به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت الاسلام دکتر بهرام دلیر عضو هیات علمی گروه عرفان پژوهشگاه در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا از سه نوع عید فطر یاد کرد و گفت: عید فطر از نگاه عرفانی و اسرار عبادات دارای باطنی است که دانش عرفان سعی می کند با رازگشایی، از باطن عید فطر خبر دهد.
وی افزود: همانگونه که افراد از نظر روزه داری به سه گروه تقسیم می شوند، عید فطر نیز برای این افراد متفاوت است. بنا بر این پیامد روزه عوام یک عید عوام خواهد بود. یعنی اگر انسان در روزه عوام از خوردنی ها و آشامیدنی ها کاملا دوری می کند، عید فطر برای چنین کسی عید خوردن و آشامیدن خواهد بود.
عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: اگر انسان در روزه خواص تلاش بسیاری برای محافظت اعضا و جوارح خود در مقابل گناهان دارد، عید فطر خواص نیز دوری از گناه خواهد بود.
وی افزود: روزه خواص الخواص مربوط به کسانی است که علاوه بر دوری از خوردن و آشامیدن یا مواظبت از چشم و گوش و دوری از گناهان تلاش می کنند از دل خود محافظت کنند تا دلشان مشغول به غیر خدا نباشد و چنین کسی در عید فطر می تواند طعم آزادگی را بچشد. چون خود را از اسارت ها، زنجیرهای دنیاپرستی، رذایل اخلاقی و مشغول به غیر خدا بودن آزاد کند و خانه دل را خانه پروردگار قرار دهد و در واقع خانه را به صاحبخانه سپرده است.
شیطان در جغرافیای حق جایگاهی ندارد
این مدرس دانشگاه تاکید کرد: اصل این است که تمام جایگاه دل متعلق به خداست و در واقع تمام منطقه دل از آن خداست و دل را می توان به جغرافیای حضرت حق تعبیر کرد که شیطان نباید در آن جایی داشته باشد و روزه چنین افرادی روزه صدیقین و مقربین است و نتیجه این عید مشاهده جمال لقای خداست.
وی افزود: همانگونه که وصال در دنیای مادی و مجازی لذت بخش است، وصال عبد به خدا لذتی خواهد داشت که با حواس مادی قابل درک نیست و افرادی مانند سردار شهید قاسم سلیمانی چنین لذت هایی را درک می کنند. چون او عارف دلسوخته ای بود که در سیر و سلوک عملی در هر جایی که می نشست، اقرار می گرفت که آیا از من راضی هستید و چنین افرادی دغدغه حضرت حق را دارند.
دلیر ادامه داد: البته این عید فطر فقط مربوط به پایان ماه رمضان نیست. یعنی عید دهری است و در طول عمر پابرجاست و تا زمانی که انسان عمر خود را سپری می کند تا به حضرت حق برسد و هر چه غیر خداست را واگذارد و به قول مولوی «کیست مولا آن که آزادت کند».
ضرورت توجه به باطن عبادت
این مدرس حوزه اظهار کرد: در تمام امور و علوم، یک ظاهر و یک باطن بلکه باطن ها داریم ولی ما همیشه به ظواهر پرداخته ایم و از باطن ها فاصله گرفتیم. لذا در حوزه اخلاق و معنویت مشکل داریم. اگر ما دغدغه ای برای رسیدن به وصال الهی و برای امام زمانی شدن نداریم، به دلیل آن است که به باطن و اسرار عبادت ها نپرداخته ایم.
وی ادامه داد: مثلا در ماه مبارک رمضان آیا توجه کرده ایم روزه ای که می گیریم همان روزه ای است که خدا از ما خواسته یا نمازی را می خوانیم که خدا خواسته است در حالی که اگر نماز ما یک نماز واقعی بود تبدیل به معراج مومن می شود و انسان را به پرواز درمی آورد.
آزادی از زندان نفس
دلیر اضافه کرد: درهمه مکتب های بشری وقتی یک عید ملی برپا می شود، برخی از زندانیان را آزاد می کنند و امیدوارم ما هم از زندان نفس، رذایل خلاقی، دنیازدگی و این که لذایذ معنوی را نمی چشیم، آزاد شویم که این آزادگی اوج لذت هر بنده ای است.
وی از ضرورت توجه به باطن سخن گفت و افزود: باطن هر انسانی بهترین ملاک برای تشخیص قبولی طاعات و عبادات است و باید مواظب باطن خود باشیم. چون خدا هنرپیشه نمی خواهد بلکه بنده می خواهد. ما هزار و یک چهره داریم و ممکن است ظواهر گول زننده ای داشته باشیم در حالی که ملاک هر کسی باطن اوست.
این مدرس حوزه اضافه کرد: اگر در باطن خود خداترس هستیم، دغدغه های انسانی پیدا کرده ایم یا به دنبال اسبابی می گردیم که سبب وصال حق شود و به دنبال رضایت امام زمان (عج) هستیم باید بدانیم همه این مسائل به باطن انسان بستگی دارد و لذا نباید به ظواهر افراد قضاوت کرد.
وی تاکید کرد: اگر اهل قضاوت هستیم، فقط درباره خودمان بدبین باشیم. چون از نظر اخلاقی، فقهی و عرفانی موظیفم همه مردم را خوب ببینیم و فقط به خود بدبین باشیم و اوج خباثت آن است که دیگران را بد بدانیم و خودمان را خوب تلقی کنیم و توجه کنیم که معرفت حق باعث می شود انسان به خودش بدبین باشد.
دلیر با اشاره به روایتی از پیامبر اکرم(ص) که فرمود بزرگترین دشمن هر انسانی نفس اوست؛ اضافه کرد: تازیانه های سالکانه را عارفان بر نفس خویش می نوازند و با این تازیانه ها نفس خود را مهار می کنند و با نفس کشی به حضرت حق می رسند.
وی با بیان این که با حکمرانی نفس نمی توان به پرودگار رسید، اظهار کرد: اگر تمام حکمرانی دل به دست پروردگار باشد، به قول امام خمینی (ره) دو لشکر رحمانی و شیطانی در مقابل هم صف آرایی کرده ند و این جنگ از ابتدای تاریخ بشر وجود داشته و هیچ زمانی آتش بس اعلام نشده است. بنابر این اگر انسان جزو لشکر رحمانی شود از هر وجودی بهتر می شود و فرشتگان غبطه او را می خورند و اگر جزولشکر شیطانی شود به شمر یا ابن ملجم تبدیل می شود که ولی خدا را به شهاد می رساند.
