به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، آئین نکوداشت علمی دکتر مسعود پورفرد دانشیار گروه سیاست پژوهشگاه به پاس سه دهه مجاهدت علمی در عرصه اندیشه سیاسی اسلام، روز شنبه ۲۱ خرداد ماه جاری توسط گروه سیاست پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه با همکاری مراکز علمی و تحقیقاتی کشور برگزار شد.
این مراسم با سخنرانی آیت‌الله علی اکبر رشاد، رئیس و موسس پژوهشگاه، حجج اسلام و آقایان دکتر نجف لک‌زایی، سیدسجاد ایزدهی، محسن مهاجرنیا و دکتر علی شیرخانی برگزار شد.
آیت‌الله رشاد در سخنانی گفت: گرچه ایشان امروز از سازمان ما جدا می‌شوند ولی هرگز نباید بازنشستگی به معنای دوری از علم و پژوهش تلقی شود؛ باور بنده این است که پاگذاشتن به میان‌سالی، ابتدای پختگی در دانش و پژوهش است.
وی با تمجید از شخصیت اخلاقی مسعود پورفرد، بیان کرد: آقای پورفرد مدتی به عنوان دبیر شورای دانشنامه‌ها همکاری مستقیمی با بنده داشتند و در تشکیل جلسات علمی دانشنامه‌ها تلاش زیادی کردند و همواره به مقتضای اخلاق اسلامی عمل می‌کردند.
رشاد با بیان اینکه پیوستگی موضوعی در تحقیقات، از ویژگی‌های بارز آقای پورفرد است، اظهار کرد: هفت اثری که ایشان در عرصه سیاسی تولید کرده، از انسجام و پیوستگی روش‌مند و خوبی برخوردار است و وقتی چارچوب تولید معرفت، تعریف شده باشد، مورد تحسین همه قرار می‌گیرد و این روش را خوب است در دانشگاه‌ها هم توسعه بدهیم حتی در مقطعی وزارت علوم با پژوهشگاه قرارداد بست تا این الگو در همه دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های علوم انسانی پیاده شود که کارهایی انجام شد ولی متاسفانه به خاطر تغییر دولتها ناتمام باقی ماند.
رشاد اضافه کرد: بنده از ایشان درخواست دارم که همچنان با پژوهشگاه مرتبط باشند و بتوانیم از خدمات علمی ایشان در سنین بلوغ علمی که بالای ۵۰ سال است، بهره‌مند شویم.
چرا مراجع در سنین بالا رساله می‌دهند
وی افزود: مراجع تقلید در سن بالای ۵۰ سال معمولا شروع به نشر رساله عملیه می‌کنند و این اقدام، بدان معناست که در تمام ابواب فقه اشراف پیدا کرده‌اند؛ معمولا ما طلبه‌ها فرصت نداریم یک دوره کامل فقه را بخوانیم و اجمالا در عروه مروری بر فقه داریم، ولی وقتی کسی وارد فاز مرجعیت شود، یعنی خودش را جامع در این دانش و صاحب رأی می‌داند.
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین سیدسجاد ایزدهی، رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه در سخنانی گفت: دکتر پورفرد ۳۰ سال تمام به تحقیق و پژوهش پرداخت؛ پژوهش واقعا کاری دشوار و نیازمند تفکر و خلاقیت و نوآوری است و انصاف این است کسانی وارد این مقوله می‌شوند که دغدغه و انگیزه لازم را داشته باشند.
وی افزود: همین که ایشان بعد از جنگ وارد عرصه پژوهش شده و ۳۰ سال نوشتند و تحقیق و تدریس کرده و چند پروژه فکری و مسئله علمی را دنبال کردند، نشانگر اهتمام ایشان به علم و پژوهش است.
پورفرد، دغدغه مردم‌سالاری دینی را دارد
ایزدهی افزود: پورفرد دغدغه مردم‌سالاری دینی، ثبات سیاسی، کارآمدی نظام اسلامی، روشنفکری و … را داشته و بعد از جنگ هم در فضای علمی، آرمان‌های نظام اسلامی را دنبال کرده است؛ طبیعتا این انگیزه و راه، مقدس است و این زحمات ۳۰ ساله قابل تقدیر؛ البته اصل تقدیر از ایشان با خداوند است.
وی افزود: دکتر پورفرد در بعد اخلاقی، تواضع و فروتنی و کارکردهای اجتماعی، قابل الگو هستند که از زحمات مداوم ایشان قدردانی داریم.
همچنین حجت‌الاسلام محسن مهاجرنیا، عضو هیأت علمی گروه سیاست پژوهشگاه، گفت: آقای پورفرد، پروژه فکری جمع بین تحول و ثبات را در عرصه سیاسی دنبال کرد و البته در کنار این دو، به رونق و آبادانی هم می‌اندیشید که برگرفته از شهری است که او در آن متولد شده است.
وی با اشاره به اینکه به تعبیر رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب، جوشش انقلابی با نظام سیاسی در انقلاب ما عجین شد، یعنی تحول به ثبات رسید، افزود: بنده بیش از ۳۰ سال است که با ایشان رفاقت دارم و دغدغه او از ابتدا بالندگی انقلاب اسلامی بود و او به این نتیجه رسید که جوهره انقلاب اسلامی، مبانی فکری و اندیشگی انقلاب است.
