به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست تخصصی بررسی جرم محاربه و مجازات آن، یکشنبه ۲۷ آذرماه با حضور جمعی از حقوقدانان، اساتید دانشگاه، وکلا و کارآموزان وکالت و با حضور حسینعلی بای، عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه و از نگارندگان بخش دیات قانون مجازات اسلامی (مصوب ۱۳۹۲) برگزار شد.
حسینعلی بای در این نشست تخصصی درباره سیر تقنینی جرم محاربه با بیان اینکه قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۹۲ در بخش محاربه با قوانین پیش از آن (مصوب سال‌های ۶۱ و ۷۰) تفاوت‌هایی دارد، گفت: در بحث مجازات، اینکه قاضی اختیار در تعیین مجازات دارد یا اینکه باید ترتیبی و متناسب با جرم باشد. در تمام این قوانین آمده که قاضی اختیار دارد. فقط در قانون سال ۶۱ پیش‌بینی کرده که هر کدام از این مجازات‌ها قابلیت اجرا نداشت، باید مجازات دیگری صادر شود.
وی ادامه داد: در مورد مفهوم محاربه، این موضوع در قوانین سیر تحولی پیدا کرده و به نسبت بهتر شده چون به قاعده درع نزدیک شده است. در قانون سال ۷۰ و سال ۹۲ سه تقاوت عمده است. در قانون سال ۷۰ صرف اینکه کسی دست به اسلحه می‌برد او محارب بود، اما در قانون ۹۲ کشیدن اسلحه برای محارب بودن لازم است. اظهار سلاح و حمل سلاح و کشیدن سلاح متفاوت هستند. طبق قانون ۷۰ اگر کسی به کلت کمری‌اش دست می‌زد محارب بود اما طبق قانون ۹۲ باید کلت را بِکِشد و به دیگران نشان دهد.
عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه ادامه داد: تفاوت دوم هم این است که در قوانین قبلی تاکید اصلی روی قصد مرتکب بود. اگر کسی به قصد ارعاب و ایجاد هراس و سلب آرامش مردم دست به اسلحه می‌برد و جنبه عمومی هم داشت، محارب بود؛ ولی در قانون ۹۲ اینگونه نیست و باید کشیدن اسلحه موجب نا امنی محیط شود تا جرم محقق شود، البته فقها بحث بر این داشتند که منطقه وسیعی را نا امن کند که شامل محله و منطقه و شهر می‌شود. تغییر سوم این بود که قانون فعلی ما عقب‌گرد نسبت به قوانین ۶۱ و ۷۰ دارد. قانون فعلی به قصد اشاره نکرده که به دنبال ارعاب و نا امنی است و اشاره به جان و مال و ناموس و ارعاب مردم دارد که قصد را کم‌رنگ‌تر کرده و نتیجه را مورد اشاره دارد.
وی افزود: فقها نظر دارند که محاربه، کشیدن سلاح به قصد ترساندن مردم است. ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی مطلق است و مکان در آن موضوعیت ندارد و می‌تواند در شهر و خارج از آن و در خشکی و یا کِشتی باشد و شب و روز بودن هم معنا ندارد. البته برخی فقها می‌گویند کسی که شرور است و در شب شمشیر به دست دارد، محارب است.
حسینعلی بای در پایان با طرح این موضوع که جرم محارب به چه کسی می‌رسد، گفت: کسی که قمه در دست دارد و شیشه مغازه را می‌شکند و امنیت را به هم می‌زند، او محارب است.
