزود: یکی از اساتید حقوق بین المللی لبنان در توئیتی خطاب به دانشجویانش گفته که «من تا به حال خیلی بر شما سخت گیری کردم؛ ولی به شدت از شما عذرخواهی می کنم؛ زیرا الان متوجه شدم که فقط زور حاکم است نه حقوق و قواعد بین المللی» بنابراین با توجه به غلبه مسائل سیاسی بر مسائل حقوقی علناً کشور ایالات متحده از اسرائیل حمایت می کند و علناً سلاح به آنها می دهد و جالب این است که دیگران را متهم می کند و می‌گوید خط قرمز من اسرائیل است.
وی ادامه داد: درست است که سیطره آمریکا و استعمار در موارد حوزه حقوق بین المللی و مجامع بین‌المللی زیاد است؛ ولی درعین حال می شود این موضوع را از همان طریق مجامع بین المللی پیگیری کرد.
حجت الاسلام والمسلمین پیوندی با تأکید بر اینکه حقوق بین الملل هنوز به معنای واقعی حقوق نشده و کار دارد تا حقوق شود، افزود: حقوق چیزی است که ضمانت اجرای عینی داشته باشد؛ یعنی اگر کسی در کشور به شما متعرض شد شما به دادگاه می‌روید و ضمانت اجرا وجود دارد؛ ولی بسیاری از مسائل بین المللی هنوز در حالت توصیه ای باقی مانده است؛ علی رغم اینکه این حقوق برای کشورهایی که ملحق به دیوان کیفری بین المللی می شوند و همچنین افراد الزام آور است؛ برای مثال پرونده خلبانی که مراکز غیرنظامی را می زند و کودکان را می کشد می تواند در دیوان کیفری بین المللی مورد رسیدگی قرار گیرد.
انفعال مجامع بین المللی به‌خاطر غلبه مسائل سیاسی بر مسائل حقوقی است
استاد حوزه و دانشگاه در پاسخ به این سؤال که علت انفعال مجامع بین المللی در قبال جنایات رژیم صهیونیستی چیست، ابراز کرد: مهم ترین مسئله غلبه سیاست بر مسائل حقوقی است و دولت‌ها عموماً تابع هستند. مثلاً وقتی آمریکا موضعی در قبال مسئله فلسطین می گیرد برخی از کشورهای اروپایی به صراحت حمایت می کنند و هیچ گونه مخالفتی رخ نمی دهد. حتی دولت های کشورهای اسلامی نیز اقدامی انجام نمی دهند؛ البته که عملیات طوفان الاقصی باعث شد دولت های اسلامی نیز عادی سازی روابط با اسرائیل را انجام ندهند و عقب بنشینند.
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه افزود: بنابراین انفعال مجامع بین المللی به این بر می گردد که مسائل سیاسی بر مباحث حقوقی غلبه دارد. متأسفانه دولت‌ها به لحاظ تعاملاتی که با کشورهای بزرگ دارند، سیطره ی کشورهای بزرگ بر این دولت ها را پذیرفته اند و این یک نُرم جهانی شده است که عده ای کدخدامنشانه تصمیم می گیرند و یک عده هم تبعیت می کنند، لذا موضع گیری دولت ها موضع گیری قوی ای نیست؛ ولی اگر کشورهای اسلامی متحد شوند به راحتی این مسئله قابل حل و پیگیری است؛ ولی در عین حالی که اجماع ملت ها رخ داده است، اجماع دولت‌ها هنوز به وقوع نپیوسته است.
وی یادآور شد: راهپیمایی هایی که در اندونزی، آمریکا و کشورهای اروپایی انجام می شود و حمایت همه جانبه در جاهای مختلف مانند ورزش که اتفاق می افتد ما را امیدوار می کند تا فشار افکار عمومی بتواند اسرائیل را عقب بنشاند؛ ولی تا زمانی که مشکل اصلی یعنی نفوذ سیاسی بر مجامع بین المللی بر طرف نشود، این مشکل هم حل نخواهد شد.
حجت الاسلام والمسلمین پیوندی تصریح کرد: مثال بارز نفوذ سیاسی این است که یک سند و پیشنهاد برده می شود در شورای امنیت و آمریکا وتو می کند؛ البته که در حال حاضر برای این هم یک راهکار بین المللی پیش بینی کرده اند و در حال شکل گیری است؛ ولی هنوز به مرحله بلوغ نرسیده است؛ لذا یکی از حقوق دانان می گوید اینکه «هنوز حقوق بین الملل حقوق نشده» به معنای واقعی کلمه یعنی شما مقرراتی را وضع می کنید و چیز بسیار واضحی است که این مورد از مصادیق جنایت جنگی و نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت است؛ ولی آمریکا به راحتی و با حق وتویی که دارد این پیشنهاد را رد می کند و اتفاق خاصی نمی افتد.
تقریباً همه قطعنامه های سازمان ملل اسرائیل را محکوم کرده اند؛ ولی در عمل هیچ اتفاقی نمی افتد
این پژوهشگر حوزوی ادامه داد: قطعنامه های متعددی که علیه اسرائیل در مجمع‌عمومی سازمان ملل و شورای امنیت صادر شده، تقریباً همه این قطعنامه ها اسرائیل را محکوم کرده‌اند؛ ولی در عمل هیچ اتفاقی نمی افتد و این همان مسئله غلبه و زورگویی قدرت‌ها و سیطره آنها بر مجامع بین المللی است.
وی گفت: جالب توجه است که مجامع بین المللی که در حوزه کودکان درگیر هستند از جمله کمیته حقوق کودک سازمان ملل و یونیسف همان روزهای اول اعلام کردند که جنایت جنگی و فاجعه در حال رخ دادن است و باید فوری جلوگیری شود و بحث غذا و بهداشت رسیدگی شود؛ ولی آنها اساساً توجهی به این حرف‌ها ندارند.
هرکس در حیطه کاری خود برای حمایت از مردم فلسطین تلاش کند
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشگاه با تأکید بر لزوم حمایت از مردم مظلوم فلسطین، بیان داشت: نکته پایانی من این است که باید هر کسی در حیطه کاری خود برای آزادی فلسطین تلاش کند؛ مثلاً اگر لازم است راهپیمایی کنیم در حمایت از مردم فلسطین این کار را انجام دهیم و یک موقع هم باید در چنین برنامه هایی گفتمان سازی کنیم و وقتی این در جهان منتشر و تکثیر می شود قدمی در حمایت از مردم فلسطین است.
حجت الاسلام والمسلمین پیوندی در پایان با بیان اینکه هدف من از شرکت در این برنامه گفتمان‌سازی در حمایت از مردم فلسطین بود، افزود: حقیقتاً وقتی صحنه های کشتار کودکان غزه را می بینم فقط اشک می ریزم و وقتی ما این همه مقررات و دستورات داریم و پیامبر ما صلی الله علیه و آله وقتی عده ای را به جنگ می برد به آنها می گوید مواظب کودکان باشید، حق ندارید کودک و سالخورده ای را بکشید و به زنی متعرض شوید و حتی درختی را قطع کنید؛ ولی حوادث این روزهای فلسطین و بویژه غزه بسیار غم بار است و چیزی برای گفتن باقی نمی ماند.