توجه به نقطه مغفول در عوامل پیدایش انقلاب
حجت‌الاسلام مهاجرنیا با بیان اینکه برخی هشت علت برای انقلاب برشمرده‌اند، اظهار کرد: از ویژگی‌های بارز در اندیشه ایشان این است که او علت اصلی فاعلی را که منجر به پیدایش انقلاب شد، اراده و دست خدا بر می‌شمارد در حالی که بسیاری معتقدند انقلاب ما فقط برای دغدغه دینی بود. او در مکتب امام خمینی(ره) بزرگ شد و از او آموخت که خرمشهر را خدا آزاد کرد لذا در تحلیل علت‌های انقلاب بر اراده خدا و مسبب‌الاسباب تأکید ویژه داشت و اینکه انقلاب، علتی فراتر از تحلیل فلاسفه و اندیشمندان دارد.
وی با بیان اینکه دکتر پورفرد در آثار خود به تبیین و تحلیل اندیشه امام خمینی(ره) پرداخته است، اظهار کرد: وی آرام آرام به سمت سنت فکری دینی در پژوهش‌ها رفت و معتقد شد که باید جوشش انقلابی را به ثبات برسانیم تا کشور به سمت آبادانی پیش برود. پروژه‌های علمی وی، مانند مردم‌سالاری دینی، ثبات سیاسی و کارآمدی و …همه در این راستا است.
وی افزود: پورفرد تأکید دارد اگر قرار است نظام و انقلاب به ثبات برسد، باید مردم‌سالاری دینی و کارآمدی ایجاد کنیم و این مهم‌ترین غایت برای کشور ما هست. پورفرد در ادامه هم به سمت پدیده و تحلیل روشنفکری رفت و آن را در سه حوزه مطرح کرد و بر پروژه روشنفکری مجدد تأکید کرد و امام را اولین شخص در این نوع تفکر معرفی کرد. وی روشنفکران متجدد را نقد کرد زیرا معتقد بود اینها تزلزل در اندیشه دینی ایجاد می‌کنند.
حجت‌الاسلام مهاجرنیا بیان کرد: پورفرد در این راستا، مقوله ساختارکارگزار را به عنوان یک روش جدی معرفی کرد و روش تحقیق وی در این زمینه درس‌آموز است. ایشان محققی با ادب و مهربان و تلاشگر بود و کارهایی بر عهده می‌گرفت که خارج از فعالیت موظفی بود همچنین رسیدگی ایشان به سه هزار یتیم در قالب فعالیت یک مؤسسه خیریه از جمله کارهای ماندگار این پژوهشگر متخلق به اخلاق اسلامی است.
وی تأکید کرد: ایشان تلاش کرده تا قدمی در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی بردارد، زیرا معتقد است ما تا زمانی که چنین آسیب‌هایی داشته باشیم، به ثبات نخواهیم رسید و مضاف بر این، تلاش‌های او در جبهه و جنگ هم موضوع قابل تقدیر دیگر است.
لزوم بازبینی در آثار
همچنین علی شیرخانی، مدیر انجمن مطالعات سیاسی حوزه علمیه قم در سخنانی گفت: در روایت بیان شده که اگر حاجتی از مردم به سوی شما آمد، آن را نعمت الهی بدانید و پورفرد هم به این روایت عمل می‌کرد و در خیرات می‌شتافت و پیشگام بود.
وی افزود: پورفرد دغدغه‌مند در عرصه‌ها بود و هدف را رسیدن به آبادانی و عمران کشور معطوف می‌کرد؛ ما باید از اندوخته‌های علمی فراوان وی، در ادامه راه استفاده کنیم و دغدغه‌های ایشان در قالب نظریات علمی عرضه شود.
شیرخانی بیان کرد: پورفرد درباره تکافل، توزان، تامین اجتماعی و عدالت اجتماعی از منظر شهید صدر پرداخته است و پیشنهادم این است که ایشان، بازبینی در آثار خود انجام دهند و ببینند آیا می‌توان قرائت‌های کاربردی‌تر و موثرتر از شهید صدر ارائه داد یا خیر و با فراغ بالی که پیدا خواهند کرد، این کار بهتر می‌تواند انجام شود.
وی افزود: بنده به فردی که قرار بود امام جمعه در یک شهر بزرگی شود، پیشنهاد کردم شما فرد تندرو و متعلق به یک جناح هستید و کمی چتر خود را بر روی افکار مختلف باز کنید تا وحدت بیشتری ایجاد شود و پیشنهادم این است که هر چند وقت یکبار به سخنان گذشته خود مراجعه کنید که آیا فرمایشاتی که داشتید درست بوده یا خیر و بعد از مدتی دیدم که شمشیر را از رو بسته و کل جریان مخالف را طرد کرد.
شیرخانی بیان کرد: آقای پورفرد مردم‌سالاری دینی را به درستی مطرح کرده‌اند ولی در غرب از سوی اندیشمندانی چون هیوم و … الگوهای مختلف مردم‌سالاری بیان شده و خوب است بحث کنیم که آیا در مردم‌سالاری دینی هم می‌توان قرائت‌های جدیدی داشته باشیم، مضاف بر اینکه مردم‌سالاری دینی چگونه باید در بستر جامعه انجام شود و آیا تبیینات و تحلیل‌های ایشان از مردم‌سالاری در جامعه تحقق دارد یا صرفا در حیطه نظر، مباحثی طرح شده و می‌شود.
وی تأکید کرد: امروز مردم می‌خواهند مردم‌سالاری دینی را در مقام اجرا محقق‌شده ببیند و شما در تحقیقاتی که در آینده دارید، وارد این مباحث هم بشوید؛ ما الان طیفی از روشنفکران دینی در درون روحانیت و بیرون از آن داریم و نیازمند قرائتی از دین هستیم که حلال مشکلات مردم باشد تا آن را در عرصه اجتماعی عرضه کنیم.
