به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کرسی آزاد اندیشی با موضوع “نقش عدالت سیاسی در تحقق بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی“ سه شنبه ۲۸ دیماه جاری توسط گروه سیاست پژوهشکده نظام‌های اسلامی پژوهشگاه با همکاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار شد.
در این کرسی علمی، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدکاظم سیدباقری به عنوان ارائه‌دهنده، حجت الاسلام و المسلمین محمد شجاعیان و دکتر شریف لک‌زایی به عنوان ناقد حضور داشتند.
گام دوم انقلاب اسلامی حرکتی به سوی یک حکمرانی عادلانه است
حجت الاسلام والمسلمین سید کاظم سیدباقری، مدیر گروه سیاست پژوهشگاه به عنوان ارائه دهنده، گفت: می‌توان گفت ما با خط مشی گذاری، یک وضعیت سنجی می‌کنیم از آنچه که هست، یک بازشناسی می‌کنیم از آنچه که باید باشد، از سویی به آسیب شناسی می‌پردازیم از وضعیت گذشته و وضعیت موجود و از سوی دیگر تلاش می‌کنیم در جهت وضع مطلوب و بایسته حرکت کنیم.
وی افزود: در خط مشی گذاری باید به بررسی مقتضیات جامعه، هنجارها، باورها و رفتارها پرداخت تا بتوان به یک نظریه و الگوی مطلوب دست پیدا کرد.
حجت الاسلام والمسلمین سید باقری با اشاره به بحث عدالت سیاسی در راستای خط مشی گذاری اظهار داشت: عدالت سیاسی می‌تواند ما را در جهت طراحی و رسیدن به الگوی حکمرانی کارآمد کمک کند.
وی خاطرنشان کرد: در حکمرانی بحث از یک نهاد نیست؛ گذر از بحث حکومت و حاکمیت است و تلاشی است در راستای نظام سیاسی که از همه ظرفیت‌های موجود خود، از جمله مردم، نهادهای سیاسی اجتماعی غیردولتی، جامعه مدنی و نهادهای گوناگون استفاده کند تا به اهداف خویش دست پیدا کند.
مدیر گروه سیاست پژوهشگاه بیان داشت: در حکمرانی بحث از فرایند قاعده گذاری، اجرای قواعد، بررسی، نظارت، کاربست بازخوردها به وسیله اعمال قدرت مشروع به وجود می‌آید.
وی تصریح کرد: برای اینکه بتوانیم قوانین خوب و درست را نهادینه، اجرا و علمی کنیم باید همه کنشگران، مردم و نهادها در چارچوب نظام ارزشی هر سامانه نظام جغرافیایی حرکت کنند.
حجت الاسلام والمسلمین سید باقری تأکید کرد: عدالت اساسی در جهت فراگیر شدن حکمرانی با بهره از جامعه مدنی فراهم می‌شود.
وی در ادامه بحث گفت: با وجود شرایط ذکر شده دیگر مسئولیت‌ها صرفاً ناظر به حکومت، حاکمیت و دولت نیست بلکه مسئولیت برای همگان است همچنان که فرایند اعمال قدرت برای همگان می‌باشد.
مدیر گروه سیاست پژوهشگاه ادامه داد: اگر هدف حکمرانی هماهنگ سازی میان نیازها و خواسته‌ها باشد و بازیگران آن افراد مختار و تصمیم گیر هستند می‌توان از حکمرانی مطلوب و عادلانه صحبت کرد.
وی عنوان داشت: در حکمرانی عادلانه انتخاب گری و انتخاب شوندگی نیز عادلانه می‌باشد؛ همچنین نسبت میان حقوق و تکالیف، اختیارات و مسئولیت‌ها هماهنگ است.
حجت الاسلام والمسلمین سید باقری تصریح کرد: در چنین شرایطی می‌توانیم بگویم ما در گام دوم انقلاب اسلامی به یک نحوی به سمت و سوی یک حکمرانی عادلانه حرکت می‌کنیم.
وی خاطرنشان با خاطرنشان کرد: دومین حرکت و عملی که عدالت را در خط مشی گذاری ایجاد می‌کند، یاری به گفت و گوی عقلانی اجتماعی است.
مدیر گروه سیاست پژوهشگاه افزود: عدالت، فضایی مطلوب برای گفت و گو در جامعه را فراهم می‌سازد؛ این فضای مطلوب همچنین موقعیت‌ها را ایجاد می‌کند که در جهت بحث آزاد، مذاکره، مباحثه و استدلال از طریق یک فرانید عقلانی انجام شود.
وی تأکید کرد: فصل و جزئی از عدالت، آزادی است؛ اگر عدالت احقاق حق است به طور یقین یکی از مباحث مهم و اصول جدی آن آزادی می‌باشد.
