به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، جلسه هم‌اندیشی پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه با حضور رئیس، قائم‌مقام، مدیران گروه‌ها و اعضای هیات علمی گروه‌های این پژوهشکده، صبح روز دوشنبه ۱۱ بهمن‌ماه سال جاری تشکیل و حسب برنامه‌ریزی قبل، در حاشیه آن نخستین پیش نشست علمی همایش ملی «بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور» با عنوان نشست “ملاحظات بنیادی بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی” برگزار گردید.
در ابتدا آقای دکتر فخرزارع دبیر علمی این همایش ضمن بیان مقدماتی از نحوة اجرای نشست‌ها و گردهمایی و همایش مذکور، خاطرنشان کرد: با هماهنگی گروه‌های علمی پژوهشگاه و فرهیختگان خارج از مجموعه، سلسله نشست‌های علمی برنامه‌ریزی شده است که ذیل چهار محور کلی انجام خواهد شد:
- هویت ساختار انقلابی فرهنگ (که به مباحث نظری مرتبط با موضوع همایش می‌پردازد)؛
- نقَادی ساختار فرهنگی کنونی (که وضعیت موجود فرهنگی کشور را مورد بررسی قرار می‌دهد)؛
- وضعیت مطلوب ساختار فرهنگی کشور (که شرایط ایده‌آل فرهنگی کشور را در چشم‌اندازی واقع‌بینانه مورد لحاظ قرار می‌دهد)؛
- چگونگی بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور (که به سازکارها و فرایندهای حرکت از وضع موجود به وضع مطلوب خواهد پرداخت)
وی در ادامه ضمن اشاره به این موضوع که همایش ان‌شاالله در اسفندماه سال جاری برگزار خواهد شد بیان نمود که ارائه‌های اساتید در نشست‌ها و روز همایش در قالب مجموعه‌ای جستار «بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور؛ ملاحظات بنیادی و الزامات عملی» منتشر و در اختیار علاقمندان به موضوع قرار خواهد گرفت.
فخرزارع با بیان اینکه این نشست ذیل عنوان کلی ملاحظات بنیادی در بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور سامان یافته است، از حجت الاسلام و المسلمین علی ذوعلم به عنوان اولین سخنران با عنوان «بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور حول محور خانواده، مسجد و مدرسه» خواست که مطالب خود را ارائه نماید.
علی ذوعلم پس از توضیح معناکاوانه از مفاهیم مرتبط با عنوان نشست، به آسیب‌هایی که ساختارها مدیریتی کشور در زمینه خانواده، مسجد و مدرسه دارد پرداخت و ضمن تاکید بر ضرورت دگرگونی در شاکله و محتوای این ساختارها، اظهار داشت ساختارهایی که اکنون در نظام تربیتی و حتی نهادهای دیگر در کشور حاکم است تداومی از ساختارهای پیشین و حتی انشعابی از جریان سکولار غربی است و در چند دهة انقلاب اسلامی نیز نهایت کاری که شده است، صرفا پیوست‌های دینی و فرهنگی بر آنها افزوده شده بدون اینکه تغییر اساسی در ساختار و محتوا را شاهد باشیم. این جریان به‌ویژه دربارة مسجد قابل اهتمام‌تر می‌باشد. مسجد کانون فرهنگ‌سازی است که وظیفة ساختارهای حاکمیتی در نظام اسلامی است که در این مقوله دخالت جدی داشته و صرفا به عنوان یک نهاد مردمی که محلی برای عبادت و انجام برخی مناسک و مراسم است به آن ننگرد. خانواده و نهاد تعلیم و تعلم نهادهای دیگر است که در ساختار فرهنگی کشور آن‌گونه که باید و شاید غایب است و نگاه و توجه اصلی در حال حاضر از مقوله تربیت به مسائلی همچون کنکور زدگی و … معطوف شده که موجب خسارت‌های جبران‌ناپذیری در جامعه شده است. نگاه سیستماتیک و تعاملی به این سه مقوله و چرخش ارکان و اجزای دیگر جامعه حول این سه محور خواهد توانست به بازسازی و تحول ساختار فرهنگی جامعه کمک کند.
در ادامه اعضای حاضر در جلسه پرسش‌های را مطرح و نقدهای به صحبت‌های ایشان داشتند که توسط آقای ذوعلم پاسخ داده شد.
«تغییر نگرش به فرهنگ؛ به مثابة مهم‌ترین عامل بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور» عنوان سخنرانی دوم بود که توسط حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مسعود اسماعیلی ارائه شد.
ایشان نیز با استناد به آیاتی از قرآن به تبیین مفهوم «ملت» در قرآن پرداخت و اظهار داشت این مفهوم نه صرفا به معنای دین مصطلح بلکه همان طور که در فلسفه اسلامی آمده معنای گسترده‌تر و عمیق‌تر و عام‌تری با عنوان فرهنگ دارد و به اندیشه‌ها، نگرش‌ها و رفتارهایی اطلاق می‌شود که تحت یک نظام هدفمند قرار دارد که غایت آن حصول به سعادت در زندگی دنیوی و اخروی است.
لذا فرهنگ یک معنای عام و گسترده‌‌ای دارد که تمام امور، وقایع و رخدادها، مسائل، بینش‌ها و نگرش‌های مختلف تحت عنوان فرهنگ صورت‌بندی می‌شود و اصلاح این عناصر در واقع همان بازسازی ساختار فرهنگی جامعه خواهد بود.
