روش شناسی فقه نظام

سالروز جهانی فلسفه در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برای اهل فلسفه و حکمت فرصت مغتنمی است برای نقد و نظرهای عالمانه در باب فلسفه های مضاف؛ برگزاری همایش ملی فلسفه فقه نظام که به همین مناسبت 6 آذرماه سال جاری در قم برگزار می شود ما را بر آن داشت تا از زوایای مختلف به بررسی ابعاد علمی این مهم بپردازیم. مجموعه مقالات این همایش ملی در قالب پرونده فلسفه فقه نظام مد نظر قرار دارد؛

روش شناسی فقه نظام

نوشتاری از ابوالقاسم مقیمی حاجی رییس پژوهشکده دانشنامه نگاری دینی پژوهشگاه

فقه شیعه دارای سابقه کهنی بوده و فقیهان، روش اجتهادی خود را تحت تعلیم امامان اهل بیت(ع) فرا گرفته و به پاسخ گوئی مسائل مختلف فقهی پرداخته اند.

با پیروزی انقلاب اسلامی و طرح نظریه سیاسی امام خمینی(ره) مبتنی بر ولایت فقیه، رویکرد حکومتی به عنوان گفتمان مهمی مطرح شده و فقه شیعه به سمت فقه اجتماعی و حکومتی و فقه تولید نظام های اجتماعی، سوق داده شد و فقیهان با تکیه بر مبانی و روش شناسی متداول فقهی که طول صدها سال تولید شده، به مواجهه با مسائل جدید پرداخته اند.

حال این پرسش مطرح می شود که آیا کشف واستنباط حکم شرعی در فقه نظام، با روش شناسی متداول در فقه، در مسائل و عناصر، تفاوتی دارد یا خیر؟ این مقاله در صدد بیان تاثیرات رویکرد حکومتی و نظامند به فقه، در اصول فقه و روش شناسی استنباط مسائل فقه نظام می باشد و تاثیرات آن را ابعاد مختلف از جمله در مبحث حکم شناسی، تغییر رویکرد در بررسی مسائل گذشته و طرح عناصر و قواعد جدید، تبیین می کند.