به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و به نقل از وسائل، نشست «چالش‌های فقهی بانکداری اسلامی در ایران» به همت گروه اقتصاد دانشگاه علوم اسلامی رضوی با حضور حجت‌الاسلام استاد سیدعباس موسویان عضو هیأت علمی گروه اقتصاد اسلامی پژوهشگاه و عضو شورای فقهی بانک مرکزی سه شنبه ۲۴ اردیبهشت در سالن آمفی تئاتر دانشگاه رضوی با حضور جمعی از محققان و پژوهشگران حوزوی و دانشگاهی برگزار شد.
استاد موسویان در این نشست به بررسی دغدغه‌های مراجع درباره شبهه ربوی بودن قرارداد‌های بانکی، صوری بودن قرارداد‌ها و جریمه تأخیر پرداخت، گفت: در واقع قرض با بهره از جهت فقه اسلامی ربا به حساب می‌آید.
باید‌ها و نباید‌های بانکداری غربی
عضو هیأت علمی گروه اقتصاد اسلامی پژوهشگاه در ادامه بررسی باید‌ها و نباید‌های بانکداری غربی در پاسخ به این پرسش که آیا این بانکداری ربوی است یا نه، اظهارکرد: برخی از عالمان دینی معتقدند که بانکداری غربی ربوی نیست.
این نظریه پرداز بانکداری با اشاره به این مطلب که دیدگاه ربوی نبودن بانک‌های غربی در صد سال گذشته در میان مسلمانان نهادینه نشده است، بیان داشت: در واقع در دیدگاه دوم این مطلب مورد قبول واقع شد که بانکداری غربی ربوی است.
وی ادامه داد: با پذیرش ربوی بودن بانک‌های غربی این پرسش مطرح شد که آیا می‌شود این بانک‌ها را اصلاح کرد و بدون ربا شود که در این خصوص آیت الله شهید محمد باقر صدر درباره بانکداری غربی و کارکرد و معاملات تحلیل انجام داد.
عضو هیأت علمی گروه اقتصاد اسلامی پژوهشگاه با اشاره به این مطلب که براساس تحلیل‌های شهید صدر معلوم می‌شود که کدام معاملات ربوی است و چرا اینگونه است، گفت: در همین راستا شهید صدر جایگزین معرفی می‌کند که ما می‌توانیم بانک هائی را داشته باشیم و در عین حال سپرده گذاری انجام شود و بانک‌ها وکیل مردم شوند.
بانکداری بدون ربا لازم است، ولی کافی نیستعضو شورای فقهی بانک مرکزی با تأکید بر این مطلب که بانکداری بدون ربا لازم است، ولی کافی نیست، ابراز کرد: در عین حال نیاز است تا به سمت بانکداری اسلامی حرکت کرد و این نکته را باید مدنظر قرار داد که بانکداری اسلامی فقط بانکداری بدون ربا نیست.
وی با اشاره به این مطلب که برخی بین بانکداری بدون ربا و بانکداری اسلامی تفاوت هائی گذاشته اند، اظهار کرد: در آموزه‌های اسلامی بانکداری اسلامی منحصر به حذف ربا نیست و باید موارد دیگر را هم مد نظر قرار داد.
حجت‌الاسلام والمسلمین موسویان با بیان اینکه در بانکداری اسلامی باید سایر آموزه‌های آسلامی را وارد کرد، بیان داشت: ایده اول که بانکداری غربی و ربوی است نهادینه نشد، اما ایده دوم بانکداری بدون ربا نهادینه شد و ایده سوم دیگری وجود دارد که هنوز عملیاتی نشده است.
از بانکداری بدون ربا می‌توان به سمت بانکداری اسلامی حرکت کردوی ادامه داد: این ایده سوم بانکداری اسلامی است که همه ابعاد فقهی و معاملاتی و مالی در آن تأمین می‌شود؛ از بانکداری بدون ربا می‌توان به سمت بانکداری اسلامی حرکت کرد و همه مولفه‌ها در این ایده وارد شود که تبدیل به بانکداری اسلامی شود.
عضو هیأت علمی گروه اقتصاد اسلامی پژوهشگاه در ادامه به بررسی صنعت بانکداری غربی پرداخت، گفت: در واقع این صنعت ۴۰۰ سال سابقه دارد که همه متفکران اقتصاد روی آن کار می‌کنند.
وی با اشاره به این مطلب که مسائل چالشی در حوزه پول به اندازه‌ای فراوان است که دانشمندان غربی از حل آن ناتوان هستند، تصریح کرد: صنعت بانکداری، صنعت پیچیده‌ای است؛ درباره قانون‌های بانکداری در ایران در مقام قانون هیچ اعتراضی نیست، اما در مقام اجرا اعتراض هائی وجود دارد.
