تبیین فعالیت‌های گروه مطالعات انقلاب اسلامی پژوهشگاه

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نظر به اینکه گروه مطالعات انقلاب اسلامی باتوجه به شرایط کرونا در سال گذشته بیش از ده نشست علمی و کرسی ترویجی به صورت مجازی برگزار کرده بود که چهار کرسی آن در مورد شیوع  covid19 بود در ابتدای سال از دکتر محمود مهام مدیر محترم گروه درخواست کردیم گزارشی از فعالیت‌های گروه مطالعات انقلاب اسلامی در سال ۱۳۹۹ ارائه نماید و ایشان در قالب یادداشت این درخواست ما را اجابت کردند که در ادامه تقدیم خواهد شد.

الف) کرسی­‌های ترویجی در مورد شیوع  covid19.

شیوع  covid19 در مقیاس جهانی، مصداقی جدید از ضرورت اتخاذِ مقیاس­ه‌ای وسیع و فوق وسیع در تحلیل مسائل مهم اجتماعی و روندشناسیِ تغییرات نظم اجتماعی می‌­باشد. هر چند خاستگاه طرح مساله covid19، کلان حوزه علوم پزشکی است امّا حل این مساله، فراتر از این کلان حوزه علمی می‌­باشد و ضروری است از منظر فعالیت­‌های بین­ارشته­‌ای و فرارشته‌­ای، پیگیری گردد. از این­رو، چندین کرسی ترویجی در نظر گرفته شد که تا کنون چهار مورد آن برگزار گردیده است:

کرسی ترویجی اول با عنوانِ «بحران covid19 و احیاء کارکرد دفاعی و امنیتی مرزها» با ارائه دکتر سید هادی زرقانی و نقادی دکتر عیسی ابراهیم زاده، سردار احمدعلی گودرزی و دکتر سید عباس احمدی برگزار شد.

هفت سرفصل مهم حاصل از این کرسی ترویجی عبارتند از:

  • تدقیقِ مفهومیِ «مرز» از منظرِ «فرهنگی» و ارزش­‌هایِ «انقلاب اسلامی».
  • بازتولیدِ مفهومی و مفهوم‌­پردازی در حوزهِ «دفاع» با تکیه بر قدرت نرم و البته هیبریدی.
  • بازخوانیِ پیشینه­‌ی تاریخی «دفاع» در کشور برای آینده­ نگری و انتقالِ میراث «دفاع» و تحقق «فرمولِ دفاع همه جانبه».
  • نقد آثار موجود از منظر امنیت و دفاعِ «مردم­‌پایه».
  • توجه علمی و فرهنگی به سازوکارهایِ اقدامات بیگانگان، نظیرِ «راه ابریشم؛ زمینه­‌ها، چگونگی، پیامدها».
  • توجه به پیامدهایِ نگرش لیبرالیستی به «جامعه و طبیعت» در تحلیلِ بحران کرونا (COVID19) و ترسیمِ کارکرد دفاعی و امنیتی مرزها، و سیاست­گذاری برای آینده.
  • پی­‌ریزی تحقیقات بین­ارشته‌­ای و پیگیریِ هدفمند و مستمرِ آن­ها برای تعمیق و اجتماعی­‌سازیِ «مرزبانی».

کرسی ترویجی دوم با عنوانِ «نگاهی به جغرافیای پزشکی و اپیدمی‌ها (با تاکید بر covid19 )»، با هدف تاکید بر زیست­ بوم­‌شناسی و یادآوریِ ضرورت تعامل علوم پزشکی و علوم اجتماعی در حل مساله covid19، پیگیری شد که با ارائه دکتر عبدالمجید احمدی اورمان و نقادی دکتر منوچهر فرج زاده و دکتر مژگان انتظاری به انجام رسید.

چهار سرفصل مهم حاصل از این کرسی ترویجی عبارتند از:

  • تراکم جمعیت نیازمند بازنگری جدی است.
  • بازبینیِ پروتکل­‌های بهداشتی.
  • داده‌­کاوی و تحلیلِ مقایسه­‌ایِ اطلاعات مرتبط برای تولید متنی تحقیقی از منظر جغرافیای پزشکی.
  • بازیابیِ«جغرافیای پزشکی» به­ منزله­‌ی بین­ارشته‌­ایِ موثر در «مطالعات اجتماعی و پزشکی» که بی­ تردید متاثر از فرهنگ غالب در جامعه است. به بیان دیگر، تاثیراتِ تغییرات فرهنگی را می­‌توان از رهگذر «جغرافیایِ پزشکی»، هم رصد و هم بازطراحی کرد.

کرسی ترویجی سوم با هدفِ یادآوریِ ضرورتِ خوداتکایی و تلاش علمی برای شناخت توان­‌های محیطی در این زمینه برگزار شد. نیاز به بازخوانی توانایی­‌های سرزمینی، یک اولویت اساسی برای تمامی حوزه‌­های علمی جهت حرکت در راستایِ راهبرد «ایران قوی» است. عنوان این کرسی ترویجی نیز بر اساس همین اولویت انتخاب شد: «بازخوانی توانایی‌­های سرزمینی (مطالعه موردی: قابلیت‌های شورورزی)». دکتر هادی پیراسته انوشه و دکتر امیر پرنیان از مرکز تحقیقات ملّی شوری به ارائه بحث پرداختند و دکتر سید عبدالرضا کاظمینی و مهندس علیرضا رئیسی‌­زاده به عنوان ناقد مشارکت داشتند.

