به گزارش اداره روابط عمومی و اطلاع رسانی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، نشست تخصصی«جدیت ادبیات طنز پس از انقلاب اسلامی» به بهانه فوت ابوالفضل زرویی نصرآباد (طنزپرداز معاصر) روز شنبه مورخ ۲۴ آذرماه جاری با حضور اعضای شورای علمی گروه ادب و هنر مرکز پژوهش‌های جوان برگزار شد.
در ابتدای این جلسه حجت الاسلام مهدی جهان گفت: علت توجه جمهوری اسلامی به تیم «گل آقا» از جمله ابوالفضل زرویی نصرآباد این است که جنس طنز این تیم، غیر هایدگری است و اساساً با ادبیات سیاه میانه‌ای ندارند. در مجله گل آقا نیش قلم به سمت انتقاد سازنده است و هدف نویسندگان اصلاح واقعی جامعه است و بر همین اساس سیاه و سفید و خوب و بد جامعه با هم دیده می‌شود.
سخنران بعدی این جلسه استاد محمد قاسمی‌پور منتقد ادبی بود ایشان با توجه به تعریف طنز گفت: طنز یکی از گونههای مهم ادبیات شوخ‌طبعانه است و در ادبیات انقلاب اسلامی به عنوان یک بیان مؤثر ادبی، نمودی قابل توجه دارد و انواع متنوع ادبی از جمله شعر، داستان، نمایشنامه، خاطره و… از آن برای انتقال مفاهیم، احساسات و انعکاس وقایع موجود در جامعه استفاده نمودهاند.
وی افزود: در ابتدا شاعران انقلاب در کنار تجربۀ سخنسرایی در سایر قالبهای ادبی از طنز برای افزایش روحیه در جریان دفاع مقدس و پس از آن برای طرح انتقادات و بعضا اعتراضات بر اساس گفتمان انقلاب بهره جستهاند.
قاسمی‌پور تصریح کرد: یکی از ارکان اصلی محتوایی شعر انقلاب شعر اعتراض است؛ اعتراضی که خصوصاً از زمان پایان جنگ رنگ و بوی دیگری یافت. اعتراض به سکوت، دگرگونی و جابجایی ارزش‌ها، تجمل گرایی و رفاه طلبی، دنیاطلبی و بی دردی و… قسمت اصلی طنز موجود در اشعار انقلاب ریشه در این نوع نگاه دارد. چراکه انتقاد و به دیگر سخن اعتراضِ به نابسامانی‌ها و کمبودها، بیان تناقضها و تضادها را در پی دارد و بحث اصلی در طنز هم که ریشه در بیان تضادها و تناقضها دارد به این مبحث از شعر انقلاب برمیگردد.
وی ادامه داد: اساساً طنز در بنیان خود این رسالت را بر عهده دارد که با ارائه تصویر هجوآمیز از جهات مختلف زندگی، جنبههای ناجور آن، زشتیها و معایب و مفاسد موجود در جامعه و دردها و حقایق تلخ را به صورت اغراقآمیز و بد ترکیبتر از آنچه هست به نمایش گذارد تا در نگاه مخاطب صفات آن روشنتر جلوه کند و تضادهای موجود در عمق وضع موجود آشکار گردد.
محمد حسن شاهنگی مدیر گروه ادب و هنر مرکز پژوهش‌های جوان در این نشست گفت: پس از انقلاب اسلامی، طنازان ادب فارسی نمایندگان شایسته‌ای برای وجدان عمومی جامعه اند. خندۀ حاصل از طنز، خندۀ معمولی، سطحی و از سر دلخوشی نیست؛ خنده ای برآمده از آگاهی است؛ آگاهی از حقیقتی که مضحک نیست بلکه برعکس، در عمق خود بسیار جدی و دغدغه محور است. همۀ گونههای هزل و هجو و شوخی و بذله خنده آور است؛ اما خندۀ طنز خندهای است که از احساس مسئولیت وجدان و ضمیر آگاه بر می‌خیزد و به همین دلیل تامل برانگیز و در عین حال بیدار کننده است.
در پایان این نشست مهدی بوستانی استاد دانشگاه گفت: طنز از نظر زرویی بیان واقعیت‌های تلخ به زبان شیرین، کنایی، نشاط‌آور و منصفانه است و کارکرد آن روغنکاری چرخ دندههای ذهن انسانهاست. چرخ دندههایی که در ذهن آدمها به شدّت در حال اصطکاکند.
ابوالفضل زرویی علاوه بر گلآقا در نشریات دیگری چون همشهری، جام جم، ایرانیان و … فعالیت کرده است و بیشتر در حوزۀ طنز اجتماعی قلم می‌زد. همچنین وی بنیانگذار اولین شب شعر طنز در ایران با عنوان «در حلقۀ رندان» در سال ۱۳۸۰ و بنیانگذار نخستین شب نثر طنز ایران «شب خلوت» در سال ۱۳۸۱ نیز است.
