بسته مطالعاتی به مناسبت گرامیداشت حماسه ۹ دی

به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع‌رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، همزمان با فرارسیدن گرامیداشت سالروز حماسه ۹ دی ماه، فرصت را غنیمت دانسته و به معرفی ۲ اثر ارشمند پژوهشگاه “انقلاب اسلامی در بوته آزمون: جنگ نرم بیست ساله و فتنه ۸۸” و “موج فتنه: از جمل تا جنگ نرم” در این‌باره می‌پردازیم:

“انقلاب اسلامی در بوته آزمون: جنگ نرم بیست ساله و فتنه ۸۸”

حوادث و اتفاقات قبل و بعد از انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری در ایران، در تاریخ سی ساله نظام جمهوری اسلامی و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به یقین از حوادث و اتفاقاتی استثنایی و کم نظیر بوده است. برای کشوری که در طول این سه دهه و در شرایط سخت و حتی در دوران هشت ساله جنگ تحمیلی تقریباً همه ساله یک انتخابات سراسری برگزار کرده و اجازه نداده است حتی یک روز هم وقفه و تأخیری در انجام انتخابات ایجاد شود و عموم آنها به آرامی و بدون ایجاد تنش و برخورد، برگزار شده اند. آنچه که در دوران انتخابات دهم ریاست جمهوری صورت گرفت همه را شگفت زده کرد.
در واقع چه کسی تصور می کرد کسانی چون موسوی و کروبی که سالیان طولانی در مسئولیت های سطح بالای نظام قرار داشتند و خود بارها مجری انتخابات بودند و با سازوکار پیچیده و در عین حال مردمی آن آشنا بودند، قبل از اعلام نتیجه مدعی پیروزی گردیده و نتیجه خلاف آن را تقلب مسلم دانسته و از مردم بخواهند به خیابان ها ریخته و زمینه شورش، تخریب و تعدی به مال و جان مردم را فراهم کنند؟
چه کسی تصور می کرد که این آقایان در دام توطئه دشمنان قسم خورده انقلاب قرار گیرند و به عنوان بازیچه ای، دقیقاً برنامه ها و توصیه های دشمنان را اجرا نمایند؟
چه کسی تصور می کرد که دشمن و یا دشمنان داخلی و خارجی دست اتحاد به یکدیگر داده و همه ظرفیت و توان خود را به کار گرفته تا با استفاده از این موقعیت در اجرای پروژه انقلاب های رنگین نسبت به براندازی نظام جمهوری اسلامی، اقدام و یا حداقل به نوعی استحاله نظام دست یابند؟
همه این پرسش ها و شگفتی ها ما را به این نقطه می رساند که آنچه اتفاق افتاد، نمی توانست حاصل یک حرکت خودجوش، ناگهانی و بدون طراحی قبلی باشد، بلکه حاصل یک برنامه ریزی درازمدت، طولانی و نتیجه کار عمیق اتاق های فکر و درهم تنیده دشمن بوده است و می طلبد که بر اساس این پیش فرض، پژوهشی عمیق و همه جانبه صورت داده تا چرایی و چگونگی این ماجرا را دریافته و در نهایت، علل ناکامی دشمنان و توفیق انقلاب اسلامی در این آزمون و عبور موفقیت آمیز از آن روشن شود.