چهار سرفصل مهم حاصل از این کرسی ترویجی عبارتند از:

  • افزایش سطح زیرکشت.
  • استفاده از آب های نامتعارف.
  • تثبیت کانون‌های ریزگرد.
  • افزایش ایمنی بدن با تولید گیاهان دارویی در سامانه­‌های شورورزی.

در واقع، ظرفیت­‌های مناسبی وجود دارد که می­تواند در تقویت مجتمع­‌های زیستی و خوداتکایی، مورد استفاده قرار گیرند که «شورورزی» یکی از این موارد است و نیازمند فعالیت­‌های بین­ارشته­‌ای و فرارشته‌ای می‌­باشد.

کرسی ترویجی چهارم با ارائه دکتر محسن ردادی و نقادی دکتر هادی صادقی اول و دکتر مجید بذرافکن برگزار گردید. عنوان این کرسی «بازسازی اعتماد در فضای پساکرونایی» با هدف تمرکز بر اعتماد به عنوان یکی از ارکانِ سرمایه اجتماعی و اهمیت آن در مدیریت covid19، انتخاب و اجرا شد.

ب) کرسی ترویجی در خصوص حکمرانی

علاوه بر کرسی­‌های ترویجی مربوط به مساله covid19، کرسی­‌های ترویجی و نشست­‌های علمی دیگری برگزار گردید که گزارش آن­ها در سایت پژوهشگاه منتشر شده است. کرسی ترویجی با عنوانِ «الگوی حکمرانی در جمهوری اسلامی ایران» با ارائه آقای مسعود رضائی و نقادی آقایان مهندس سلیمی نمین و مهدی فضائلی برگزار شد.

پ) کرسی ترویجی به مناسبت یک­صدمین سالگرد کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹

با توجه به یک­صدمین سالگرد کودتایِ وارداتیِ سوم اسفند ۱۲۹۹، پنج کرسی ترویجی به بررسی این کودتا در محورهای زمینه‌­ها، فرایند، پیامدها، آسیب­‌شناسی تحقیقات کودتا، و کارنامه دولت کودتایی-وارداتی اجرا شده است:

کرسی ترویجی اول، «نقش جریان‌های ضد ایرانی  و ضد اسلامی در کودتای سال ۱۲۹۹ » با ارائه دکتر یعقوب توکلی و نقادی دکتر نوالله قیصری و حاج قاسم تبریزی،

کرسی ترویجی دوم، «دیالکتیک عوامل داخلی با نظام جهانی در کودتای اسفند سال ۱۲۹۹» با ارائه دکتر محمد شفیعی­‌فر و نقادی دکتر ابراهیم متقی و مهندس سلیمی نمین،

کرسی ترویجی سوم، «چالش‌ها و چشم‌انداز تحقیقات کودتا ۱۲۹۹» با ارائه آقای حاج قاسم تبریزی و نقادی دکتر جواد منصوری و مهندس رنجبر کرمانی،

کرسی ترویجی چهارم، «پیامدهای کودتای سال ۱۲۹۹» با ارائه دکتر جواد منصوری و نقادی دکتر یحیی فوزی برگزار شد.

و کرسی ترویجی پنجم با عنوانِ «کارنامه دولت کودتای سوم اسفند سال ۱۲۹۹» با ارائه مهندس علی اکبر رنجبر کرمانی و نقادی دکتر علی بیگدلی و دکتر حسین آبادیان نیز در روز چهارشنبه ۱۹/۹/۱۳۹۹ برگزار خواهد شد.

علاوه بر این موارد، یازدهمین نشست علمی در راستای مطالعات بین­ارشته‌­ای و فرارشته‌­ای گروه مطالعات انقلاب اسلامی، با عنوانِ «واکاوی الگوهای تحلیل شبکه‌های اجتماعی» با مشارکت دکتر مسعود اسدپور، دکتر محمدحسین رامشت، دکتر محمدرضا ملک و دکتر مهدی مقیمی برگزار گردید.

در پیگیری فعالیت­‌های علمیِ گروه، علاوه بر تلاش برای جلب مشارکت محققان رشته‌­های متنوع در کلان حوزه‌­های علمی، پیوسته سعی شده است تا در کنار تنوع رشته­‌ها، تنوع همکاری مراکز علمی نیز تحقق یابد و همکاری با نهادهای علمی خارج از تهران نیز دنبال شده است. در جلساتی که تا کنون برگزار شده است از همکاری اساتید در استان­های اصفهان، سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، مشهد، یزد و شیراز در کنار حضور اساتید دانشگاه­‌های تربیت مدرس، تهران، خواجه نصیرالدین طوسی، علوم انتظامی امین، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، مرکز اسناد انقلاب اسلامی و همچنین قرارگاه خاتم­‌الانبیاء، بهره‌­مند شدیم. اجرای این برنامه­‌ها به مشارکت جدی اعضای شورای علمی گروه و پذیرش مسئولیت دبیری علمی این جلسات نیاز دارد که به خوبی پاسخ داده شده است. از اعضاء محترم آقایان دکتر محسن ردادی، دکتر حمید هوشنگی و دکتر علی حمزه‌­پور تشکر می­‌نمایم.