به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، یازدهمین هم‌اندیشی اعضای هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، عصر روز پنجشنبه مورخ ۲۶ دی‌ماه ۱۳۹۸ در شهر مقدس قم و با حضور حداثری اعضای هیات علمی برگزار شد.
در ابتدای جلسه آقای دکتر عباس‌زاده معاون محترم امور پژوهشی و آموزشی ضمن خوش‌آمدگویی به اعضای محترم هیأت علمی و عرض تسلیت حوادث اخیر و تبریک و تسلیت شهادت سپهدحاج قاسم سلیمانی و همراهانش به عملیات موشکی برادران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اشاره کرد. وی گزارش کوتاهی از هم‌اندیشی‌های گذشته ارائه نمود و در خصوص موضوع این جلسه هم‌اندیشی (علوم شناختی و حوزه‌های تمحض پژوهشگاه) توضیحاتی بیان کرد. متولی برگزاری هم‌اندیشی اعضای هیأت علمی پس از شرح برنامه و اعلام اسامی سخنرانان و موضوعات، از سخنران افتتاحیه جلسه حضرت آیت‌الله رشاد«زید عزه» درخواست نمود جلسه را آغاز نمایند.
در ادامه ریاست محترم پژوهشگاه ضمن خوش‌آمد گویی به حاضرین و ابراز خرسندی از حضور در جمع اعضای محترم هیأت علمی یاد و خاطره شهید سپهد حاج قاسم سلیمانی را گرامی داشتند و ابعاد اقدام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و پاسخ کوبنده آنان به امریکا را تبیین و آن‌را بسیار ارزشمند شمرد و به شرح برخی از حوادث اخیر و بیانات و دستورات مقام معظم رهبری«دامت برکاته» در این زمینه پرداختند. در ادامه جلسه حضرت آیت‌الله رشاد«زید عزه» به نبیین علوم شناختی پرداخته و از قرار گرفتن این موضوع به عنوان دستور جلسه تشکر کردند. ایشان همچنین به سبک برگزاری جلسات قبل و برگزاری هم‌اندیشی در قالب کارگاه علمی پرداخته و ادامه این سبک را ارزشمند و دارای اولویت شمردند.
سپس حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر سادات منصوری به بیان تعریف و اهمیت علوم شناختی پرداخت. ایشان ضمن اشاره در مورد میان‌رشته‌ای بودن علوم شناختی ، به توضیح فلسفه‌ی ذهن پرداخت. یکی از مسائل در فلسفه‌ی ذهن این است که آیا میان بدن و ذهن همبستگی وجود دارد یا اینکه این‌همانی است؟ یعنی مکانیسم‌های شیمیایی و عصبی همان احساس و ذهن است یا اینکه این واکنش‌ها باعث برانگیختن و ایجاد احساس می‌شود؟ دو گرایش تحویل‌گرایی و کارکردگرایی را می‌توان در فلسفه‌ی ذهن مورد شناسایی قرار داد.
پس از ایشان حجت‌الاسلام و المسلمین قائمی‌نیا به ارائه بحث پرداخت و سپس مطابق برنامه اعلام شده نمایندگان پژوهشکده‌ها حضرات آقایان دکتر: حکمت‌نیا، رمضانی، مهام و مهدی‌زاده به ارائه بحث در زمینه علوم شناختی پرداختند.
دکتر علیرضا قائمی‌نیا، با تأکید بر اهمیت علوم شناختی و استراتژیک بودن این علم، پیش‌بینی کرد که این شاخه از علم تا مدت‌های طولانی در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در صدر علوم خواهد بود. وی تأکید کرد آمریکا به شدت تلاش می‌کند علوم شناختی را جزو علوم طبقه‌بندی‌شده دسته‌بندی کند که همه کشورها نتوانند از آن بهره ببرند.
وی با اشاره به اینکه مقام معظم رهبری به این علم توجه ویژه‌ای دارند، افزود: فقط یک رویکرد در علوم شناختی، فیزیکالیستی است و سایر رویکردها به علوم شناختی تعارض با دین ندارد. او در پایان توصیه کرد که هم پژوهشگاه و هم حوزه‌های علمیه به موضوع علوم شناختی توجه ویژه‌ای داشته باشند.
آقای دکتر حکمت‌نیا به استفاده‌هایی که علوم شناختی در حوزه‌ی علم حقوق دارد پرداخت وبرخی مسائل حقوقی که با علوم شناختی قابل پاسخ دادن هستند را بیان کرد
آقای دکتر رمضانی به رابطه‌ی فلسفه و علوم شناختی پرداخت و در این زمینه سوال‌ها و مسائلی که قابل طرح هست را به اختصار مورد اشاره قرار داد.
