به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، کرسی علمی- ترویجی با موضوع “الگو های همگرائی در جهان اسلام“ ۳۰ آذر ماه توسط مرکز مطالعات پیشرفت و تمدن پژوهشگاه به صورت حضوری محدود برگزار شد.
این کرسی علمی با حضور و ارائه نظر دکتر سید آصف کاظمی به عنوان ارائه‌دهنده، دکتر سید علیرضا عالمی و دکتر عبدالوهاب فراتی به عنوان ناقد دنبال شد.
- دکتر سید آصف کاظمی در ابتدای سخنان خود گفت: در جهان مسیحیت علیرغم تنوع مذهبی از بنیادگراترین آنها تا پروتستان ها بر یک چیز اتفاق نظر دارند آن هم مریم مقدس است اما در اسلام برخی ها سعی کردند تا تقدّس گرایی از بین برود در حالی که حضرت زهرا(س) فرمود: «جعل ا… امامتنا أماناً من الفرقة» با این وجود و به قول اقبال لاهوری که می گوید نمی توان بین حضرت مریم و حضرت زهرا(س) مقایسه کرد و عظمت حضرت زهرا بسیار والاتر است؛ امّا ما مسلمانان از این ظرفیت در اسلام استفاده نکردیم.
وی افزود: مطلب دیگر اینکه همگرایی و وحدت از آموزه های دینی و سفارشات ائمه طاهرین علیهم السلام می باشد و در تاریخ معاصر مصلحان و اندیشمندان زیادی سعی کردند که بحث وحدت را نهادینه کنند و همگرائی مستلزم رفتار بوده و تنها با ارائه دیدگاهها، همگرائي صورت نخواهد گرفت.
هر گاه رفتار اندیشمندان به سمت همگرائی رفته، عملاً به همگرایی نزدیک شده ایم. در ارتباط با مفاهیم استفاده شده در عنوان این کرسی نیز باید گفت همگرائی عبارتست از فرایندی که بازیگران سیاسی ترغیب می شوند تا فعالیت های سیاسی و انتظارات را به سمت و سوی جدید معطوف دارند و با مفاهیمی هم چون وحدت، انسجام و … همپوشانی دارد امّا تفاوتهای جدی با آن مفاهیم نیز دارد.
دکتر سید آصف کاظمی بیان کرد: جهان اسلام نیز مجموعه ای از افراد، گروهها و کشورهاست که تمدنهای خاص، آن را به صورت کل وابسته به هم متصل کرده است.
مفهوم وحدت نیز یکی از چالش های جهان اسلام است و هر کس برداشت خود را از وحدت و همگرائي دارد و در این رابطه، اتفاق نظری وجود ندارد.
ارائه دهنده کرسی در ادامه الگوهای همگرائی را از دیدگاه خویش بدین ترتیب تقسیم بندی می نماید: ۱ – الگوی تاریخ محور ۲ – الگوی اصلاح محور ۳ – الگوی فقه محور ۴ – الگوی رهبر محور ۵ – الگوی نهاد محور ۶ – الگوی دولت محور ۷ – الگوی مردم محور ۸ – الگوی تمدن محور ۹ – الگوی منفعت محور
دکتر عبدالوهاب فراتی به عنوان ناقد اول کرسی بیان کرد: ایشان باید بیشتر پیرامون الگوی تمدن محور سخن می گفت و به این نکته هم اشاره کرد که در جهان اسلام وقتی کشورها تراز تجاری بالایی داشته باشند مثل ایران و ترکیه در هر شرایطی هم قرار بگیرند سعی می کنند از منافع خود بهره ببرند و با یکدیگر نزاع نکنند؛ امّا وقتی تراز تجاری پایین باشد مثل ما و عربستان آن گاه همگرائی به خطر می افتد. ایشان به ارائه دهنده توصیه کردند که از تخصص خود برای برداشتن گام مثبت قدم بردارد و در مواردی که همگرائی به خطر می افتد مانند مسأله مداحان ضد همگرا مقاله تهیه شود و حتی الامکان از ظرفیت رسانه هم در این جهت بهره گرفته بشود.
دکتر سید علیرضا عالمی دیگر ناقد حاضر در این کرسی علمی با بیان اینکه بحث همگرائي متولی چندانی ندارد به ارائه دهنده پیشنهاد کردند که آن را به دوش بکشد امّا در ارتباط با ارائه ایشان این نقد را وارد کردند که بحث مفاهیم را ایشان باید تکمیل کنند و توجه داشته باشند که بحث جهان اسلام ماهیت هویتی دارد و الگو یک مفهوم مهمی است که ارائه دهنده آن را مشخص نکرد و از ساختاری که ارائه دهنده بیان کرد می توان متوجه شد که مفهوم الگو در اندیشه ارائه دهنده چندان جا نگرفته و وقتی ایشان از الگوی تاریخ محور سخن می گوید مراد ایشان واضح نیست. نقد دیگر ایشان به ارائه دهنده این بود که ایشان از نظر روشی مسیر درستی را طی نکرده و منطق تحلیل را ارائه ننموده است و باید سعی کند که از سوگیری اجتناب کند