حجت الاسلام سید باقری، گفت: اگر ما به دنبال استفاده از عدالت در جهت تحقق گام دوم انقلاب اسلامی باشیم به نظام حزبی کارآمد نیاز داریم.
مدیر گروه سیاست پژوهشگاه افزود: حمکرانی، نظام حزبی و گفت و گوی عقلانی در تحقق عدالت باید بسیار مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به اظهار داشت: برای برداشتن گام دوم انقلاب اسلامی به صورت مرتب و منظم و رسیدن افراد به حقوقشان راهی نداریم جز اینکه هم در معیارگذاری هم در خط مشی گذاری ها، عدالت سیاسی را در وجوه مختلف برقرار سازیم.
امنیّت یکی از مظاهر عدالت سیاسی است
حجت الاسلام محمد شجاعیان، عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه که در این کرسی آزاداندیشی به عنوان ناقد حضور داشت، گفت: وقتی ما حقوق هرکسی یا هرچیزی را در جای خودش قرار می‌دهیم کأنه که حقوق او را داریم رعایت می‌کنیم.
وی افزود: به نظرم باید توجه داشت که نگاه مقام معظم رهبری به ویژه در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، عدالت به چه معناست؛ در مقدمه این بیانیه رهبر معظم انقلاب عدالت را یکی از شعارهای اصلی انقلاب اسلامی معرفی کرده‌اند.
حجت الاسلام شجاعیان خاطرنشان کرد: عدالت در ابتدا و در شکل گیری انقلاب اسلامی به عنوان یک شعار راهبردی مطرح است؛ در فرآیند انقلاب اسلامی سلطنت استبدادی به حکومت مردمی و مردم سالار تبدیل شد؛ این نیز حرکتی به سمت عدالت سیاسی است.
وی یادآور شد: کسی که مستبد است جایگاهش ریاست حکومت نیست.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، این انقلاب را تضمین کننده ثبات و امنیت معرفی نموده‌اند؛ امنیت نیز یکی دیگر از مظاهر عدالت سیاسی است.
وی اظهار داشت: در بخش توصیه‌ها در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، یکی از توصیه‌ها عدالت است؛ بر این اساس نظام سیاسی و جامعه اسلامی ما باید مقدمه‌ای برای تحقق تمدن نوین اسلامی و فراهم شدن مقدمات ظهور باشند.
حجت الاسلام شجاعیان خاطرنشان کرد: مقام معظم رهبری استقلال و آزادی را دو عطیه الهی به انسان‌ها می‌دانند و تصریح می‌کنند که تأمین این دو ارزش تفضل حکومت‌ها به مردم نیست بلکه وظیفه حکومت‌ها است.
وی افزود: تفاوت عدالت در حوزه سیاست با سایر حوزه‌ها این است که عدالت هم توزیع کننده خیرهای سیاسی است و هم در مورد تخصیص خیرهای فرهنگی و غیرسیاسی مطرح است.
پایه‌گذاری‌ها براساس خلأها و نیازها صورت گیرد
دکتر شریف لک‌زایی، مدیرگروه فلسفه سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به عنوان ناقد این کرسی گفت: در بحث تمهید نظریات باید توجه شود که نظریات چگونه تناسب، تعادل و عدالت سیاسی را در جامعه برقرار می‌کند.
وی افزود: در ارائه شفاهی و متن حجت الاسلام سید باقری کمبودهایی دیده می‌شود از جمله نسبت و جایگاه بحث در مباحث نظری موجود به دو حیث مطرح می‌شود یکی به لحاظ نظری که بحث در چه حیطه است و آیا در این بحث به عرصه سیاست گذاری هم پرداخته شده یا خیر، که باید روشن و شفاف باشد.
لک زایی تصریح کرد: سوال دیگر این است که خلأ موجود در فضای موضوع مشارکت عدالت سیاسی در کجاست.
وی خاطرنشان کرد: برای بحث محتوای خوبی ارائه شده است ولی به شکل نگاه و نظریه نیست.
عضو پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به بحث نظام حزبی کارآمد بیان داشت: آیا با وجود نظام حزبی کارآمد، عدالت سیاسی محقق می‌شود.
وی ادامه داد: بنده با همه گزاره‌های بیان شده موافق می‌باشم اما باید توجه داشت که این گذاره‌ها بر اساس کدام خلاءها مطرح می‌شود و خلأهای اصلی به طور چه چیزهایی هستند.
لک زایی اظهار داشت: مباحث باید متناسب با خلأها پایه گذاری شود که بتوانیم برای حل آن گام برداریم.
وی گفت: باید هم در عنوان هم در ارائه بحث اصلاحاتی صورت می‌گرفت.