“موج فتنه: از جمل تا جنگ نرم”
مؤلف در این کتاب به اختصار ابعاد مختلف بحث فتنه را با تکیه و تأکید بیشتر بر سخن و سیرة امام علی(ع) واکاوی می­کند. این کتاب در هفت فصل سامان یافته است. فصل اول به بیان مقدمات بحث و مفهوم‌شناسی «فتنه» می‌پردازد. در فصل دوم به توصیف «شرایط و موقعیت‌های فتنه‌خیز» پرداخته‌ می شود. آگاهی از این شرایط برای تحلیل موقعیت‌های اجتماعی و تشخیص وظیفة عقلی و دینی می‌تواند بسیار مفید باشد. زیرا بسیاری از افراد از روی غفلت در موقعیت‌های فتنه‌خیز گرفتار می‌شوند و بدون آنکه بخواهند یا بدانند، هیزمِ آتشِ فتنه‌گران می‌شوند.
فصل سوم به بررسی بسترهای اجتماعی ایجاد فتنه می‌پردازد. مطالب این فصل برای متصدیان فرهنگی جامعه از این جهت می‌تواند مفید باشد که نشان می‌دهد زنگ‌های خطر فتنه چگونه و چه زمانی به صدا در می‌آیند. از بعدی دیگر، مطالب فصل سوم نشان می‌دهد که برای مبارزه با فتنه از کجا باید شروع کرد. مطالب این فصل به ما می‌گوید هرگز نباید آثار ظاهری فتنه، از قبیل آشوب‌های جزئی و مخالفت‌ها و نافرمانی‌های مدنی در بخش‌های کوچکی از جامعه، ما را از آبشخورهای اصلی فتنه غافل نماید. در فصل چهارم به شگردها و شیوه‌های فتنه‌گران برای ایجاد فتنه در جامعه توجه شده است. این فصل دکترین فتنه و فرمول آن را تحلیل می‌کند و نشان می‌دهد که فتنه‌گران از چه راه‌ها و به چه شیوه‌هایی کار خود را پیش می‌برند. آشنایی با مطالب این فصل از این جهت هم مفید است که به ما کمک می‌کند آگاهی خود را از حقیقت بالاتر ببریم و فریفتة ظاهر افراد و شعارهای خوب و جذّاب نشویم؛ سطح برخورد خود را با مسائل اجتماعی و سیاسی عقلانی‌تر کنیم و از اتخاذ تصمیمات هیجانی و احساسی که خواستة فتنه‌گران است، خودداری نماییم.
با توجه به آنکه اغلب فتنه‌ها در روزگار امام علی(ع)، از ناحیة خود مسلمانان و بلکه از ناحیة مبارزان و جهادگران اولیة اسلامی و برخی از صحابة باسابقة پیامبر بود، این سؤال جدّی مطرح می‌شود که چرا و به چه علت چنان افرادی با چنان سوابقی دست به فتنه و فتنه‌گری زدند و شکاف‌های عمیقی در اسلام پدید آوردند؟ پاسخ این سؤال به شکل بنیادین و با تکیه بر کلام امام علی(ع) و با ذکر مستندات تاریخی در فصل پنجم این کتاب تحلیل شده است. البته نه سؤال مطرح‌شده و نه پاسخ‌های گفته‌شده، اختصاصی به روزگار امام علی(ع) ندارند. در روزگار ما نیز همین سؤال مطرح است که چرا در میان مبارزان اولیة انقلاب و یاران حضرت امام اختلافاتی شکننده پدید آمده است؛ به گونه‌ای که همسنگران دیروز، رو در روی یکدیگر صف‌آرایی می‌کنند؟ به نظر می‌رسد مطالب این فصل می‌تواند عوامل بنیادین چنین تحولاتی را توضیح دهد.
فصل ششم کتاب به توضیح برخی از پیامدهای مثبت و منفی فتنه می‌پردازد. نگاه نویسنده، به پیروی از فرهنگ اسلامی، این است که نباید صرفاً به‌عنوان تهدید با فتنه‌ها برخورد کرد؛ زیرا از زاویه‌ای دیگر، فتنه‌ها فرصتی بی‌نظیر در اختیار جامعة اسلامی قرار می‌دهند. فرصتی برای شناخت حقیقت و حقیقت‌محوران. فتنه‌ها موجب کنار رفتن پردة نفاق از چهره‌هایی می‌شود که تا قبل از وقوع فتنه هرگز گمان نمی‌رفت چنان افرادی با چنان نیّت‌هایی در صفوف جامعه رخنه کرده باشند.
و در نهایت واپسین فصل کتاب به شیوه‌های مبارزه با فتنه می‌پردازد و راه‌های مبارزة کوتاه‌‌مدت و بلندمدت با فتنه را تبیین می‌کند. این فصل می‌تواند برای عموم مردم راهگشای خوبی برای برون‌رفت از فضای غبارآلود و تاریک فتنه و در امان ماندن از آسیب‌های معنوی و اجتماعی آن باشد. در عین حال، در این فصل با تکیه بر سخن و سیرة امام علی(ع)، راه و روش مبارزة کوتاه ‌مدت و بلند مدت با فتنه و فتنه‌گران به متصدیان فرهنگی و نخبگان علمی جامعه نیز نشان داده می‌شود.