هنگامی که از جامعه اسلامی صحبت می شود، منظور از آن، جامعه‌ای توحیدی است که قوانین و موازین آن خدایی و شرعی باشد. جامعه‌ای که حدود الهی در آن جاری و ساری است. در واقع در جامعه اسلامی، خداوند در رأس هرم قرار دارد و همه مخلوقات آن به ویژه انسانها در ذیل آن قرار دارند. در این جامعه، ساختار و تشکیلات، قوانین و مقررات، روابط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و سایر امورات انسانها از سوی خداوند تعیین و تعریف شده است و همه چیز تحت رهبری منصوبان او و نایبان بر حق آنها در جامعه است. در چنین جامعه‌ای نظام حکمرانی، خانواده، مناسک دینی، مراکز آموزشی، روابط و مراودات انسانی، جنگ و صلح، همه و همه بر اساس موازین شرعی و اسلامی و بر پایه عدالت استوار است. نظامی که انسان را به یاد خدا می اندازد، بسوی او می‌کشاند و او را از بندگی غیر خدا دور می‌سازد. در چنین جامعه‌ای رهبران آن با بهره‌مندی از احکام و دستورات الهی، مواعظ حسنه و نفوذ کلام خود سعی در جلب و جذب انسانها نه از طریق جبر و فریب بلکه با منطق، برهان و استدلال دارند و با این روش در صدد ایجاد صف و جبهه‌ای متحد و کارآمد از انسانهای صالح، مؤمن و معتقد در برابر جوامع جاهلی هستند. مؤمنانی که با توجه به خطبه ۱۹۲ حضرت امیر مؤمنان علی (ع) “لا تاخذهم فی الله لومه لائم”، هیچ ملامت کننده‌ای نمی‌تواند آنها را از راه خدا بر گرداند و هیچ عاملی قادر نیست آن جامعه اسلامی را از میان ببرد. البته به شرط آنکه این جامعه، جامعه‌ای با ایمان همراه با تعهد عملی، گوش به فرمان، منسجم و متحد و به دور از سایر جبهه‌ها و جریانهای مخالف بوده و با دشمنان خدا و مؤمنان پیوند و رابطه مودت نداشته باشد. چرا که هرگز دوستی با دشمنان خدا با احکام و دستورات الهی سازگار نیست و ابراز محبت و ایجاد روابط با دشمنان، آنان را در برابر مؤمنان، گستاخ، وقیح و جری می‌کند. لذا با توجه به اینکه عدم روابط و تعامل با دشمنان خدا و دین، مبتنی بر دستورات دینی است و قطع ارتباط با دشمنان بر اساس آیات شریفه قرآن کریم یک دستور سیاسی است، در صورتی برقراری روابط با کفار و دشمنان جایز و پذیرفته است که آنان ضمن احترام به اعتقادات و ارزشهای مسلمانان، در صدد توطئه، خدعه و دسیسه نباشند. لذا نکته‌ای که در این خصوص مورد توجه قرار می‌گیرد، بحث دشمن شناسی جوامع اسلامی است که از طریق ایجاد آگاهی و بصیرت حاص می‌شود، و این بحث از سه جنبه‌ی افکار و آمال دشمنان، توطئه‌های دشمنان و رفتار‌شناسی دشمنان می‌بایست مورد توجه قرار بگیرد. چنانکه در آیات و و روایات متعددی، از یهودیان و مشرکان به عنوان سخت‌ترین دشمنان اهل ایمان نام برده شده است و بر رضایت نداشتن آنان برای رسیدن خیر و نیکی از سوی پروردگار به مسلمانان و آرزوی آنان برای در رنج و محنت قرار گرفتن مؤمنان اشاره شده است. لذا با توجه به اینکه آرزوی دشمنان، نرمش و انعطاف مسلمانان برای سازش، و غفلت مسلمانان از ظرفیتها و سرمایه‌های معنوی و مادی کارآمد و مؤثر است و از طرفی با توجه به اینکه در آیه یکصدویک از سوره مبارکه نساء از کافران و مشرکان به عنوان دشمنان آشکار مؤمنان یاد شده است، دشمنانی که با خدعه و نیرنگ در صدد تسلط و هیمنه بر جوامع اسلامی هستند، ضروری می‌نماید که جامعه اسلامی از دشمنان و بدخواهان برحذر بوده و با تمام توان و با استفاده از منابع و قابلیتهای موجود به ویژه در عرصه نظامی در مقابل دشمنان ایستادگی کرده و از محرم اسرار قرار دادن مسلمان‌نماها و غیر خودی‌های به ظاهر خودی پرهیز و اجتناب نمایند. بدیهی است یک جامعه اسلامی به معنای واقعی کلمه، زمانی تحقق خواهد یافت و مردم آن روی سعادت و نیکبختی را خواهند دید که آگاهانه و بصیرانه در سایه ایمان توأم با تعهدات عملی، گوش به فرمان و دنباله‌روی ولی خود که ادامه دهنده راه نبوت و امامت است، باشند.