آقای دکتر مهام شش نکته مهم در رابطه با اهمیت علوم شناختی و ارتباط آن به خصوص با علم بومی و زیست‌بوم شناسی بیان کرد. وی نقدی هم بر علوم شناختی داشت و گفت بحث کنترل انسان و تأکید بر محوریت مغز انسان می‌تواند نقطه ضعف این علوم باشد. زیرا بسیار انسان را فردی می‌بیند و ارتباط با محیط و جامعه را نادیده می‌گیرد.
دکتر مهدی‌زاده به عنوان نماینده پژوهشکده دانشنامه‌نگاری تأکید کرد که باید رویکرد علوم شناختی در تدوین مقالات دانشنامه‌ای در نظر گرفته شود.
در ادامه، آقای دکتر عباس‌زاده ضمن تشکر از ارائه‌کنندگان جلسه و تشکر از معاونت اداری مالی و توسعه منابع بابت تمهید برگزاری جلسه و تهیه کارت پرسنلی جدید از ریاست محترم پژوهشگاه دعوت کرد تا مطالب را جمع‌بندی نمایند.
حضرت آیت‌الله رشاد«زید عزه» ضمن تشکر از مطالب ارائه شده در جلسه و تشکر مجدد بابت موضوع جلسه به این اهمیت موضوع و ناقص‌ماندن مباحث در فرصت اندک اشاره کرده و خواستار ادامه بحث در جلسه آتی هم‌اندیشی اعضای هیأت علمی شدند و پس از آن به بررسی برخی دیدگاه‌های ارائه شده و مطروحه در جلسه پرداختند و موضوع علوم شناختی و تعریف آن از دیدگاه خودشان را بیان کردند. با توجه به کمبود زمان خلاصه جمع‌بندی ریاست محترم پژوهشگاه در قالب زیر ارائه شد:
- آقای دکتر سادات منصوری نکات خوبی را ارائه کردند و مفهوم مطلبی که را که آماده داشتند و بسیار ارزشمند بود را خلاصه بیان کرده و از ایشان درخواست می‌گردد در هم‌اندیشی آتی خدمتشان بوده و از بحثشان را تا حدی تکمیلی استفاده نماییم. همجنین مناسب است جلسه آتی بحث مبسوط‌تر و کارگاهی‌تر ارائه و از مطالب ایشان استفاده کنیم.
- جناب آقای دکتر قائمی‌نیا بحث خوبی را ارائه کردند و مثل همیشه دیدگاه خوبی داشتند و به تبیین ارتباط سایر رشته‌ها با علوم‌شناختی و اهمیت و جایگاه آن پرداختند.
که به همین منظور از دو ارائه‌دهنده اصلی جلسه آقایان سادات منصوری و قائمی‌نیا تشکر می‌گردد.
در ادامه ریاست محترم پژوهشگاه به تبیین ارتباط علوم شناختی با سایر حوزه‌های علوم پرداختند.
- مطالب جناب آقای مهام بسیار ارزشمند بود و پیشنهاد ایشان و توجه به علوم شناختی در پژوهشکده فرهنگ و مطالعات و پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه بسیار مناسب بود.
- مطالب آقای مهدی‌زاده صحیح است و توجه به نکات ایشان و توجه به مقالات فنی در دانشنامه قرآن مورد تأکید است و ضورورت‌ها و توقع علوم شناختی و توجه به آن در مقالات دانشنامه‌ای مورد تأکید است.
در ادامه حضرت آیت‌الله رشاد به ارائه چند نکته مدیریتی در جمع‌بندی خود پرداختند که عبارتست از:
- بحث سریعاً و حتماً پیاده‌سازی شود. و در اختیار دوستان قرار گیرد. بر اساس نکات گفته شده و بسیار از موضوعات را دوستان در بحث‌های علمی خود قرار دهند.
- نظام مسائل ساختارمند بر این اساس تهیه شود.
- ملاک‌ها و اولویت‌های مطالعات این حوزه را بحث کنیم.
- بر اساس ملاک‌های اولویتی مواردی که باید نظام مسائل تهیه شود و اولویت‌گذاری شود و نسبت و رابطه‌شان با حوزه تمحض را پیدا کنیم و ترکز کنیم که بازه زمانی کوتاه تولید چشم‌گیری در این زمینه داشته باشیم.
- موضوع هم‌اندیشی آینده ادامه و تکمیل بحث و البته کاربردی‌تر و انضمامی‌تر و میداتی‌تر بحث کنیم که نظام مسائل تهیه شده در این جلسه طرح و بررسی شود.
* چون در پایان سال هستیم این موارد باید قبل از سال اتفاق بیفتد و مشاور برنامه‌ریزی پژوهشگاه توجه داشته باشد که در برنامه سال جدید این موارد را مورد تأکید قرار دهیم.
در پایان ریاست محترم پژوهشگاه بابت حضور حداکثری از همه اعضای محترم هیأت علمی و همچنین برگزارکنندگان و دست‌اندرکاران و حوزه ریاست، معاون امور پژوهشی و آموزشی، معاونت اداری مالی و توسعه منابع و همه همکاران علمی و اجرایی بابت برگزاری جلسه تشکر کردند.
